Een inkoopactie op de site Inkoopacties.net, die vroeger gevestigd was op LauPro.nl, heeft een negatieve wending gekregen. Er zijn een hoop onduidelijkheden ontstaan rond de inkoopactie en het lijkt erop dat de organisator bezig is met ofwel een oplichtingsactie ofwel een misplaatste grap of wraakactie. We namen contact op met Laurens Broek, de beheerder van de site, die ook op Tweakers.net geregistreerd is onder de nickname Verwijderd. We stelden hem een aantal vragen over de site zelf, de misgelopen inkoopactie en hetgeen hij in de toekomst wil doen om situaties als deze te vermijden.
Tweakers.net: Wat houdt het principe van een inkoopactie precies in? En hoe heb je dit opgepakt met je site?
LauPro: "Het is zo dat producten veel goedkoper zijn als ze in grote hoeveelheden worden aangekocht. Dat is natuurlijk interessant indien veel mensen geïnteresseerd zijn in een bepaald product. Zo is de inkoopactie geboren: een aantal mensen (de deelnemers) plaatst samen een grote bestelling, zodat er tegen voordelige prijzen kan besteld worden. Iemand neemt de leiding (de organisator) en hij bestelt alles met het geld dat hij van de deelnemers ontvangt. Als alle bestelde producten ontvangen zijn, verzendt hij elke individuele bestelling naar de deelnemers die de bestelling geplaatst heeft.
Aanvankelijk verliepen alle inkoopacties via een eigen topic op Gathering of Tweakers, maar nadat er na verloop van tijd veel geld begon om te gaan in de inkoopacties en na een paar minder goede ervaringen werd besloten om het daar niet langer toe te laten. Intussen had ik zelf een systeem opgestart voor de inkoopacties, in mei 2002. In het begin was het een kleine site en draaide ik hem op een server thuis. Nadat de site groeide was ik echter genoodzaakt om de site bij een provider te gaan hosten. Inmiddels is de site overgezet van de domeinnaam LauPro.nl naar Inkoopacties.net, en hebben zo'n 8300 gebruikers zich registreerd op het systeem."

Tweakers.net: Kan je in het kort de historie van de inkoopactie in kwestie toelichten? Wat voor inkoopactie is het, wat is er precies gebeurd en wanneer is het misgelopen?
LauPro: "De inkoopactie werd op 21 februari geopend door een zekere 'brightsparkle'. Deze gebruiker had zich de dag ervoor op de site geregistreerd en startte de inkoopactie met de mededeling dat hij 'via een oom computersystemen kan verkopen, uit een faillissement'. Het aanbod bestaat uit een aantal gebruikte laptops en desktopsystemen, waarbij alles zeer goedkoop wordt aangeboden.
Er ontstond al snel argwaan onder de (potentiële) deelnemers van de inkoopactie omdat brightsparkle nogal weinig informatie vrijgeeft en in vage bewoordingen praat, zo heeft hij het over 'van een oom' zonder concrete zaken te noemen. Bovendien is hij niet in staat om te antwoorden op een aantal vragen met betrekking tot de aangeboden goederen. De commissie, die het toezicht houdt over alle inkoopacties, besliste toen echter om voorlopig geen actie te ondernemen, omdat het nog niet duidelijk was of de inkoopactie door zou gaan en omdat de omvang ervan nog betrekkelijk klein was. Een drietal weken later is de inkoopactie dan toch opgestart, en heeft hij flink wat deelnemers aangetrokken. Gezien de bovengenoemde gegevens is men echter wat terughoudend met het overmaken van het geld, het gaat immers vaak om bedragen van meer dan honderd euro. Teneinde meer zekerheid te hebben heeft een aantal deelnemers vervolgens het door brightsparkle opgegeven adres nagetrokken. Het resultaat: op het adres van kwestie woonde niemand met de naam die brightsparkle heeft opgegeven als z'n eigen naam.
De bewoner van het huis op het adres in kwestie registreerde zich vervolgens op Inkoopacties.net en verklaarde dat hij helemaal niets weet van een inkoopactie, laat staan van de gebruiker brightsparkle. Laatstgenoemde verklaart vervolgens dat hij militair is en dus geen vaste verblijfplaats heeft. De conclusie is dus dat brightsparkle in ieder geval niet op het genoemde adres woont, en dat veroorzaakt paniek onder de deelnemers die hun geld reeds hebben overgeschreven.
Intussen beweert de bewoner van het adres wel contact te hebben gehad met de persoon die de naam heeft waaronder brightsparkle zich uitgeeft. Hij heeft namelijk een oude kennis met die naam. Deze blijkt echter naar eigen zeggen helemaal niets van een inkoopactie af te weten. Brightsparkle heeft echter zijn naam en zijn rekeningnummer opgegeven voor de deelnemers, dus die persoon heeft het geld hoe dan ook ontvangen. Dat is een zeer opmerkelijk feit, aangezien brightsparkle er op deze manier geen baat bij heeft. Dat wekt de indruk dat het óf om een grap gaat, óf dat brightsparkle de twee personen (de persoon met de opgegeven naam en het rekeningnummer, en de persoon met het gegeven adres) een hak wilde zetten.
Vandaag, zondag 21 maart 2004, zijn er nog een aantal zaken aan het licht gekomen. Zo blijkt dat de e-mails en de reacties op het forum van Inkoopacties.net, gepost door brightsparkle, uitgevoerd zijn met een IP van drie verschillende providers. Dat geeft de indruk dat brightsparkle zo anoniem mogelijk probeert te blijven en het wel degelijk om oplichting gaat. Dat laatste is echter nog niet zeker. Een hoop zaken zijn nog onduidelijk en voor de argwaan wekkende feiten kan er een andere verklaring gevonden worden. Zo kan het gebruik van IP's bij verschillende provider mogelijk verklaard worden door het feit dat brightsparkle bijvoorbeeld zowel thuis als op het werk of op school internet gebruikt. Indien het wel degelijk om oplichting zou gaan, zou hij wellicht een anonieme proxyserver gebruikt hebben, hetgeen niet gebeurd is.
Het is echter nog afwachten hoe de situatie evolueert voor we brightsparkle voor oplichter verklaren en verdere actie ondernemen. De persoon van wie het opgegeven rekeningnummer is heeft naar eigen zeggen z'n rekening geblokkeerd, zodat er geen geld meer overgeboekt kan worden. Daarnaast heeft hij aangegeven dat hij het geld zo snel mogelijk terug zal overboeken naar de betrokken deelnemers, dus het lijkt erop dat het hele verhaal positief zal aflopen. Er is echter een zorgzaam puntje: de persoon in kwestie zou in een slechte financiële situatie verkeren en zou al 4000 euro van het geld opgemaakt hebben. Er wordt nu geopperd dat hij een lening aangaat om het geld toch volledig te kunnen terugboeken."
Tweakers.net: Een situatie als deze is natuurlijk waar elke potentiële deelnemer van een inkoopactie bang voor is en wat hem mogelijk weerhoudt van deelname. Hoe willen jullie dit in de toekomst aanpakken, en zijn inkoopacties wel veilig te noemen?
LauPro: "In principe is een organisator vrij eenvoudig traceerbaar omdat hij z'n rekeningnummer moet geven, wil hij het geld van de deelnemers kunnen ontvangen. Een gesloten bankrekening is een oplossing om dit te omzeilen, maar toch blijft de organisator zeer traceerbaar. Daarnaast zou het vrij dom zijn om op deze manier een poging tot oplichting te ondernemen, er zijn veel betere alternatieven voor iemand die op een illegale manier snel rijk wil worden. Daarom lijkt de bewering dat de inkoopactie in kwestie een poging tot oplichting is onjuist, het lijkt eerder een grap of wraakactie.
Om in de toekomst soortgelijke situaties te vermijden gaan we een beleid opstellen. Een van de onderdelen hiervan zal zijn dat een inkoopactie pas echt open gaat als de commissie voldoende informatie heeft ontvangen. Daarnaast overwegen we om een identificatieplicht in te voeren voor de organisator bij inkoopacties waarbij de bestelling een bepaald bedrag overstijgt, bijvoorbeeld 10.000 euro. Dat geeft al heel wat meer zekerheid. Honderd procent waterdicht is dat echter nog niet, en daarom overwegen we om een centrale rekening op te richten voor de inkoopacties.
Naar die rekening moeten de deelnemers dan hun geld overmaken. Wanneer het geld van de deelnemers vervolgens ontvangen is, en wanneer de commissie voldoende vertrouwen heeft in de organisator, wordt het geld overgemaakt naar zijn rekening. Dat heeft meerdere voordelen; enerzijds hebben deelnemers meer zekerheid over hun geld, anderzijds kunnen de betalingen automatisch bijgewerkt worden.
Een aantal mensen waarschuwde reeds vanaf het begin voor dit soort inkoopacties. De vraag of dit de druppel is die de emmer doet overlopen was dan ook al snel gesteld. Ik was echter al voor deze inkoopactie bezig met het bespreken van duidelijkere en meer regels op Inkoopacties.net (zie hierboven), maar deze inkoopactie heeft dit proces wel doen versnellen. Volgens mij is het echter niet nodig om je grote zorgen te gaan maken: in de praktijk blijkt dat er via het forum zeer veel informatie naar voren komt, omdat het systeem zo open is. Daarnaast denk ik dat dit, samen met het nieuwe beleid, ervoor zal zorgen dat dit soort problemen in de toekomst een stuk zeldzamer zullen worden."
