Door Robert Sinke

Vijf MP3-pendrives uitgebreid getest

05-02-2004 • 00:25

42

Multipage-opmaak

<B>Inleiding</B>

I-Bead MP3 speler aankondigingHet lijkt zo simpel: je combineert draagbaarheid met gebruiksgemak, hangt aan dit concept een redelijk prijskaartje en hebt een ideale toverformule voor een degelijke MP3-speler ontworpen. Toch heeft het even geduurd, alvorens men met een alles-in-één oplossing (zoals de MP3-pendrive) op de proppen kwam. Designtechnische en financiële belemmeringen stonden bovendien een doorbraak van de MP3-pendrive in de weg, tot een aantal maanden geleden het hek van de dam werd gehaald: vandaag de dag is het aanbod vrij overweldigend van aard.

Aangezien de MP3-pendrive ook in ons land populairder aan het worden is en het marktaandeel daarom flink aan het stijgen is werd het tijd om een aantal van deze spelers nader te gaan beschouwen. Voor meer informatie over het fenomeen "MP3-pendrive" kan je doorbladeren naar de inleiding van de reviewsectie "Design". In deze review wordt een vijftal MP3-pendrives met elkaar vergeleken. Het betreft hier de onderstaande modellen.

Op diverse gebieden zetten we de vijf beschikbaar gestelde spelers naast elkaar en zullen we elke oneffenheid, functionaliteit en bijzonderheid tot in detail bespreken. Deze stijl van reviewen laat dan ook weinig ruimte voor twijfel: het doel is om een zo helder mogelijk overzicht te scheppen waaruit de geïnteresseerde bezoeker zoveel mogelijk (voor hem of haar relevante) informatie kan filteren. De lezer van deze review wordt bij deze veel plezier toegewenst met het doorpluizen van dit artikel.

MP3-pendrives: impressie 5 modellen (genummerd)
  1. i-Bead 150M (256MB)

  2. Amac Han-320 (256MB + SD-cardslot)

  3. EraTech Beat Sounds EVR-500 (256MB)

  4. Creative MuVo NX (128MB)

  5. Aiptek MP-313 (256MB)
i-Bead
150 M
Amac Han-320EraTech EVR-500Creative MuVo NXAiptek
MP-313
Capaciteit128 /
256* MB
128 / 256* MB + SD-slot128 / 256* / 512 MB128* /
256 MB
256 MB
Lengte x Breedte x Diepte88 x
16 x
27.5 mm
99 x
30 x
28 mm
91 x
39 x
15 mm
74 x
36.7 x
16 mm
97 x
30 x
21 mm
Gewicht41 gram40 gram43 gram43 gram?
LCD infoVolledig grafisch LCD, 128 x 34 px, glacier blue backlight (2 LEDs)Dot matrix LCD, indigo blue backlight3-regelig LCD, indigo blue backlight2-regelig LCD, indigo blue backlight, 180 graden draaibaar3-regelig LCD, 96 x 32 px, indigo blue backlight
Ondersteunde formatenMP3, WMAMP3, WMAMP3, WMAMP3, WMAMP3, WMA
StroomvoorzieningIngebouwde li-polymer 400 mAh accu, herlaadbaarAAA-batterijAAA-batterijAAA-batterijAAA-batterij
Opgegeven speelduur per "charge"14 uur10 uur8 uur9 uur (WMA), 11 uur (MP3)12 uur
USB-versie1.11.11.11.11.1
FM-tunerJaJaJaNeeOptioneel (via meegeleverde koptelefoon)
Voice recordingJa, ADPCMJa, WAVJa, MP3Ja, IMA ADPCM (Mono)Ja, ADPCM
Line-in encodingNeeJaJaNeeNee
Outputvolume per kanaal5 mW5 mW6 mW5-7 mW?
S/N ratio (MP3)90 dB90 dB85 dB>90 dB90 dB
Prijs**OnbekendOnbekendOnbekendOnbekendOnbekend

*= capaciteit van het testexemplaar
**= Laagste prijs volgens Tweakers.net PriceWatch

<B>Accessoires</B> / i-Bead 150M

*Inleiding

Een veelgemaakte fout die potentiële kopers maken, is de fixatie op de speler zelf wanneer het gaat om "value-for-money". Een speler wordt namelijk geleverd in een doos en in zo'n doos zit vaak nog een boel accessoires verstopt. De meerwaarde van bepaalde accessoires zie je gemakkelijk over het hoofd wanneer je je focust op alleen de speler zelf.

Toch word je vroeg of laat geconfronteerd met de (in)compleetheid van de accessoireset. De behoefte aan een degelijk draagtasje, een oplader voor de interne accu of een duidelijke handleiding wordt namelijk niet altijd naar behoren vervuld.

Het is om deze reden ook verstandig, om rekening te houden met de waarde van het complete pakket. Een beeldschone MP3-speler welke in chroomtinten is uitgevoerd heeft zeer veel baat bij een degelijk beschermhoesje. Een wat goedkoper ogend model moet het wellicht meer hebben van diens functionele eigenschappen. Hou dus in de gaten of hier rekening mee is gehouden in de accessoireset (line-in kabel, duidelijke handleiding et cetera).

*i-Bead 150M

De firma i-Bead kondigt haar speler aan als "Digital Multi Player" getuige het opschrift op de doos. Het doosje is een slanke verschijning, maar tegelijkertijd is het ding stevig opgebouwd. Een fraai kleurpatroon siert elke kant van de verpakking - waarschijnlijk probeerde i-Bead hiermee het (aluminium) frontje van haar 150M te imiteren.

De verpakking als geheel maakt een zeer frisse indruk, onder andere door de goed leesbare lettertypes en fraaie photo-art. Het is alsof je naar een kartonnen flashfilmpje kijkt, dat helaas op "pauze" geparkeerd staat. Op de zijkanten van de doos staan nog wat specificaties vermeld, evenals een serienummer, de kleur van het model en de capaciteitsopgave. Wanneer we de doos opendoen, vinden we aan de binnenkant een soort "eierdoos"-achtige bescherming. Nu weet iedereen dat eieren breekbaar zijn en dat ze dientengevolge ook conform die wetenschap verpakt worden. Hoewel de i-Bead niet hoofdzakelijk uit een dunne schaal en doorzichtig slijm bestaat, is het toch een geruststellende gedachte dat het apparaat tijdens het transport goed beschermd is geweest.

De i-Bead 150M ligt netjes op ons te wachten, met beschermfolie op het LCD geplakt (tegen krasjes) en omgeven door enkele accessoires. Naast een setje earbuds (koptelefoon) vinden we een USB-verlengkabel, een CD-ROM met software en een handleiding terug.

MP3-pendrives: accessoires i-Bead 150M
De accessoireset van de i-Bead 150M: karigheid troef

Al met al is het dus nogal een karige boel daar binnenin dat doosje. Enkele vitale elementen ontbreken gewoonweg, zoals het beschermhoesje. De i-Bead 150M is echt zo'n speler die je de eerstkomende weken wilt beschermen tegen weer en wind, maar zonder hoesje gaat dat niet zo gemakkelijk. Dat wordt dus weer bijbestellen (want er zijn wel degelijk hoesjes voor de 150M beschikbaar) of zelf iets in elkaar knutselen.

Op het gebied van de koptelefoontjes laat i-Bead zich ook al niet van haar beste zijde zien. Er wordt een stel oortelefoontjes meegeleverd, maar de geluidskwaliteit die deze dingen produceren is niet om over naar huis te schrijven. Vooral het baswerk valt behoorlijk tegen en algemeen gesproken klinkt het geluid nogal blikkerig wanneer je deze earbuds gebruikt.

Overigens is het ergonomische concept van de hoofdtelefoontjes wel aardig uitgedacht: je steekt je hoofd door een driehoekige lus, waarna je de oortelefoontjes heel gemakkelijk in je oorschelpen steekt. De telefoontjes zijn namelijk in het halskoord verwerkt, zodat je ze feitelijk niet kwijt kunt raken.

De meegeleverde handleiding is vrij volledig en voor Koreaanse begrippen goed leesbaar. Het gebruikte Engels is grammaticaal soms wat eigenaardig, maar met een beetje fantasie kom je al een eind verder. Belangrijk is ook, dat men goed gebruik maakt van grafische voorstellingen om één en ander uit te leggen. Een plaatje zegt vaak meer dan duizend woorden en daarom zijn de diverse menumodi helder uiteengezet in de vorm van tekst en beeld.

Uiteindelijk is de accessoireset die standaard bij de i-Bead wordt meegeleverd erg karig, en stelt de inhoud van het doosje nogal teleur. Aangezien de speler in het topsegment van de markt genesteld is had best wat extra aandacht mogen uitgaan naar de complete oplevering van het product. Onontbeerlijk is een beschermhoesje omdat je anders geneigd bent de speler in je broek- of jaszak te steken. Je zult altijd zien dat de huissleutels zich al die tijd in dezelfde zak bevonden: een hoop krasjes en vuiligheid kunnen het gevolg zijn. Het is mooi en aardig dat je een dergelijk tasje voor weinig geld kunt bijbestellen, maar laten we eerlijk zijn: het had er gewoon bij moeten zitten.

Hetzelfde geldt - in mindere mate - voor een adapter. Omdat de i-Bead een interne accu gebruikt is het noodzakelijk om de speler af en toe op te laden. Dit gebeurt normaal gesproken via de USB-poort, een interface waar de i-Bead natuurlijk ook op vertrouwt voor datatransfer. Het is mooi meegenomen dat het apparaat herlaadt terwijl je bezig bent met bijvoorbeeld het uploaden van nieuwe muziek. Zit je echter in de wildernis of de trein en begint de i-Bead te sputteren vanwege "low battery"-capriolen dan stop je er dus niet even een nieuw batterijtje in. Je zult dus echt rekening moeten houden met het tijdstip van opladen. Bovendien steek je nu eenmaal wat sneller een stekker in het stopcontact dan dat je in een onbekende omgeving gebruik maakt van een lastig bereikbare USB-poort. Op vakantie gaat zoiets waarschijnlijk problemen opleveren want het meenemen van een laptop met USB-poort zal voor veel mensen niet tot de opties behoren.

Al met al is er weinig reden tot juichen, wanneer we de accessoireset van de i-Bead in ogenschouw nemen. Je betaalt blijkbaar alleen voor de feitelijke speler zelf, terwijl deze realistisch gezien ook bescherming nodig heeft. Ook het "probleem" met de adapter is iets dat i-Bead had kunnen ondervangen - zo duur is een adapter nu ook weer niet. Het had de totaalprijs van het pakketje wellicht enkele euro's omhooggestuwd, maar je zou dan wel het gevoel hebben gekregen dat het "af" is. Nu zal een groep mensen tevreden zijn (zij die de speler eens in de zoveel tijd netjes opladen en van zichzelf weten dat de speler in de broek- of jaszak veilig is opgeborgen), maar er is ook een aantal gebruikers dat bepaalde accessoires noodgedwongen moet bijbestellen. Men had minstens een apart draagkoordje in de doos kunnen stoppen, maar helaas is "eenvoud troef" volgens i-Bead.

Amac Han-320 / EraTech EVR-500

*Amac Han-320

Hoewel de Han-320 een vrij forse speler is, mag de doos toch wel "groot" genoemd worden. Het betreft hier een exemplaar waar je tegenwoordig een HDD-speler in zou kunnen stoppen. De voorkant van de doos vermeldt de firmanaam, een vrij loze slagzin ("For your digital life!") en wat algemene functionaliteitslogo's. De achtergrond van de doos wordt gevormd door een kleurrijke, blurry foto van een personage dat blijkbaar de Han-320 gebruikt. Absoluut grappig is het typisch Koreaanse verkoopspraatje, opgetekend onder eerdergenoemde slogan:

"Now carry it on a strap around your neck or wear on your arm wherever you go!!!... Then, your life will be more enjoyable than ever before."

Een gewaagde uitspraak, maar in ieder geval heeft Amac het volste vertrouwen in een goede afloop. Dit blijkt ook wel uit het feit, dat men een raamwerkje in de doos heeft verwerkt: op die manier kun je de speler gelijk "in real life" zien. Men was wel zo slim om de dromedarisbult van de Han-320 goed te verstoppen: de speler ligt met de mooiste kant, de voorkant, naar voren.

De zijkanten van de verpakking zijn niet bijster interessant. Aan de achterzijde vinden we wel het één en ander aan interessante informatie, zoals de gebruikelijke opsomming van features en specificaties. Ook enkele mooie fotootjes ontbreken niet, daarbij aantekenend dat ook deze foto's de zwakte in het design niet weergeven. Het begeleidende tekstje is overigens weer vermakelijk, hoewel minder hoogdravend dan het bovenstaande voorbeeld.

De geleverde spullen zitten netjes verpakt in een stevige en doorzichtige verpakking. Deze bestaat uit drie delen, waarvan er twee gebruikt worden om het derde deel op zijn plaats te houden. Vergelijk het met een McChicken met een extra doosje om de eigenlijke snack heen gewikkeld, of een goed ingepakte Chinese maaltijd: alle accessoires liggen netjes in bakjes op je te wachten.

MP3-pendrives: accessoires Amac Han-320
Amac voorziet haar Han-320 van een aardige hoeveelheid accessoires

In tegenstelling tot de accessoireset van de i-Bead 150M, voldoet de leveringsomvang van Amac's speler ruimschoots aan de verwachtingen. Naast de speler zelf vinden we de standaard USB-verlengkabel, handleiding en CD-ROM terug, maar er is meer. Een setje earbuds, een line-in kabeltje (3.5 naar 2.5mm jackplug) en draagkoordje (neklace) worden meegeleverd evenals een elastische armband en een beschermhoesje. Om het geheel te complementeren werd een standaard (niet-oplaadbaar) AAA-batterijtje bijgevoegd.

De koptelefoontjes zien er goed uit: ze zijn uitgevoerd in zilver met een zwarte afwerking en met gaasjes voor de eigenlijk outputgedeeltes maken deze dopjes een goede indruk. Bovendien is de pasvorm ook vrij acceptabel. Helaas draait het daar niet om bij geluidsproducerend materiaal en dienen we de focus te verleggen op de geluidskwaliteit - en die is niet best. De dopjes lijken verdacht veel op die van de i-Bead 150M met als verschil dat de oortelefoontjes van de Han-320 niet tegelijkertijd dienen als een draagkoord.

Een erg groot pluspunt is de toevoeging van het beschermhoesje. Er is echter een "probleem" met deze hoes: het is alsof je jezelf na een stevige kerstmaaltijd in een sowieso al erg krappe jeans probeert te wringen. Slechts met het nodige wringwerk en een slecht geweten zul je de speler helemaal in diens beschermende cocon weten te proppen. De hoes komt klem te zitten bij het klepje van het SD-cardslot, waar een kleine verhoging in het design werd doorgevoerd. Met het nodige gestuntel zul je voorbij dit punt geraken, en vanaf daar gaat het allemaal wat soepeler, maar nog steeds vrij stroef. Het zal niet vreemd in de oren klinken dat Amac verklaart, dat het hoesje eerst een beetje "ingewerkt" dient te worden. Inderdaad, het hoesje wordt na een tijd wat gemakkelijker in gebruik, maar het is nog steeds geen vloeiende beweging die wordt uitgevoerd.

Het gebruikte materiaal is wel erg goed gekozen: een soort plasticachtige stof, in zakelijk donkergrijs uitgevoerd, geeft het geheel een robuuste indruk. Wel jammer is dat hiermee het hele opvallende, wijnrode concept teniet wordt gedaan.

Het hoesje beschikt over een stevige plastic laag, die dient om het LCD te beschermen tegen krasjes en vuiligheid. Ook de "navigatiering", het gedeelte waarmee de speler grotendeels wordt bediend, wordt beschermd middels hetzelfde materiaal. Hoewel het navigeren iets lastiger wordt, wanneer de speler in het hoesje zit, valt er goed mee te leven. Wel is de "Hold"-knop bijzonder lastig bereikbaar, omdat de inkeping in het hoesje gewoonweg te klein is. De knop ligt zelf ook niet hoog genoeg, zodat je dit waarschijnlijk een hoop gepruts gaat opleveren - tenzij je beschikt over wat langere nagels.

Ook is er gedacht aan uitsparingen voor de jog-dial, headphone-out, line-out (hoewel wat moeilijk bereikbaar) en de interne microfoon. Zelfs aan het draagkoordje is gedacht: hiervoor is een uitsparing aangebracht in de sluiting van het hoesje. Deze sluiting werkt volgens een drukknopmechanisme. Het hoesje is dicht, wanneer je de sluiting op de riemclip hebt aangebracht, een proces dat ook niet al te soepel verloopt vanwege de stugheid van de hoes.

De Amac HAN-320 in het beschermhoesje Amac Han-320, achterkant beschermhoesje
Voorkant (links) en achterkant (rechts) van het beschermhoesje.

De riemclip is een dubieuze constructie: het is meer een uitsparing dan een echte "clip". Je kunt dit gedeelte van het tasje namelijk niet open of dicht maken, je zult er iets doorheen moeten steken - een riem bijvoorbeeld. Feitelijk bevordert dit de veiligheid van de speler (deze kan immers niet meer vallen door een losschietende clip), maar het levert wel een hoop gehannes op wanneer je het tasje aan je eigen riem wilt bevestigen. Gelukkig levert Amac ook een elastische armband mee, zodat je de speler (via de riemclip) aan je arm kunt meedragen. Vooral sporters zullen een dergelijke oplossing kunnen waarderen. Zoals gebruikelijk is er voor het gebruik van de elastische band ook weer enig technisch inzicht nodig en op het eerste gezicht lijkt de sluiting van deze band niet erg veilig.

Wat wel erg jammer is, is het feit dat het tasje niet aan beide kanten open gemaakt kan worden. De essentie van een pendrive is toch wel, dat je een dergelijk apparaat zo snel mogelijk kunt gebruiken voor datatransfer (en aanverwante zaken). Omdat de onderkant van het hoesje echter potdicht zit, zul je de speler eerst uit diens omhulsel moeten halen alvorens de dop te kunnen verwijderen en de speler in de USB-poort te kunnen pluggen.

De bijgeleverde line-in kabel (voor encoding vanaf externe audiobronnen) is een must, aangezien de speler over een onconventionele 2.5mm line-in beschikt.

De handleiding is een apart verhaal: Amac beheerst het Engels nog niet zo goed als bijvoorbeeld i-Bead. Het overmatige gebruik van lidwoorden en vreemde zinsconstructies komen nogal vaag op de lezer over, wat de professionaliteit van de handleiding als een geheel er niet beter op maakt. Gelukkig zijn de plaatjes duidelijk en de beschrijvingen niet al te moeilijk interpreteerbaar. Wel komt de handleiding soms nogal rommelig over wat de leesbaarheid niet ten goede komt. Dit is jammer, want de Han-320 is absoluut niet de meest gebruikersvriendelijke speler van het geteste vijftal. Een degelijke handleiding zou de zaken wat sneller duidelijk kunnen maken.

Amac's Han-320 wordt dus compleet afgeleverd, hoewel er toch het één en ander op te merken valt aan de accessoires. Het beschermhoesje is te stug en ondoordacht uitgevoerd, de oortelefoontjes leveren een zeer matige geluidskwaliteit af, de handleiding is af en toe niet duidelijk en de elastische sportarmband heeft een wat instabiel ogende sluiting.

Aan de andere kant: het tasje beschermt de speler zeer goed, de armband is prima te gebruiken als er genoeg spanning op de elastische band staat en de meegeleverde line-in kabel doet dat waarvoor deze ontworpen is. Al met al is een wat minder goed uitgevoerd beschermhoesje nog altijd beter dan helemaal géén hoesje. De accessoireset van de Han-320 is daarom ook een gebalanceerd pakket waarin je waarschijnlijk wel iets van je gading zult vinden.

*EraTech Beat Sounds EVR-500

De verpakking waarin EraTech's speler verscholen gaat is opgebouwd uit enkelgelaagd karton. Dit maakt het doosje nogal kwetsbaar. Het design van de verpakking is aardig: de voorkant laat een afbeelding van de speler zien, vergezeld door een serene achtergrond, de tekst "Beat Sounds" en een ruime beschrijving van de functionaliteit van de EVR-500 - in woord, symbool en beeld.

De zijkanten van de doos zijn helemaal volgepropt met informatie: specificaties, lay-out van de speler, een opsomming van alle features en de inhoud van het pakket worden hier breed uitgemeten. Goed om te zien dat zelfs een doosje nog als handig naslagwerk kan dienen. De onderkant van de verpakking is geheel wit en laat zien dat het hier een typisch "opvouwdoosje" betreft, je kunt de verpakking desgewenst demonteren en inklappen.

Wanneer we de doos openmaken, ligt de speler al geduldig op zijn gebruiker te wachten. Een stevig plastic omhulsel klemt zich om de speler heen, zodat deze niet in de verpakking gaat "dansen". Als je de eerste beschermende laag plastic verwijdert, zul je een tweede plastic omhulsel tegenkomen. Deze plastic eierdoos bevat alle accessoires.

Zoals gebruikelijk vinden we ook nu de USB-verlengkabel, een CD-ROM met software, een handleiding en het setje earbuds terug. Daarnaast is er nog een kabeltje voor de line-in (3.5mm naar 3.5mm jackplug) en een AAA-batterij in de verpakking aanwezig.

MP3-pendrives: accessoires EraTech Beat Sounds EVR-500
De accessoireset van EraTech's Beat Sounds EVR-500: "een doosje en wat draadjes"

Over de koptelefoontjes kunnen we kort zijn: dit zijn namelijk precies dezelfde als degene, welke bij de i-Bead werden meegeleverd. Feitelijk kun je dus maar beter gelijk een nieuw setje aanschaffen, want zoals eerder al bleek, kun je van de bewuste earbuds weinig kwaliteit verwachten. Vreemd detail: op de doos staan andere koptelefoontjes afgebeeld dan degene die meegeleverd worden.

De handleiding is een heel ander verhaal: deze is van uitstekende kwaliteit. Het gebruikte Engels voldoet prima, maar vooral de schematische opbouw en grafische uitleg is erg bruikbaar. Hoewel we later zullen zien dat de Beat Sounds zich behoorlijk gemakkelijk laat navigeren is de handleiding in sommige gevallen een welkome aanvulling.

De line-in kabel is van degelijke kwaliteit, net als de USB-verlengkabel. Het AAA-batterijtje is helaas niet oplaadbaar. Daarmee is in feite alles gezegd over de aanwezige accessoires. Zoals je wellicht al was opgevallen puilt de verpakking niet bepaald uit vanwege het grote aantal accessoires.

Net als de i-Bead 150M zou de EVR-500 wel degelijk baat hebben bij een apart draagkoord, een beschermhoesje of een riemclip. Er is wel een hoesje beschikbaar, maar dat dient apart besteld te worden. Hetzelfde geldt voor het draagkoord. Eventueel kun je nog een aantal extra accessoires aanschaffen zoals een kabeltje plus adapter voor telefoonopnames.

Dankzij het brushed aluminium, hulsvormige design van de speler, is de behoefte aan een beschermhoesje wel wat minder duidelijk aanwezig, dan bij de i-Bead het geval was. Vergis je echter niet in de kwetsbaarheid van het gebruikte materiaal: een scherpe fietssleutel levert al gauw een lelijke kras op, wanneer deze zich in dezelfde jaszak bevindt als de EVR-500.

Creative MuVo NX / Aiptek MP-313

*Creative MuVo NX

Je zou zo op het eerste oog denken, dat een speler als de MuVo NX geen grote verpakking behoeft: het ding is klein genoeg om in een sigarettenverpakking vervoerd te worden. Creative dacht hier anders over en scheepte ons op met een hoop lucht in de vorm van een plastic huls.

Wanneer we de verpakking proberen te openen valt het kartonnen sierrandje uit de doos. Vervolgens schuiven we de hele zaak naar boven, zodat er de plastic huls met productomschrijving achterblijft. Deze beschrijving is trouwens opgesteld in het Nederlands en in het Frans en voorzien van een aardig kleurenschema (oranje/blauw/wit). Wanneer we de eigenlijke verpakking uit de huls hebben verwijderd, dienen we deze "subverpakking" open te klappen. Het extra batterijcompartiment en de feitelijke speler zelf zitten stevig ingeklemd in plastic omhulsels.

Het meegeleverde extra batterijcompartiment is overigens wel een aardige gimmick. Mocht je niet zo van een zilverkleurig design houden dan gebruik je simpelweg het rode compartiment (of vice versa). Ook kan het zijn dat je het batterijcompartiment kwijtraakt (de MuVo NX werkt in datatransfer-modus zonder dit onderdeel, dus het compartiment slingert soms door het hele huis), en dan is een reserveonderdeel altijd handig.

De overige accessoires vind je dus in het andere gedeelte van de verpakking: een setje oortelefoontjes, een elastische armband, een houder met riemclip, een AAA-batterij, een handleiding (plus nog een vodje papier) en een CD-ROM met wat bruikbare software.

Vrij opmerkelijk is het ontbreken van een USB-verlengkabel: Creative gaat er blijkbaar vanuit, dat de speler deze nooit nodig heeft vanwege zijn compacte verschijning. Echter, wanneer we een iets oudere pc gebruiken, dan wordt deze filosofie al snel weerlegd: bij oudere moederborden zitten er enkel aan de achterkant USB-poorten. Als zo'n pc ergens in een donkere hoek stof staat te verzamelen, dan kan het nog wel eens lastig worden om de MuVo NX in de juiste poort te steken.

Accessoires Creative MuVo NX
Een hoop lucht, plastic en bruikbare onderdelen in Creative's accessoiresetje

De meegeleverde oortelefoontjes zien er goed uit: vooral de zilveren uiteindes vormen een mooi detail, maar zodra we de dopjes vergelijken met die van de Han-320 worden onze bange vermoedens bevestigd: het zijn praktisch dezelfde oortelefoontjes. Ook de earbuds van de MuVo NX zijn van het type "neck-band", en ook deze earphones geven het geluid op abominabele wijze weer. Het is alsof je in een nagenoeg leeg blik bonen naar je muziek probeert te luisteren. Al met al scoren alle meegeleverde koptelefoontjes een dikke onvoldoende (ook die van de Aiptek MP-313, zoals later zal blijken).

Gelukkig heeft Creative wel aan een soort beschermhoesje gedacht. Feitelijk bestaat dit onderdeel uit halfdoorzichtig plastic met een riemclipje eraan bevestigd. Een echte beschermhoes is het dus ook weer niet, omdat je het ding als een soort kapje over de helft van de speler heentrekt. De helft die "beschermd" wordt tegen vuiligheid en krasjes is het batterijcompartiment. Hoewel dit gedeelte wel vatbaar is voor krassen, is het toch een beetje jammer dat het kwetsbaarste gedeelte, het LCD, open en bloot blijft liggen.

Toch komt de houder prima van pas, omdat er een handige clip aan zit. Hierdoor kun je de speler gemakkelijk aan een willekeurig deel van je lichaam vastmaken, al geeft Creative alvast een hint in de goede richting: de elastische armband heeft een uitsparing gereserveerd voor de riemclip. Daardoor is het een kwestie van "Speler erin steken, armbandje omdoen, armbandje aantrekken en dichtmaken" en je bent klaar om fanatiek te gaan sporten of op de bank te gaan liggen. De armband voelt soms wel enigszins "prikkerig" aan, omdat er gebruik wordt gemaakt van klittenband. Het beste kun je de band boven een dun T-shirt dragen, aan de bovenkant van je bovenarm dus.

De MuVo in diens houder MuVo NX, in houder (achterkant)
De houder die bij de MuVo NX wordt meegeleverd, een halve oplossing

Er zit trouwens een gat aan de bovenkant van de genoemde houder zodat het nog steeds mogelijk is om een draagkoordje aan de MuVo NX te bevestigen. Ook kun je de houder met clip prima aan je broek bevestigen vanwege de redelijk stevige "knijptand" aan de onderkant van de riemclip. Deze clip is vervaardigd uit vrij hard plastic, maar de reikwijdte ervan is prima in orde.

De handleiding die bij de MuVo NX geleverd wordt is niet het toonbeeld van "gebruikersvriendelijk denken". Het doet nog het meest denken aan een soort landkaart, waarop staat aangegeven welke weg de snelste verbinding tussen punt "A" en "B" vormt. Mis je echter een afslag, dan zul je de hele kaart open moeten maken, waardoor deze ineens drie keer zo groot als normaal wordt.

Het "Quick start" gedeelte van de handleiding is prima in orde, en is verspreid over slechts 6 verschillende pagina's. Gebruikers die de instructies liever in het Nederlands willen lezen, zullen de handleiding in de hele breedte moeten openslaan, het ding vervolgens moeten omdraaien, de juiste naad zien te vinden en de handleiding verder openklappen om vervolgens tot de conclusie te komen dat dit systeem niet erg lekker werkt. Een normale handleiding was een veel betere oplossing geweest. Deze hele toestand zal echter geen echte problemen opleveren, omdat de MuVo NX zo gemakkelijk te navigeren is.

We mogen gerust stellen dat de accessoireset van de MuVo NX aan de verwachtingen voldoet. Er zijn weliswaar enkele duidelijke nadelen aanwijsbaar - de verpakking is buiten proportie groot, de earbuds produceren slechte geluidskwaliteit en het hoesje beschermt de speler maar half - maar over het algemeen gesteld kunnen we toch wel tevreden zijn met de houder + riemclip en elastische armband.

*Aiptek MP-313

Het dient gezegd te worden: de verhoudingsgewijs goedkoopste speler van het stel wordt geleverd in een heel aantrekkelijk ogend doosje. De verpakking doet nog het meest denken aan een doosje, waarin men schaakstukken of iets dergelijks in stopt. Een aardig zwart design met groene glans siert het grootste deel van de verpakking. Een schematische opsomming van enkele features vind je zowel op de voor- als de achterkant terug.

Wat echt aardig is aan deze verpakking, is toch wel het feit dat de "klep" van de doos zichzelf vastklemt aan de rest van de verpakking. Het valt moeilijk in woorden uit te leggen, maar er gaat gewoon iets van klasse van een dergelijk detail uit. Je beweegt het klepje omhoog, laat het los en aanschouw het wonder: het doosje sluit zich als vanzelf weer. Kort gezegd is dit dus het type verpakking, dat je zeker niet weg zult gooien. Het gebruikte materiaal is stevig en kan dus prima dienen als een soort reisdoosje, mocht je ooit van plan zijn naar Brazilië te verhuizen.

Wanneer we het doosje openmaken, zien we een groen/blauwe vilten aangeklede beschermlaag. De Aiptek MP-313 ligt te rusten in een comfortabel bed, zoveel mag duidelijk zijn. Wanneer we deze beschermende laag plastic optillen, zien we een aantal accessoires verschijnen. Zoals te doen gebruikelijk, behoren ook bij deze speler een USB-verlengkabel, een setje headphones, een AAA-batterij, een handleiding en een CD-ROM tot de standaarduitrusting.

Aiptek MP-313: accessoireset
Spelertje gezien, doosje dicht: de rest van Aiptek's accessoires loont de moeite niet

De koptelefoon is een opvallend, maar triest verhaal bij de MP-313. Aiptek dacht ons namelijk een dienst te bewijzen, door een FM-tuner in het snoer van de koptelefoontjes te verwerken. Het betreft hier een onooglijk stuk plastic, dat je eerder in een Roemeens HappyMeal verwacht terug te vinden. Deze "FM-tuner" bezit slechts een aantal bedieningsmogelijkheden: "Aan/uit", "Volume min/max", "Reset" en "Scan" zijn de benamingen die bij de aanwezige knopjes horen. Ook valt er nog een schuifje voor de batterij te bespeuren.

Al met al is de radio een lachertje en bovendien totaal onbruikbaar in 99% van alle gevallen. Je kunt geen frequenties aflezen, opslaan of invoeren. Enkel terugspringen naar het begin van de FM-band is een optie ("Reset" indrukken). Het scannen van de FM-band is de enige "zoek-optie", en de volumeregeling slaat helemaal nergens op. Mensen enkel de keuze geven tussen twee uitersten ("Volume min/max") getuigt nu niet bepaald van technisch vernuft.

Wonderbaarlijk genoeg wordt er een aparte handleiding bij de FM-tuner geleverd, die voor de helft in het Chinees is opgesteld. De Engelse versie hiervan is overigens prima te begrijpen, de enige optie die je ooit zult willen gebruiken is namelijk het uitzetten van de radio. Hoewel sommige FM-stations nog ontvangen worden, is het een vereiste dat je jezelf laat invriezen om normale ontvangst te garanderen: je mag namelijk niet bewegen, anders treedt er storing in de ontvangst op.

We zullen het nog maar niet eens hebben over de ongebruikelijke maat batterijen, die deze FM-tuner behoeft. Er wordt nog wel een tweede batterij meegeleverd, maar of deze ooit gebruikt zal worden is zeer de vraag. De radio is dus een onbruikbaar prul dat voor 30 eurocent in elkaar is gedraaid. Nu maakt dit op zich weinig uit, maar het is gewoon niet juist om de FM-tuner als een volwaardige functionaliteit in de lijst van Aiptek's features op te nemen. Wanneer mensen op zoek zijn naar een MP3-pendrive met FM-radio, dan kunnen ze wellicht onverhoeds tegen de Aiptek aanlopen en denken dat "het wel mee zal vallen met die ontvangst".

Goed, de FM-radio is dus een punt van irritatie, maar gelukkig kun je twee vliegen in één klap slaan: terwijl je jezelf ontdoet van de radio, gooi je en passant de meegeleverde koptelefoon in de kast. Zoals gezegd zitten de earphones van de MP-313 aan de radio verbonden. Deze earphones zijn, ondanks hun ietwat afwijkend uiterlijk, identiek aan die van de i-Bead en de Beat Sounds EVR-500: wegwerpmateriaal dus.

Voor de mensen die de FM-tuner wel bruikbaar vinden is dit extra zuur, want de slechte kwaliteit van de aangesloten koptelefoon is niet op te lossen: je kunt namelijk geen andere koptelefoon op de radio aansluiten.

Wellicht vraag je jezelf af "Waarom gaat men hier zo diep op in? Get over it!" en voor een deel heb je dan gelijk. Maar sta ook even stil bij het feit, dat deze accessoire de prijs onnodig omhoog heeft gedreven. Enkel en alleen om het feit dat er "FM earphone" op de doos staat betaal je waarschijnlijk een euro of tien extra voor de MP-313. Voor sommigen is tien euro een verwaarloosbaar bedrag, maar gezien de richtprijs van de Aiptek betreft het hier niet de beoogde doelgroep. Mensen die een goedkope MP3-pendrive willen kiezen snel voor de MSI MegaStick of de Aiptek en een aantal euro kan het verschil maken.

Na dit korte intermezzo komen we terug op de accessoireset van de MP-313. Naast een mini-CD-ROM en de USB-verlengkabel is er de handleiding. Deze handleiding ziet er schattig uit: het is echt een boekje op borstzakformaat. Bovendien is de voorkant lekker kleurrijk en ook nog eens geplastificeerd. Belangrijker is natuurlijk de inhoud van het boekje, en die is prima in orde. De ene helft van de handleiding is in het Engels opgesteld en de andere helft is gereserveerd voor de Duitse vertaling. Het gebruikte Engels is prima te begrijpen. Hoewel de handleiding wat saai overkomt, wordt de meeste functionaliteit goed in beeld en woord uitgelegd.

De meegeleverde AAA-batterij is ook deze keer niet oplaadbaar. Er trad overigens een vreemd probleem op met de geleverde batterij: de speler gaf aan dat deze volledig opgeladen was, maar viel vervolgens na een paar seconden uit. Na langdurig gestuntel en gepruts kwamen we ten slotte tot de conclusie, dat de batterij het probleem veroorzaakte. Na vervanging van de batterij werkte alles weer naar behoren.

Hoewel het doosje goede hoop gaf, is er dus eigenlijk weinig reden tot juichen wanneer we de accessoireset van de Aiptek MP-313 in ogenschouw nemen. Van een lowbudget speler verwacht je echter ook geen massa's extra's. In feite zijn de enige punten van kritiek dan ook de onbruikbaarheid van de koptelefoon met ingebouwde FM-radio, en het ontbreken van een draagkoordje.

<B>Design</B> / i-Bead 150M

*Inleiding

Alvorens we de diverse spelers gaan beoordelen op uiterlijk vertoon, handzaamheid en designtechnische efficiëntie, is het aardig om onder de loep te nemen wat de gemiddelde gebruiker van diens flashplayer verwacht. Gebruikers van flashplayers eisen veelal een hoge "draagbaarheidfactor". Kort gezegd houdt dit in: een handzaam design (geen vreemde bobbels of inkepingen), een compact ontwerp (in termen van millimeters) en bovendien een speler van de categorie "lichtgewicht".

Design is nog steeds een bepalende factor voor veel potentiële kopers en het is nu eenmaal een feit dat een speler zoals de i-Bead slanker oogt dan bijvoorbeeld een Creative Zen NX. Door het gewicht te reduceren wordt een dergelijke speler nog aantrekkelijker, er zitten immers geen bewegende onderdelen in een flashspeler, wat een dergelijk apparaat ideaal maakt om "mee naar buiten" te nemen. Sporters en fanatieke knutselaars verkiezen een flash-based speler daarom ook boven andere oplossingen. Aangezien de capaciteit voor de actieve gebruiker wat minder van belang is, heeft de flash-based speler zich in de loop der jaren op kop van de markt genesteld.

Aangezien de prijzen voor intern geheugen al aardig gedaald zijn, wordt een hogere capaciteit steeds betaalbaarder. Inmiddels zijn we aanbeland in het 256MB-tijdperk en staan de 512MB-versies van dezelfde spelers al klaar. Tevens is het Zuid-Koreaanse iRiver erin geslaagd om een solid-state flashplayer (een speler met enkel intern flashgeheugen aan boord) te fabriceren, welke 1 GB aan capaciteit biedt. De speler in kwestie (iFP-599) is echter nog behoorlijk duur, zodat we ons op de korte termijn nog tevreden moeten stellen met het denken in MB's in plaats van GB's, wat flashplayers betreft.

Er is zojuist een belangrijke term gevallen: "solid-state flashplayer". Dit type speler wordt verreweg het meest vervaardigd, simpelweg omdat het een kostefficiënt middel is om klanten te winnen. Als fabrikant zijnde kun je een solidstate speler aanpassen naar je eigen wensen, en dit geldt niet in de minste plaats voor het complete design van zo'n apparaat. De enige vereiste is in feite het kunnen herbergen van een printplaatje, waarop het flashgeheugen en wat essentiële onderdelen huizen (zoals de geluidschips, connectors voor de koptelefoon/line-in/line-out, poort voor datatransfer en het LCD-scherm).

Het is dan ook niet verwonderlijk dat het gros van de beschikbare flashplayers een anonieme entree op de markt maakt. Het is een typisch geval van "been there, done that" wat betreft de designjob van veel spelers. Het aanbod op, in het bijzonder de Aziatische, markt is enorm qua omvang: het is logisch dat een uiterlijk opvallende speler op meer aandacht kan rekenen, dan diens saaiogende concurrent, hoewel de laatstgenoemde wellicht veel degelijker van aard is.

Aldus gooide een aantal fabrikanten het over een andere boeg: functioneel design. Vanwege de beperkte eisen aan het design van een flashplayer, bleek het niet moeilijk om een aantal van deze eisen meer dan ooit te integreren in het gehele design. Het beste voorbeeld hiervan is tot op heden de MP3-pendrive gebleken: een MP3-speler met geïntegreerde USB-pen.

USB is al jaren de standaard voor datatransfer van en naar Pc-randapparatuur. Als we Apple's FireWire-standaard buiten beschouwing laten is USB in feite de ideale manier om randapparatuur gemakkelijk op een personal computer aan te sluiten. Het enige dat men nodig heeft is een pc, een randapparaat en een kabeltje om de twee elementen te verbinden. Ten tijde van de feitelijke acceptatie van USB als nieuwe standaard werden moederborden veelal uitgerust met enkele USB-poortjes, welke aan de achterkant van de pc beschikbaar waren. De datakabel was dus een vereiste voor het aansluiten van randapparatuur, een feit waaraan ook MP3-hardware niet ontkwam.

MP3-pendrives, lengte-impressie
Waar het allemaal om draait: de USB-pennen.

In verloop van tijd trad er echter een verschuiving op: aangezien USB boven alles "fool-proofness" moest uitstralen, was het karakter van de standaard aan een imagoverbetering toe. USB verwerd van "dat vreemde aansluitinkje aan de achterkant" tot "dat poortje waar je al je randapparatuur op aansluit", hierbij geholpen door de opkomst van de laptop met USB-poort.

De laptop had ons al tot het inzicht geleid, dat zo'n USB-aansluiting wel eens een stuk handiger kon uitpakken dan die logge externe CD-ROM speler of dat beperkte diskettestation. Aldus werd de USB-pendrive voor dataopslag geboren. Een dergelijke pendrive maakte het mogelijk om vele kostbare MB's op te slaan op een universeel te gebruiken medium en deze data op elke met USB uitgeruste Pc weer op te vragen. Bovendien viel de voordien noodzakelijk geachte datakabel weg - een pendrive hanteert het principe van "plug & play" in de zuiverste vorm. Je steekt de "pen" simpelweg rechtstreeks in de USB-poort.

Het duurde niet al te lang alvorens de MP3-hardware fabrikanten lucht van dit concept kregen. Een MP3-speler met geïntegreerde USB-pen was het beoogde doel. In het begin traden er enkele designtechnische problemen op, wat we terug zien in de modellen van MagicStar en de Creative MuVo. Beide modellen werden geleverd zonder LCD-scherm, toch een behoorlijke aderlating die velen onder ons als een te groot offer beschouwden. Al doende leerde men echter om met de onhebbelijkheden van het concept "USB-pendrive" om te gaan. De eerste generatie volwaardige (dat wil zeggen: voorzien van de basiselementen van een moderne MP3-speler, waartoe een LCD'tje tegenwoordig toch wel mag worden gerekend) MP3-pendrives werd ingeluid door de komst van de Duex-serie.

Hoewel de Duex qua naamgeving wellicht als een goedkope condoomkloon in het gehoor lag, viel het concept vrijwel ogenblikkelijk in de smaak. Ten tijde van de Nederlandse release waren de gemoederen ook in ons land al lang van tevoren verhit geraakt. Designtechnisch vernuft had het deze keer gewonnen van pure uiterlijke pracht en praal. Bijkomend voordeel was de overkomelijke aanvangsprijs van het concept.

Het duurde dan ook niet lang of andere fabrikanten gingen met het idee van de MP3-pendrive aan de haal. Hoewel de Duex-serie een aardig initiatief was, bleek het in de praktijk toch duidelijk een opstapje te zijn naar perfectionering van het concept. De fabrikant van de Duex-serie (Kingstech uit Zuid-Korea) had waarschijnlijk niet gerekend op een dergelijke animo en dientengevolge viel de support voor en algemene stabiliteit van de speler af en toe niet mee.

Vrijwel tegelijkertijd met de Duex werd er nog een Zuid-Koreaanse pendrive gereleased, de i-Bead 100. Afgezien van het feit dat deze speler in ons land in eerste instantie wat op de achtergrond vertoefde (vanwege de hoge aanvangsprijs), werd langzamerhand duidelijk dat dit model de definitieve doorbraak van het concept zou betekenen. Heden ten dage heeft de fabrikant haar modellenreeks uitgebreid van de 100 (128 MB) naar de 105 (256MB) en gaat het via de 150H- en 150M-serie naar de volgende generatie MP3-pendrives (onder de noemer "i-Bead 200"). Voorlopig zullen we de gouden middenweg bewandelen en de 150M-versie van de speler testen, aangezien de i-Bead 200 ten tijde van het schrijven van deze review nog niet beschikbaar was in ons land.

*i-Bead 150M

Je kunt jezelf afvragen waarom de i-Bead 100-serie in rap tempo een zeer respectabele klantenbasis heeft vergaard. Het antwoord is niet eenduidig te bepalen, maar het moge duidelijk zijn dat diens goede uiterlijk de speler al een heel eind in het zadel heeft geholpen.

Eenvoud is troef bij de i-Bead, hoewel onze testversie - de 150M - enigszins is opgeleukt met een aluminiumaccent. In feite is de 150M "gewoon" dezelfde speler als de i-Bead 100/105, welke enkele maanden geleden de basis legde voor de opkomst van MP3-pendrives.

Wie nu denkt dat de i-Bead al een achterhaald uiterlijk concept hanteert, die komt bedrogen uit. Het uiterlijk van de speler straalt in al zijn eenvoud wel een behoorlijke klasse uit. Het vernieuwde aluminium frontplaatje geeft de speler een soort van "finishing touch", hoewel het design wel degelijk voor verbetering vatbaar is.

Het frontplaatje van de speler vormt namelijk slechts de façade van het algehele design. Het gebruik van plastic als basismateriaal voor MP3-spelers is nog lang geen uitgebannen fenomeen, wat toe te schrijven is aan de aanzienlijke kosten- en gewichtreductie die het met zich meebrengt ten opzichte van bijvoorbeeld chroom en aluminium. Ook de i-Bead bestaat voor het grootste gedeelte uit plastic, wat weliswaar netjes in een zilverkleurig jasje is gestoken maar tegelijkertijd niet kan verhullen dat de zijkanten van de speler niet bepaald oogstrelend van aard zijn.

i-Bead 150M, voorkant i-Bead 150M: aluminium voorkant, de rest is plastic
De i-Bead 150: perfectie door eenvoud?

Laten we eens van boven naar beneden de belangrijkste facetten van de 150M doornemen, wat betreft uiterlijke opmerkelijkheden. Als we het gedeelte waar de USB-pen zich bevindt als onderkant van de speler beschouwen, dan is de bovenkant dus het gedeelte waar een "oogje" op gemonteerd is. Dit "oogje" is bedoeld voor de bevestiging van een zogenaamde "neklace", een soort keycord dat dient om de speler te allen tijde bij je in de buurt te kunnen houden of, simpeler gezegd: een touwtje dat je aan de speler vastmaakt en om je nek heen doet. Het "oogje" lijkt in eerste instantie nogal klein en onhandig, maar oefening baart kunst en er zijn spelers met irritantere oogjes dan de i-Bead - dit zullen we per model bespreken.

Het oogje zit vast aan een stevig pennetje - het is overigens niet voor niets dat er in verkleiningstermen wordt gesproken, flashplayers bestaan nu eenmaal uit veelal kleine onderdelen, en dit pennetje zit op haar beurt verzonken in de eigenlijke speler. Er is als het ware sprake van een verhoogd plateau, waarin het pennetje is geplaatst, samen met twee schroefjes.

Na een aantal millimeter komen we dan aan bij de "body" van de speler. De plastic, zilverkleurige omlijsting van de voorkant past goed in het geheel en zoals al vermeld: het frontje is uitgevoerd met een aluminium plaatje, wat een lekker "koele" indruk geeft wanneer je het aanraakt. Aan de bovenkant van dit frontje zitten twee gaatjes: hier bevindt zich dus de interne microfoon, die voor voicerecording gebruikt kan worden. Ongeveer een centimeter onder de microfoon bevindt zich de omlijsting van het LCD-scherm. Deze omlijsting (rechthoek met afgestompte hoeken) is in fraai chroom uitgevoerd, waardoor het een sterk spiegelend effect oplevert: even snel de haren kammen behoort dus tot de mogelijkheden, mocht het nodig blijken.

De indeling van het schermpje zelf zal later besproken worden, in de categorie "LCD & aanverwante zaken". Op dit moment kunnen we ons beperken tot vermelding van de groen/grijze indruk die het scherm achterlaat, wanneer de 150M niet is ingeschakeld. Onder het LCD bevindt zich een tekstuele beschrijving van de speler: in wederom fraaie regenboogachtige letters licht de tekst "MP3/WMA/FM Radio Player" op. Mensen met smet- en krasvrees zullen moeite hebben met verwijderen van de beschermende (plastic) folie, welke dit delicate onderdeel bij aflevering als een goede herder beschermt. De onderkant van de i-Bead 150 M wordt gevormd door het "dopje": het gedeelte van de speler dat de USB-pen beschermt tegen zaken als stof en vuiligheid en bovendien het gehele design vervolmaakt: de speler is gewoon "af" wanneer het dopje op de juiste plaats zit, temeer omdat het aluminium accent ook op het dopje zichtbaar is. Een futuristisch ogend lettertype meldt ons, dat we het al die tijd over de juiste speler hebben gehad: het opschrift "i-Bead" glinstert ons in zilver tegemoet.

Het dopje is op zich een delicaat punt in het design van om het eender welke pendrive (hoewel er al andere oplossingen zijn gevonden, welke het dopje overbodig maken - een van de geteste spelers heeft bijvoorbeeld een "schuifsysteem"), en de uitvoering van het pendrive-concept staat of valt min of meer met een goed bereikbare USB-pen, die echter goed beschermt dient te worden. In het geval van de i-Bead zit het met de uitvoering van het concept wel goed: het dopje klemt zich goed vast in een miniem geultje, dat zich op het USB-pen plateau bevindt. "Per ongeluk" zul je de dop niet zo snel van zijn plaats krijgen, maar wanneer je er behoefte aan hebt, kun je de dop zonder enige moeite verwijderen. De balans in het systeem is dus behoorlijk goed, al is het een beetje jammer dat de randen van het aluminium frontje afslijten naarmate je de dop vaker verwijdert.

Overigens ziet de USB-pen er zelf gewoon goed uit en maakt deze een stevige indruk. Aan de achterkant van het plateautje waarop de pen zich bevindt, vinden we weer twee schroefjes. Dit geeft aan, dat de i-Bead (indien nodig) opengemaakt kan worden. Aangezien deze speler een ingebouwde accu herbergt, is dit ook wel een noodzakelijk kwaad: vroeg of laat zal de accu vervangen dienen te worden, hoewel de meesten onder ons tegen die tijd allang enkele generaties MP3-hardware verder zullen zijn.

Over de accu gesproken: de i-Bead is de enige speler van het setje, welke geen AAA-batterij gebruikt. Dit betekent dat er dus geen batterijklepje in de speler verwerkt hoefde te worden. Wanneer we de achterkant van de 150M nader inspecteren, blijkt wel dat het ontbreken van een dergelijk klepje niet bepaald als een gemis opgevat dient te worden. De achterkant van de speler maakt een strakke indruk, welke enkel onderbroken wordt door een hele rits van gegevens. Naam, functionaliteit, fabrikant (plus diens URL) en de benodigde kwaliteitskeurmerken van de MP3-pendrive staan hier in een aardig lettertype opgesomd.

De Achilleshieltjes van onze 150M - wat betreft uiterlijk vertoon - bevinden zich op de beide zijkanten. Op een of andere manier zorgt het licht bollend design ervoor, dat de zijkanten behoorlijk plasticachtig overkomen. Ook bevindt er zich een duidelijke spleet aan beide zijkanten, welke de i-Bead in twee helften verdeelt. Op linkerzijkant vinden we een zogenaamde "jogdial" terug, een knop waarmee je als het ware door de diverse menu's heen kunt scrollen en welke ook als drukknop te gebruiken is. Enkele symbolen geven de functionaliteit van de jogdial weer; tevens wordt duidelijk, dat we dit knopje gaan gebruiken om in het hoofdmenu terecht te komen. Tevens zien we rechts van de genoemde jogdial een langwerpig knopje, waaronder het "play"-symbooltje is opgetekend.

Hoe een en ander in de praktijk functioneert, is overigens pas van belang wanneer we in de review-sectie "Navigatie" terecht zijn gekomen.

i-Bead 150M: linkerkanti-Bead 150M: achterkanti-Bead 150M: rechterkant
Linker-, achter- en rechterkant van de i-Bead 150: minder stijlvol dan de voorkant

Om de zaken te besluiten werpen we een blik op de rechterzijkant van de 150M. Nogmaals valt de duidelijke scheidslijn in het midden van de speler op. Belangrijker is echter de aanwezigheid van de koptelefoonaansluiting. Op zich is de plaatsing van deze outputpoort logisch goed verklaarbaar - er is aan de bovenkant van de speler weinig plaats meer voor een goed verzorgde aansluitingsmogelijkheid. Bovendien leent het meegeleverde type earbuds (koptelefoon) zich goed voor een dergelijke positionering van de outputpoort: het betreft hier namelijk een koptelefoon met "haakse" plug. De hoek die de plug maakt is dus van nature in overeenstemming met de vorm van de speler. Je hebt echter een probleempje wanneer je een plug gaat gebruiken die niet haaks op de speler staat. Het risico op kabelslijtage is behoorlijk groot, mocht je de speler vaak in hangende toestand gaan gebruiken (bijvoorbeeld wanneer deze om je nek hangt).

Tot slot zijn er nog twee elementen op deze zijde van de i-Bead aanwezig: een langwerpig knopje met als (voor leken raadselachtige) onderschrift "A<->B/REC WOW" en een typisch "Hold"-schuifje. Een dergelijk schuifje gebruikt men als middel tegen het per ongeluk activeren van om het eender welke functionaliteit. De uitvoering van het schuifje is degelijk van aard en er is gedacht aan de toepassing van gripribbeltjes, zodat het wat makkelijker wordt om het schuifje te bewegen indien dit gewenst is. Overigens had er wel iets meer weerstand bij het schuiven toegevoegd mogen worden - onverhoeds voelt het mechaniek niet aan als iets dat decennia lang mee zal gaan. Een kniesoor die erop let, maar daar zijn reviewers dan ook voor .

Over het algemeen kunnen we stellen dat, hoewel de i-Bead in feite alweer een van de oudere gedaantes in dit gezelschap vertegenwoordigd, diens uiterlijke schoonheden nog niet zijn bezweken onder de druk van de steeds feller wordende concurrentieslag. De compactheid van het geheel blijft indrukwekkend en het aluminiumaccent is een aardige toevoeging aan een toch al geslaagd model.

Amac Han-320 / EraTech EVR-500

*Amac Han-320

"Wat van ver komt, is goed", luidt een bekend gezegde. Of deze wijsheid ook opgaat voor de Amac Han-320 valt echter nog te bezien. Het design van deze rode rakker is ontegenzeggelijk gewaagd, maar tegelijkertijd nogal overrompelend. Als we de parallel met HDD-based spelers eens goed zouden doortrekken naar onze geteste hardwarerange, dan zou je de i-Bead kunnen zien als een soort van Apple iPod, terwijl de Amac Han-320 als een soort X-Clef HD-500 kan dienen. Eerstgenoemde spelers zijn namelijk klein en licht, maar ontberen echt unieke functionaliteit. Het laatstgenoemde duo biedt echter een hoop extra's, wat ten koste is gegaan van de respectievelijke designtechnische kwaliteiten.

Op zich is dat helemaal niet zo erg, maar we zitten nu toch in de sectie "design" en de Amac Han-320 zal er dus ook aan moeten geloven. Met de Amac Han-320 heb je hoe dan ook een opvallend iets in je handen. Waar veel fabrikanten op safe spelen qua kleurzetting, ging Amac er eens goed voor zitten en kwam met het lumineuze idee om haar pendrive in een donkerrood jasje te steken. Het wordt een stuk moeilijker om de kleur te negeren als deze zo prominent aanwezig is als bij de Han-320. Het resultaat van een dergelijk confronterend kleurgebruik is niet eenduidig te bepalen: de aandacht van het publiek wordt duidelijk naar deze speler toegetrokken, maar er zullen dus ook relatief veel mensen zijn die het hele design al per definitie als "mislukt" zullen beschouwen.

Amac Han-320: voorkant Amac Han-320: voorkant met dop
Als je van rood houdt, dan is de Han-320 een typisch geval van "Liefde op het eerste gezicht"

Hoe het ook zij: een aparte verschijning is de Han-320 zeker. De grootte van de speler zorgt er ook voor, dat we minder snel geneigd zijn verkleinwoorden in de mond te nemen: Amac's creatie is namelijk behoorlijk langwerpig van vorm.

De grootste doorn in het oog is echter de "bultrug" waarmee deze speler door het leven gaat. Hoewel het op het gros van de bekende plaatjes mooi gecamoufleerd wordt ("full-front" is verreweg het meest gebruikte fotografisch perspectief), kun je er eigenlijk niet omheen: de speler doet vrij log aan. Bijkomend voordeel is de algemene stevigheid van de constructie die uitgaat van een dergelijk ontwerp: je krijgt nergens het gevoel dat er wel eens iets "af zou kunnen breken".

Wanneer we bovenkant van de speler nader inspecteren, zien we de poort voor de koptelefoon. De oplettende lezer zal het zijn opgevallen, dat de connector voor de i-Bead 150M zich juist aan de zijkant van de speler bevond, wat meer geschikt was voor de toepassing van haakse koptelefoonplugjes. Bij de Han-320 is het precies andersom: bij deze speler is een rechte plug juist aan te bevelen.

Interessant is de aanwezigheid van nog een extra poortje: de line-in, welke gebruikt kan worden om direct van een externe bron te encoden. Op zich is het erg leuk dat Amac deze functionaliteit heeft ingebouwd. Vrij onbegrijpelijk is echter de keuze voor een 2.5mm connector, in plaats van een conventionele 3.5 mm ingang. Je wordt feitelijk gedwongen het meegeleverde kabeltje (2.5 mm en 3.5 mm jackplug) te gebruiken, wat erg vervelend is wanneer je de speler bij je hebt en je wilt iets encoden en je bent vergeten het kabeltje mee te nemen. Nu kan je een dergelijk kabeltje heus wel bij de betere elektronicaboer krijgen, maar dit kost tijd, geld en moeite. Wanneer Amac had gekozen voor een 3.5 mm plughole, dan was dit heel wat praktischer geweest: vrijwel elk huishouden beschikt over een kabeltje met een 3.5 mm jackplug aan beide zijden. Overigens is het poortje voor de line-in verzonken in zwart plastic, wat doorloopt naar de rechterzijkant van de Amac: dit is handig om de positionering van de poorten te onthouden. Vreemd is echter het tekentje dat zich in het plastic bevindt: een soort "power"-symbool (een cirkel met een streepje erin).

De voorkant van de Amac Han-320 ziet er goed uit. Het donkerrode front wordt op een fraaie wijze doorbroken door de zilveraccenten van de LCD-omlijsting. Bovendein loopt deze omlijsting subtiel over in het navigatiegedeelte: een ronde schijf met vier drukgevoelige gebieden, welke de play/pauzeknop omcirkelen. Tussen de navigatiering en het display bevindt zich de interne microfoon, zichtbaar als een gaatje in de zilveren omlijsting.

Verder staan de naam van de fabrikant (Amac) en een zeer bescheiden beschrijving van de speler ("USB MP3 Audio Player") in witte letters opgetekend, respectievelijk boven en onder het LCD. In uitgeschakelde toestand is het LCD overigens een stukje minder "donker" van kleur dan het schermpje van de i-Bead 150M.

Inmiddels zijn we weer aanbeland bij de USB-pen, welke netjes verscholen is onder een grote rode dop. De vraag is echter: "hoe krijgen we de dop van de speler af?" Gedreven door intuïtie zullen velen van ons proberen de dop er simpelweg af te trekken, iets dat niet zal werken. Het dopje van de Han-320 is behoorlijk glad van aard, en bovendien is het ook nog van een bollend ontwerp voorzien: brute kracht resulteert vervolgens in zweterige vingers en een gevoel van frustratie. De oplossing is echter vrij simpel: de dop werkt volgens een duw-klik-trek systeem, wat zoveel inhoudt als "naar beneden duwen en trekken". Wellicht ken je de "Knick-pack" van die Ritter Sports chocoladetabletten: de Han-320 werkt volgens een soortgelijk principe (hoewel we niemand aanmoedigen om de Amac doormidden te breken).

Overigens ziet de USB-pen er netjes verzorgd uit en is deze prima bevestigd aan de rest van de speler. Een tweetal schroefjes in de nabijheid van de pen geeft aan, dat ook de Han-320 open geschroefd kan worden.

Wanneer we de speler omdraaien, wordt het duidelijk waar de zwakke plek in het design van de Amac Han-320 zit: aan de achterkant. De eerdergenoemde Quasimodobult zorgt voor een onnatuurlijke glooiing, welke het licht op een vervelende manier doet breken. Het resultaat is een plasticachtige "look" van de zuiverste soort. Er is weinig aandacht aan het design van de achterkant besteed, helaas. De dikte van 28 mm valt geheel te wijten aan de bobbel, waarin de AAA-batterij huist. Het openen van het batterijcompartiment geschiedt via de verwijdering van een klepje. Op dit klepje zijn enkele gripribbels geplaatst, hoewel je zult merken dat dit klepje de neiging heeft resoluut weg te vliegen wanneer je er teveel druk op uitoefent.

Het batterijcompartiment ziet er netjes uit: er vallen geen gammele veertjes of loszittende contactpunten te bespeuren. Plaatsing van een nieuwe batterij of vervanging van een leeg exemplaar is kinderlijk eenvoudig - het is daarom ook jammer dat het batterijklepje af en toe maar moeizaam op diens vaste plaats terug wil schuiven. We vinden - behalve het batterijcompartiment - weinig interessante elementen terug aan de achterzijde van de Han-320; er zit nog een "oogje" (voor de eerdergenoemde neklace) in de achterkant van de speler verwerkt, wat trouwens vrij lastig bruikbaar is. Met een naald is het echter een kleine moeite om de draadjes op de juiste wijze te bevestigen.

De linkerzijkant herbergt slechts een zwarte, rechthoekige "hold"-knop. Op zich werkt dit knopje wel aardig, het was echter aardig geweest wanneer het knopje iets verhoogd zou zijn geweest. Als men de speler namelijk in het meegeleverde tasje vervoert, wordt de "hold"-knop onnodig moeilijk bruikbaar.

Hetzelfde type plastic als dat van de "hold"-knop, vinden we terug op aan de rechterzijkant van de Han-320. Zoals je hebt kunnen lezen, was de line-in poort verzonken in een zwarte rand, welke doorliep tot aan de rechterzijkant. Deze zwarte rand maskeert het grootste deel van de "naad", zoals we die bij de i-Bead heel duidelijk waarnamen. Overigens zijn de naden bij de Amac minder storend van aard, simpelweg doordat de kleurzetting van de speler donkerder is.

De genoemde plastic rand doet stevig aan, alsof het hier "hard rubber" zou betreffen. In de rand bevinden zich twee opmerkelijke elementen: eerstens de "jog-dial" - welke wordt gebruikt voor volumeregeling en het bevestigen van bepaalde selecties (de jog-dial kan ingedrukt worden) en ten tweede een slot voor SD-memorycard.

De jog-dial oogt fraai en voelt ook soepel aan. Het echte nieuws moeten we echter bij het cardslot gaan zoeken.

Amac Han-320: linkerkant</A></TD>

<TD align=Amac Han-320: achterkant Amac Han-320: rechterkant
Linker-, achter-, en rechterkant van de Han-320: een ruim bemeten achterwerk kan de speler niet ontzegd worden

Het concept van de MP3-pendrive is al uitvoerig uitgelegd, maar Amac lapte de huidige standaard aan haar laars en zocht naar "innovatie binnen de innovatie". Kenmerkend voor MP3-pendrives was tot op heden toch wel het het niet-dynamische gedrag van het geheugen: er zit een geheugenchip op de printplaat, en daar zul je het mee moeten doen. Amac vond dat dit beter kon, en introduceerde met haar Han-320 de eerste MP3-pendrive met uitbreidbaar geheugen.

Hiermee hebben we gelijk de boosdoener te pakken, wat betreft de lelijke achterkant van de speler: er was in de behuizing geen plaats meer voor de batterij - deze werd ingenomen door het cardslot. Aldus verhuisde de batterij simpelweg naar achteren. Een dergelijk design zul je overigens terugvinden in diverse "innovatieve" MP3-spelers, zoals de Muzio (ook een pendrive, in Nederland verkocht onder merknaam "MpMan") en de Bantam BA-1000 (een HDD-based speler met een heel erg sullig geplaatste interne batterij). Vernieuwing brengt nu eenmaal ook nieuwe problemen met zich mee, en we mogen Amac dankbaar zijn voor het toepassen van enige creativiteit wat betreft functioneel ontwerp. De punten die de Han-320 laat liggen op het gebied van design zullen daarom ook compensatie vinden in de algemene functionele mogelijkheden van deze speler.

Overigens is het SD-cardslot beveiligd tegen stof door middel van een plastic kapje, wat men na enig wrikwerk kan verwijderen. Het meegeleverde tasje is overigens ook een beetje onvriendelijk voor het cardslot, vanwege het uitstekende puntje op de plastic beschermingskap.

We mogen concluderen dat de Amac Han-320 een opvallende verschijning vormt. De potentiële koper zal een goed gevoel overhouden aan het frontje van de speler, maar evenzo de wenkbrauwen fronsen bij het zien van de naakte achterkant. De speler voelt vrij stevig aan en ligt lekker in de hand. Helaas is het geheel wat aan de lange kant, en oogt de achterkant van de Amac als een 19e-eeuws blaasinstrument.

Als een soort van jolige edoch stijlvol geklede walvis, rolt de Han-320 zich een baan over het strand van geïnteresseerde kopers; het gevolg is een onuitwisbare indruk en een branding vol van meningsverschillen.

*EraTech Beat Sounds EVR-500

Wanneer je denkt dat we het meest onconventionele ontwerp wel gezien hebben, dan zul je de volgende speler je wellicht op andere gedachten brengen. De EraTech Beat Sounds is namelijk een behoorlijk forse MP3-speler: van het geteste vijftal is hij het ruimst bemeten in de breedtebasis. Ook qua lengte is de EVR-500 niet de kleinste van het stel.

EraTech heeft er namelijk voor gekozen om - in plaats van de "statisch" geplaatste conventionele USB-pen - een schuifsysteem toe te passen. Door middel van een schuifmechanisme kan de USB-pen desgewenst in- of uitgeklapt worden. In ingeschoven toestand zit de pen verstopt onder een rubberen beschermkapje. Wanneer men de schuifknop aan de achterzijde naar beneden duwt, zal de USB-pen tevoorschijn komen. Dit schuifsysteem is iets, dat we nog vaker terug zullen gaan zien bij toekomstige pendrives. Op het moment van schrijven werd het systeem al geïmplementeerd in diverse nieuwe MP3-spelers (voornamelijk verkrijgbaar op de Aziatische markt).

EraTech Beat Sounds EVR-500: voorkant EraTech Beat Sounds EVR-500: met uitgeklapte pen
De uitschuiftruc van de EVR-500: zonder USB-pen (links) en met USB-pen - leuk concept, slechte uitwerking

Hoewel het in de basis dus een prima systeem is, werkt het schuifsysteem van de EVR-500 alles behalve prettig. Een combinatie van factoren is hier debet aan. Zo is het schuifknopje van dubieus zwakke kwaliteit: het schuiven gaat prima, maar wanneer je de pen daadwerkelijk in een USB-poort wil steken gaat het mis. De pen ondervindt namelijk niet genoeg weerstand om "uitgeklapt" te blijven, wanneer je de Beat Sounds in je poort probeert te proppen. Het gevolg hiervan is dat de pen dus de neiging heeft om weer in te klappen, iets dat geen probleem hoeft te zijn: je houdt simpelweg de schuifknop naar beneden gedrukt om voldoende weerstand te bieden aan het inklapmechanisme.

Bij de eerste test viel het knopje echter direct op de grond - over "afknappers" gesproken, dit is toch wel iets dat je blijft onthouden. Gelukkig valt dit euvel gemakkelijk te verhelpen: het knopje is er blijkbaar op gemaakt om zich "vast te klikken" in het schuifsysteem, in plaats van domweg (onherstelbaar) af te breken. Aldus kon poging nummer twee met een extra portie achtzaamheid worden ondernomen.

De Beat Sounds is geen gemakkelijke jongen. Het pennetje zit niet centraal op de speler geplaatst, waardoor minder conventioneel georganiseerde Pc-behuizingen problemen op kunnen leveren. De welbekende Medion/MicroStar Miditower heeft bijvoorbeeld USB-poortjes die zich nogal dicht tegen de verhoogde rechterrand van de kast bevinden. Omdat de pen van de EVR-500 links van het midden is geplaatst, blijkt het rechtergedeelte van de speler te breed voor de genoemde kast. De Beat Sounds past simpelweg niet in een dergelijke front-end USB-poort, wat natuurlijk behoorlijk nadelig is voor een pendrive: de datakabel moet immers weer van stal gehaald worden.

Let wel, op verreweg de meeste aansluitingen zal de EVR-500 prima passen, maar bovenstaand geval geeft aan dat het ontwerp voor verbetering vatbaar is. Deze gedachte wordt gesterkt door het feit dat het rubberen beschermkapje behoorlijk in de weg zit, wanneer de pen uitgeklapt is. Je zult dit kapje echt eigenhandig tegen moeten houden om de USB-pen in de poort te krijgen. Ook is het niet ondenkbaar dat het stofkapje na een aantal maanden afbreekt: het heeft slechts 1 bevestigingspunt, een punt dat ook nog eens erg dun en vrij fragiel overkomt. Voeg dit bij het gammele schuifknopje en je hebt je handen vol aan iets, dat gewoon "plug & play" van de 1e graad zou moeten zijn.

Er is overigens wel een reden voor de niet-centrale plaatsing van de USB-pen: het batterijcompartiment bevindt zich namelijk aan de onderkant van de speler, net zoals de pen. De pen werd dus noodgedwongen verplaatst naar de rechterkant (ditmaal van de onderkant bezien, aangezien we ons daar nu op focussen). Het batterijcompartiment is toegankelijk via een scharnierend klepje, dat je simpelweg naar achteren trekt, waarna het klepje vanzelf omhoog springt en de batterij zijn pluspool laat zien. Het klepje maakt geen al te stevige indruk, maar het doet wat het moet doen.

Dat gezegd hebbende, wandelen we via het frontje naar de bovenkant van de speler. De voorkant van de EVR-500 ziet er netjes uit, een indruk die mede tot stand komt door de solide behuizing. De behuizing van de Beat Sounds verdient namelijk een dikke pluim: het is de enige geteste speler die als een huls is opgebouwd, waardoor het aantal naden beperkt is gebleven. De naden die wel zichtbaar zijn, integreren perfect in het design. Het mooie brushed aluminiumpatroon past prima bij de overige grijs- en zilveraccenten, hoewel schaafplekjes op den duur onvermijdelijk lijken. Overigens zal de hulsvorm het openmaken behoorlijk bemoeilijken, mocht dit je intentie zijn.

Terug naar de voorkant van de speler: hier vinden we een grijs opschrift, "Beat Sounds", evenals een zware omlijsting voor het LCD'tje. De chromen rand zorgt ervoor dat je weer volop van je gele tanden kunt genieten, indien gewenst (vanwege het spiegeleffect); de grijze opvulruimte naast het LCD biedt ruimte voor een vreemd logo en het opschrift "digital audio recorder". Boven het grijs/groene LCD'tje en haar omlijsting bevindt zich stiekem het gaatje voor de interne microfoon, dat netjes geïntegreerd werd in het bijbehorende icoontje.

Het gehele kader geeft de speler een extra stukje reliëf; bovendien bieden de lichtglooiende zijkanten ruimte voor een ietwat creatiever ontwerp.

Bovengenoemde suggestie vinden we dan ook terug in de bovenkant van de EraTech: een lichte boogvorm bemoeilijkt de plaatsing van de in- en outputpoortjes echter nauwelijks. Middels duidelijke icoontjes wordt duidelijk welke poort gebruikt te worden voor de koptelefoon, en welke voor de line-in. Het moge duidelijk zijn, dat de EVR-500 direct kan encoden van elke externe bron - net zoals dat voor de Han-320 van Amac geldt. Gelukkig heeft EraTech wel voor een standaard 3.5mm-poort gekozen, zodat on-the-fly encoding een aardig bruikbare feature wordt.

Als we de speler omdraaien en de achterkant bezien, dan valt - naast een aantal opschriften waaruit o.a. firmanaam, speleromschrijving en land van herkomst, evenals de benodigde kwaliteitskeurmerken plus serienummer blijken - de gewraakte "schuifknop" meteen op. Het is een simpel plastic rechthoekje, dat zich geplaatst weet in een soort "geultje", wardoor het dus naar onderen geschoven kan worden. Voor de zekerheid hebben onze Zuid-Koreaanse vrienden er maar een hint bijgezet: "push/down".

Veder zien we nog een nuttig plaatje van een batterij terug ("aan welke kant moest de pluspool ook alweer?") en vinden we het inmiddels bekende "oogje" voor onze nekveter. Het oogje van Beat Sounds is heel erg klein en behoorlijk vervelend in gebruik - een naald en een kleine portie geduld is zeer aan te raden om alles op de juiste plaats te krijgen. Het oogje is opgebouwd uit plastic, en omdat het tevens het "hoogste punt" van de achterkant vormt, bestaat - alweer - het risico van af- of doorbreken. Het is niet ondenkbaar dat je bijvoorbeeld op je speler gaat zitten, waardoor de alle druk op dit tere puntje terecht zal komen. De rest kun je zelf wel invullen.

De zijkanten van de Beat Sounds EVR-500 zien er stijlvol uit: diverse chroomkleurige knopjes weten zich geplaatst in een zilvergrijs balkje. Aan de linkerzijde vinden we drie kleine knoppen voor respectievelijk volumeregeling en recording/pauzefunctionaliteit. Naast deze knopjes bevindt zich de "Hold"-slider. Het ontwerp van dit schuifmechaniek voldoet prima en voelt ook stevig genoeg aan, hoewel men best een beetje extra weerstand had mogen toevoegen.

EraTech Beat Sounds EVR-500: linkerkant EraTech Beat Sounds EVR-500: achterkant EraTech Beat Sounds EVR-500: rechterkant

Zijkanten en achterkant van de EVR-500: netjes in orde

De jog-dial vinden we aan de rechterzijde van de EVR-500; deze beweegt lekker soepel past prima bij de overige knoppen. Om het setje compleet te maken zijn er nog knopjes om de speler aan te zetten/op pauze te zetten ("play/pause"), het nummer te stoppen/ de speler uit te zetten ("stop") en om in het menu te komen ("menu"). Hoewel alle knopjes dezelfde vorm hebben (bijna ovaal), staan er symbolen in gegraveerd om een en ander te verduidelijken; tevens staat de juiste functieomschrijving boven elk knopje opgetekend. Soms is het nodig, om jezelf te heroriënteren op indeling van het knoppenschema - het is allemaal net iets minder intuïtief van aard dan bij bepaalde andere spelers.

Al met al is de EraTech Beat Sounds EVR-500 een vreemde eend in de bijt. Voor een standaard flashplayer is het ding nogal groot geschapen, helemaal wanneer we de USB-pen "uitklappen". Hoewel de hulsvorm de EVR-500 van een afgeronde "look" voorziet en het gebruikte materiaal lekker koel aanvoelt, is het jammer dat er niet wat meer aandacht is uitgegaan aan bepaalde designtechnische onvolkomenheden. De façade van de speler oogt bijzonder aantrekkelijk, aan het "voetenwerk" dient echter nog fiks geschaafd te worden.

Creative MuVo NX / Aiptek MP-313

*Creative MuVo NX

Zoals duidelijk werd uit de inleiding, kan Creative bogen op enkele maanden extra ervaring, wat betreft het concept van de MP3-pendrive. Het is nog niet zo heel erg lang geleden dat de 128MB-versie van de MuVo diens intrede deed - eerder konden we al kennismaken met de 64MB-versie. Het grootste manco van de oorspronkelijke MuVo, was toch wel het ontbreken van een LCD-display. Een status-LED was het enige visuele hulpmiddel.

Op zich sloeg de MuVo prima aan en was het design van deugdelijke aard. Het is dan ook geen wonderlijk gegeven dat Creative in grote lijnen aan het design van haar oude MuVo heeft vastgehouden - herkenbaarheid is vaak een groot goed. Bovendien worden de klagers op hun wenken bediend door de toevoeging van een (weliswaar erg klein) LCD-scherm.

Het basisconcept van de MuVo is onaangetast gebleven, wanneer we de NX-versie in ogenschouw nemen. In feite bestaat de speler uit twee basiselementen: de pendrive met gebruikersinterface (lees: knopjes, schermpje) en het batterijcompartiment. Laatstgenoemd element doet tevens dienst als bescherming van de USB-pen.

Creative MuVo NX: voorkant Creative MuVo NX: voorkant met losgekoppeld batterijcompartiment
De MuVo NX kan ook kunstjes: het batterijcompartiment kan losgekoppeld worden (rechts)

Wat betreft droge dimensieverhoudingen kleven er zowel voordelen als nadelen aan Creative's concept. Het batterijcompartiment zorgt ervoor, dat de speler behoorlijk breed geworden is: de breedte van het geheel wordt - grof gesteld - bereikt door de breedte van de pendrive op te tellen bij de breedte van een standaard AAA-batterijtje. Bij grofweg het gros van de andere spelers zit de batterij verwerkt in de feitelijke pendrive, wat een minder brede MP3-speler tot gevolg heeft.

De voordelen van het MuVo-concept wegen echter ruim tegen de nadelen op: de speler blijft lekker slank, aangezien de batterij niet "in de weg" zit. De kamelenbult die we bijvoorbeeld bij de Han-320 zagen, werd veroorzaakt door een AAA-batterij die "in de weg zit" en noodgedwongen naar achteren verplaatst is. Bij de MuVo NX is het batterijcompartiment slechts een tikkeltje dikker dan de feitelijke pendrive. Zoals gesteld werd, heeft het compartiment ook nog de functie van "beschermhoesje" - een taak die met glans vervuld wordt.

Voor het gemak wordt het batterijcompartiment even van de pendrive losgekoppeld, hoewel de term "gemakkelijk" niet bepaald van toepassing is op de ontkoppelingsprocedure: "onnatuurlijk" zou een betere omschrijving zijn.

Om hier even dieper op in te gaan: je ontkoppelt de elementen van elkaar door het batterijcompartiment met de ene hand vast te houden, terwijl je met de hand andere hand de pendrive naar boven trekt. Hoewel het plaatje in de handleiding suggereert dat elke vrouwenhand deze handeling moeiteloos kan verrichten, vereist het ontkoppelen toch wel enige oefening. De gripribbels op de pendrive zijn eigenlijk wat te hoog geplaatst, waardoor je al snel in de knel komt met de power/play/pauzeknop. De truc zit hem in het iets lager vastpakken van de pendrive, dan gesuggereerd wordt door de plaatsing van de ribbels. Een ruk naar boven doet de rest, mist je vingers niet bezweet zijn.

De hoeveelheid grip die het batterijcompartiment levert, wordt namelijk ook vrij ernstig belemmerd door het gladde plastic waaruit dit element is opgebouwd. Uiteindelijk zul je jezelf het juiste gevoel voor het ontkoppelen aanleren, maar het blijft soms behelpen. Je kunt er trouwens ook voor kiezen om je duimnagel tussen de overgang van het compartiment naar de pendrive te zetten en een scharnierende beweging naar boven te maken. Let er dan wel op, dat de pendrive de neiging heeft om "gelanceerd" te worden.

Dat gezegd hebbende, keren we terug naar het batterijcompartiment. Creative levert twee compartimentjes mee - een rode en een zilvergrijze versie -zodat je de MuVo NX enigszins kan aanpassen aan je eigen voorkeuren. De compartimenten zijn identiek aan elkaar: het zijn L-vormige plastic "hoesjes" met aan de binnenkant een schuifgeul voor de pendrive. Op de voorkant prijkt het Creative-logo, op de achterkant staan wat kwaliteitskeurmerken en aanverwante zaken. Tevens vinden we een schuifje, waarmee we het werkelijke batterijcompartiment kunnen openen. Het klepje laat zich - dankzij enkele gripribbels - gemakkelijk verwijderen en terugplaatsen. Het inbrengen en verwijderen van een AAA-batterij gaat ook soepel, al is het wat moeilijk leesbaar aan welke kant de pluspool geplaatst dient te worden. Een stevig ogend veertje houdt de batterij netjes op diens plaats.

Aan zowel voor- als achterzijde van het compartiment loopt een brede naad, die het geheel wat minder omvangrijk doet ogen. Waarom de onderkant van het compartiment bollend van ontwerp is, zal waarschijnlijk een raadsel blijven (al is het aannemelijk dat dit gedaan is, om de speler visueel wat meer dynamiek te geven). Erg handig is deze bolling namelijk niet: het maakt het onmogelijk om de speler rechtop neer te zetten, zonder dat deze ogenblikkelijk omvalt. Nu is de MuVo NX in beginsel al een speler die enkel op diens buik of rug wil blijven liggen, vanwege het gemis aan echte rechte oppervlakken aan boven-, onder- en zijkanten van het batterijcompartiment.

Ten slotte is er nog het onvermijdelijke "oogje", waaraan we onze neklace kunnen koppelen. Het oogje van de MuVo NX is lekker breed edoch niet bepaald hoog - het is echter geen enkel probleem om een touwtje door het oog te halen. Voor een zogenaamde "keyring" is het oogje dan weer wat minder geschikt.

Het batterijcompartiment voelt in zijn algemeenheid behoorlijk plastic aan - een gedachte die versterkt wordt door het "krakerige" karakter van de behuizing. Kwalitatief is er echter weinig mis met dit element.

De feitelijke USB-pendrive van de MuVo NX past in vrijwel elke USB-poort

Wanneer we de "kale", losgekoppelde pendrive bekijken, valt op hoe verdraaid compact dit stukje techniek geworden is. Ter vergelijking: het ding is net zo lang als de i-Bead, wanneer we de USB-pen van laatstgenoemde wegdenken. Vergeet niet dat dit element dus alle functionaliteit, inclusief de USB-pen, in zich meedraagt. Qua breedte is het pendrive-element van de MuVo NX gelijk aan de breedte van het frontplaatje van de i-Bead 150M en ook de dikte van element is danig onder de duim gehouden. Stel je eens een i-Bead zonder inhoud voor, dus enkel de behuizing. Als we het zouden willen, kunnen we het pendrive-element van onze Creative-speler in de behuizing van de i-Bead kwijt.

Dit heeft dan ook verstrekkende gevolgen voor de bruikbaarheidfactor van de MuVo: je kunt het pendrive-element feitelijk in de meest dwaas geplaatste USB-poort kwijt, zonder in de problemen te geraken. De speler voedt zich via de USB-poort, dus je hebt het batterijcompartiment ook helemaal niet nodig. Gelukkig is ook de constructieve kwaliteit van de USB-pen ruim voldoende.

Aan de voorzijde van bovengenoemd element we een "power/play/pause" knopje terug, evenals een Creative-logo en een aardig (als aluminium ogend) plaatje met daarop de eerdergenoemde gripribbels, het gaatje voor de interne microfoon en het minuscule LCD-scherm. De lengte van dit schermpje is ongeveer gelijk aan 2/3 van het LCD-scherm van de Amac Han-320; we zullen later zien of dit veel verschil uitmaakt qua gebruiksgemak.

Naast de aanduiding "MuVo NX" en de capaciteitsopgave (128MB in dit geval) valt er weinig interessants meer te bespeuren aan de voorkant, dus kijken we even of er aan de bovenkant wat te beleven valt. Dat valt een beetje tegen: enkel de koptelefoonaansluiting plus een icoontje stralen ons tegemoet.

Aan de rechterkant zien we enkele bedieningselementen terug: de welbekende jog-dial en twee rechthoekige knoppen voor de volumeregeling (met gegraveerde icoontjes) De jog-dial van de MuVo NX doet nogal denken aan die van de i-Bead en voelt dientengevolge een stuk minder "analoog" aan dan andere jog-dials. Achter- en linkerzijkant zijn weinig interessant, op wat gripribbels en een plaatje met serienummer na.

Creative MuVo NX: bovenkant Creative MuVo NX: achterkant Creative MuVo NX: rechterkant pendrive
Boven-, achter en zijkant van de MuVo NX - rechts is de feitelijke pendrive te zien

Over het algemeen doet de pendrive op zichzelf nogal "plastic" aan. De donkergrijze kleur kan dit slechts ten dele camoufleren, temeer omdat de naden vrij duidelijk onderscheidbaar zijn. Wanneer we de twee basiselementen echter weer in elkaar schuiven (iets wat zonder problemen gaat), maakt de MuVo NX een frisse indruk. Als je het concept eenmaal hebt leren doorgronden zul je de nadelen al snel voor lief nemen.

Wel dient vermeldt te worden, dat de aanwezigheid van plastic als primair bouwmateriaal wel erg prominent aanwezig is bij Creative's MP3-pendrive.

*Aiptek MP-313

Het is wellicht flauw om te stellen, maar toch is het zo: nu we eenmaal bij de term "plasticachtig" zijn aanbeland, kunnen we gerust de Aiptek MP-313 ter hand nemen. Plastic is namelijk ook het basismateriaal voor deze speler.

Niet dat dit nu zo verwonderlijk is, integendeel: van de geteste spelers biedt de Aiptek nu eenmaal de meest voordelige prijs/capaciteitsverhouding.

Het uiterlijk van de MP-313 valt alleszins mee, als je door het bovenstaande verhaaltje heen prikt: het is een dertien-in-een-dozijn MP3-pendrive, een ontwerp dat we al in de prille begindagen van het concept zagen verschijnen. De Aiptek is dan ook een typisch OEM-product, wat zoveel inhoudt dat het ding onder nog zestig andere (veelal Aziatische) merknamen verkrijgbaar is, waarbij soms een knopje verplaatst is of een naamsaanduiding veranderd werd. Overigens is de MP-313 klein noch groot, smal noch breed en licht noch zwaar: de neutraliteit spat er vanaf.

Aiptek MP-313: voorkant Aiptek MP-313: speler + dop
Aiptek's MP-313 borduurt voort op bekende ontwerpen

Om de zaken systematisch weer op de rails te krijgen, werpen we een blik op het frontje van de Aiptek. Dit zit er prima uit dankzij de "brushed"-zilveren kleurzetting, hoewel de "power/play/pause" een nogal doffe glans tentoon spreidt. Er zit echter een mooie ring om de knop.

Enige creativiteit werd aangebracht middels enkele puntjes aan de geboogde bovenkant - in een van deze gaatjes huist de interne microfoon.. Parallel aan de geboogde bovenkant loopt een fraai plastic raamwerkje, waaronder een lichtzilvergrijs plaatje huist. Centraal in dit geheel staat het LCD-schermpje, dat nogal kleinschalig overkomt.

Het ontwerp glooit vervolgens weer met een sierlijke boog naar het gedeelte, waar zich de dop bevindt die de USB-pen dient te beschermen. Ook deze dop ziet er heel acceptabel uit, en belangrijker: hij werkt heel prettig. In tegenstelling tot bijvoorbeeld het dopje van de i-Bead "klikt" de dop zich niet vast aan de speler, maar schuift men deze heel soepel naar buiten. De geboden hoeveel weerstand is precies genoeg om de dop niet per ongeluk te verschuiven. Als we aan de binnenkant van het dopje kijken, zien we een aantal afgeslepen plastic randjes, die voor de genoemde weerstand zorgen. De USB-pen zelf voelt redelijk solide aan en is verzonken in een plateautje, dat uit de eigenlijke MP3-speler steekt.

Aan de achterkant vinden we helaas weer een lichtelijk verhoogd batterijcompartiment, wat de speler vrij dik van aard maakt. Gelukkig is de "batterijbult" van de Aiptek nog niet half zo dik als degene die gesignaleerd werd op de Han-320 van Amac. Het batterijklepje wordt aangeduid met een reeks gripribbels in de vorm van een pijltje, zodat we weten welke kant we op moeten duwen. Verder staan er de bekende keurmerken en speleromschrijvingen vermeldt op het batterijklepje. Het batterijcompartiment ziet er netjes uit, al is het vrij lastig om een vastzittende batterij uit deze ruimte te verwijderen wanneer men ?s mans nagels net heeft geknipt; ook het terugplaatsen van het klepje zal soms niet helemaal soepel verlopen. Overigens is het klepje goed beschermd tegen abusievelijk loslaten, omdat je het simpelweg niet kunt verwijderen wanneer de dop nog op de speler bevestigd zit.

Aan de linkerzijde van de MP-313 vinden we de koptelefoonaansluiting (ideaal voor haakse plug), een "Hold"-schuifje dat lekker werkt en een aaneengesloten knop met twee drukcontactpunten, welke dient als volumeregelaar.

Het valt op dat, hoewel de naden duidelijk zichtbaar zijn, men dit creatief heeft weten op te lossen: een soort van extra baan bestrijkt het middengedeelte van de beide zijkanten, zonder ooit echt storend aanwezig te zijn. De rechterzijkant bestaat bijna volledige uit eerdergenoemde baan, ware het niet dat er ook een jog-dial aan deze kant te bespeuren. Dit joystickje voelt heel soepel aan, al gaat het "klikken" (het naar beneden duwen van het ding) soms wat stroef.

Aiptek MP-313: linkerkant Aiptek MP-313: achterkant Aiptek MP-313: rechterkant
Linker-, achter-, en rechterkant van de MP-313

Tenslotte nog de bovenkant van de speler: hier zit het "oogje" van de Aiptek MP-313. Het is eindelijk eens een zeer ruim toegankelijk metalen driehoekje, middels een pennetje verzonken in de speler. Omdat zowel boven- als onderkant een bollend ontwerp kent, wordt het onmogelijk de speler rechtop neer te zetten; met een beetje moeite kun je speler echter wel op de zijkant laten rusten.

Al met al is het designtechnische verhaaltje voor de MP-313 behoorlijk kort gebleken. Dit wordt niet veroorzaakt door onvrede over het ontwerp, maar door de betrekkelijke eenvoud en soberheid ervan. De Aiptek MP-313 kan bogen op een heel acceptabel uiterlijk, maar zijn uiterlijke verschijning is niet iets waarvoor je gillend de winkel in zal rennen.

<B>Datatransfer & software</B> / i-Bead 150M

*Inleiding

Naast de designtechnische kant van het verhaal is het natuurlijk ook van belang dat de feitelijke overdracht van data voorspoedig geschiedt. Een pendrive is normaliter erg eenvoudig in gebruik: je stopt het apparaat in de USB-poort en vervolgens gebruik je de file manager van het operating system om de gewenste data van of naar de pendrive te kopiëren.

Sommige MP3-spelers vereisen echter het gebruik van een bepaald programma zodat er een database kan worden opgebouwd en je kunt zoeken op bijvoorbeeld "artiestnaam" of "genre". Een dergelijk programma wordt soms ook toegepast om het overmatig kopiëren van muziekfiles wat te bemoeilijken. Gelukkig worden alle geteste spelers als "USB Mass Storage Device" herkend en bieden ze dientengevolge volledige "drag & drop"-functionaliteit. Wel wordt er bij de meeste spelers nog het één en ander aan (optionele) software meegeleverd, bijvoorbeeld om de firmware te kunnen updaten.

Waar we in dit gedeelte van de review op zullen letten is de vanzelfsprekendheid waarmee men audio-files mee kan overbrengen naar de MP3-speler, hoe het updaten van de firmware in elkaar steekt en of er ruimte is gelaten voor wat extra functionaliteit in de vorm van meegeleverde software.

Hieronder vind je overigens twee grafieken, waaruit de diverse behaalde datatransfer-snelheden worden vergeleken. Deze resultaten zijn behaald op een low-end systeem: een P4 2.4GHz Celeron notebook. Dit zou echter geen invloed moeten hebben op de behaalde resultaten. De laptop was verder uitgerust met 256MB geheugen en USB 2.0.

MP3-pendrives, transfersnelheden
Transfersnelheden USB-pendrives

  • Amac Han-320
  • EraTech EVR-500
  • Aiptek MP-313
  • Creative MuVo NX

MP3-pendrives, transfersnelheden
Transfersnelheden USB-pendrives

  • EraTech EVR-500
  • Aiptek MP-313
  • Creative MuVo NX
  • i-Bead 150M

*i-Bead 150M

De i-Bead bleek designtechnisch al uitermate geschikt voor USB-transfers. Gelukkig verloopt het overzetten van mediafiles ook zonder noemenswaardige problemen. Je plugt de speler in de USB-poort, deze wordt herkend als een USB-apparaat voor massaopslag. Vanaf dat punt gebruik je de verkenner om files te kopiëren.

i-Bead 150M: USB-herkenning
Netjes door Win XP gedetecteerd: de i-Bead 150M

Het overbrengen van files gaat soepel - de speler geeft via het LCD netjes aan dat er data overgebracht wordt door middel van een animatie. Vreemd genoeg knipperde het backlight op een erg zenuwachtige manier, toen we de speler op een oudere Pc aansloten - iets dat behoorlijk irritant overkwam. Bij nieuwere Pc's bleef het geknipper beperkt tot momenten waarop er naar/van het geheugen gelezen/geschreven werd.

De transfersnelheden van de i-Bead zijn niet bepaald indrukwekkend, maar ze voldoen. USB 1.1 is nu toch al tijden de standaard voor dataoverdracht bij flashplayers - versie 2.0 zou erg veel van de stroomvoorziening en het flashgeheugen eisen. Bovendien valt de capaciteit van het interne geheugen nog binnen de grenzen van het redelijke, wat betreft wachttijden. Mocht je echter 512MB in plaats van 256MB tot je beschikking hebben, dan wordt het al een stuk irritanter. Hopelijk zien de heren/dames fabrikanten dit zelf ook wel in.

Goed, je zult dus even moeten wachten tot je speler is volgeladen. De i-Bead heeft aardig wat tijd nodig om het geheugen vol te schrijven en er zijn ook weinig vermakelijke i-Bead tools meegeleverd om de tijd mee te doden. Gelukkig kun je wel een paar programma's downloaden om bijvoorbeeld de opstart- en afsluitlogo's aan te passen. De i-Bead is prima te voorzien van een eigen stijl, een reden waarom er ook veel verschillende logo's op het Internet beschikbaar zijn. De meegeleverde software beperkt zich tot wat drivers (o.a. voor USB-ondersteuning onder Windows '98), een format-programma en een firmware-updater. Overigens zullen we later ontdekken dat deze tools blijkbaar niet onder het patent van i-Bead zijn vervaardigd, aangezien een van de andere MP3-spelers exact dezelfde software gebruikt.

Wat zeker een voordeel is, is het feit dat i-Bead een degelijke Engelse versie van haar site heeft opgebouwd. Hierdoor hoef je niet door allerlei vreemde Koreaanse tekentjes heen te worstelen, op zoek naar een mogelijke oplossing. Firmware-updates, FAQ's en aanverwante zaken zijn ruim voorhanden.

Over formatteren en updaten gesproken: hiervoor heeft i-Bead de "recover-mode" bedacht. Door de speler aan te zetten, in de USB-poort te stoppen en vervolgens de play-knop een tijdje ingedrukt te houden, wordt deze modus ingeschakeld. De i-Bead wordt nu niet herkend als een USB Mass Storage Device (zodat je er ook geen files naar toe kunt slepen) en is gereed voor formattering en een eventuele firmware-update. Beide procedures verlopen naar behoren, hoewel onze versie al naar de juiste firmwareversie was geflasht.

i-Bead 150M: formatteren
De formatteerapplicatie van de 150M: een beproefd recept

Al met al doen de programma's en tools wat ze moeten doen, en daarmee is de i-Bead een uitermate handig middel voor dataopslag geworden. Het was echter wel aardig geweest wanneer we wat meer functionaliteit op die goedkoop ogende CD-ROM hadden gevonden. Op zich werkt het allemaal naar behoren, maar toen we ontdekten dat een andere speler dezelfde software gebruikte, ontstond er toch een wat wrange bijsmaak. Gelukkig maakt de mogelijkheid om files "on-the-fly" te verwijderen een boel goed, evenals de mogelijkheid om de speler ook via USB als MP3-speler te gebruiken. Tevens is het handig dat subdirectories gewoon geaccepteerd en ingelezen kunnen worden.

Amac Han-320 / EraTech EVR-500

*Amac Han-320

Amac's Han-320 is toch wel een apart verhaal, ook op het gebied van datatransfer. Je beschikt namelijk over twee Mass Storage Devices in één en hetzelfde apparaat: een geheugengebied in het standaard flashgeheugen en een geheugengebied in de optioneel ingevoerde SD-card. Als gevolg hiervan verschijnen er ook twee apparaten binnen de USB-ketting, wat natuurlijk wel zo overzichtelijk is. Jammer genoeg zul je zelf moeten uitvogelen welke driveletter bij welk geheugengebied hoort, omdat de naamgeving voor de beide geheugengebieden hetzelfde is.

Amac Han-320: USB-herkenning
De Amac wordt als twee aparte drives herkend (flash- en SD-geheugen), beide direct klaar voor gebruik

Na het gebruikelijke "selecteren en kopiëren" begint de speler met overbrengen van de files naar het eigen geheugen. Het schermpje laat weten dat we in "USB Connect mode" zitten en zodoende zullen we weer moeten wachten tot de USB 1.1-connectie uitgerateld is. Overigens haalt de Han-320 gemiddeld een iets hogere snelheid dan de i-Bead, maar dit is slechts een futiliteit.

Belangrijker is, dat de Han-320 met een eigen updatemanager geleverd wordt. Dit programmaatje, "Amac Utils for Hansori-320" genaamd, stelt je in staat om de firmware te updaten. Tevens kun je het standaardfont aanpassen en TVF-files naar wave-formaat converteren.

Het updaten van de firmware kent wat haken en ogen. Zo is de site van Amac weliswaar in het Engels beschikbaar, maar is deze veelal opgesteld in een taaltje dat je in gelukskoekjes zou verwachten. Het zal je niet veel moeite kosten om te vinden wat je wilt, maar een beetje ervaring met webdesign kan geen kwaad - dan weet je beter waar je een bepaald element zou mogen verwachten.

De firmware-upgrade stond overigens in een file, die niet automatisch gesaved wil worden: als je op de URL klikt, dan wordt een brij aan cijfers (hexadecimale code) naar je hoofd geslingerd. Even rechtsklikken en "save as" selecteren biedt de oplossing. Helaas is de bewuste updatefile gecomprimeerd tot een *.alz-bestand. De kans is aanwezig dat je ook nog de applicatie "Alzip" moet downloaden, om de file uitgepakt te krijgen.

We dienen de speler in de "firmware upgrade"-modus moeten zetten, alvorens we de werkelijke update kunnen uitvoeren. Dit wordt gedaan door een simpelweg het juiste menu-item in het optiemenu van de Amac Han-320 te selecteren, en de speler daarna in de USB-poort te peuteren. Een melding geeft vervolgens aan dat alles in orde is.

Amac Han-320: firmware upgrading
De upgrade naar firmware 1.12 verliep vlotjes, hoewel de downloadprocedure niet erg duidelijk was

Via de manager kunnen we nu de geschikte file naar de Han-320 uploaden, een proces dat nog vrij "gevaarlijk" overkomt vanwege bijvoorbeeld een verdwaald Koreaans tekentje in het "open firmware file" raampje. Alles geschiedt echter zonder problemen, en we krijgen een vrij wazige aanwijzing om het proces succesvol af te ronden. Uitschakelen en vervolgens weer aanzetten van de Han-320 leert ons, dat de firmware-update correct is verlopen.

Amac Han-320 utils: font upgradeAmac Han-320 utils: firmware upgrade
"Amac Utils for Hansori-320": gekenmerkt door typisch Aziatisch "camping-Engels"

Het upgraden van de fontfile is een vreemde gebeurtenis. In je enthousiasme zou je wellicht in de verleiding gebracht kunnen worden, om random fonts naar de speler up te loaden - dit is echter niet de bedoeling. Je moet een *.FON-file downloaden van Amac's website, en vervolgens op de knop "Font Download" drukken. Er gebeurt dan inderdaad iets, maar het font veranderde bij ons in geen geval. Wellicht duurt het nog even voordat Amac een nieuw font in elkaar heeft geknutseld.

De conversieoptie voor TVF naar wave-formaat is bedoeld voor voicerecordings, en was voor onze review niet bijster interessant of relevant. Wel aardig is de softwarematige versie van de Han-320, die meegeleverd wordt bij de speler. De interface van deze "Hansori MP3 player" doet een beetje denken aan die van een eind jaren '90 autoradio, maar de implementatie van speed control en spectrum analyzer zijn aardige gimmicks.

Amac Han-320: MP3-player software
Hip of niet? Amac's softwareplayer zul je waarschijnlijk toch niet vaak gebruiken

Formatteren en verwijderen van files geschiedt allemaal via het interne optiemenu, en levert geen problemen op. Ook het aanbrengen van subdirectories verloopt gladjes, zonder dat de MP3-playback gehinderd wordt.

Net als de i-Bead levert ook de Han-320 geen wereldwonderen af, op het gebied van softwarematige snufjes en transfersnelheden. De ondersteuning is er - weliswaar vanaf een site met een spraakgebrek - en de tools zijn logisch in gebruik. Bovendien is het natuurlijk mooi dat SD-card en flashgeheugen duidelijk apart toegankelijk zijn, en ook het uitzicht op een wellicht wat fraaier lettertype is mooi meegenomen.

*EraTech Beat Sounds EVR-500

Wanneer we er in geslaagd zijn de Beat Sounds fatsoenlijk aan onze USB-ketting te bevestigen (iets dat bij ons testexemplaar noodgedwongen via de verlengkabel verliep), wordt ook deze speler netjes als Mass Storage Device aangeduid en kan het kopiëren van files weer losbranden.

EraTech Beat Sounds EVR-500: USB-herkenning
Windows XP lust de EVR-500 wel, nu onze USB-poort nog

Het moet gezegd worden: de Beat Sounds kwam als langzaamste uit de test, en dat was merkbaar ook. Precieze oorzaken hiervoor zijn niet echt aanduidbaar, maar omdat er ook een 512MB-versie van de EVR-500 beschikbaar is, zal hieraan toch nog gesleuteld dienen te worden.

De bijgeleverde software van de EVR-500 heet "BeatSoundsConfig" en biedt de mogelijkheid tot het aanpassen van opstartlogo, font en firmware. Eerstgenoemde optie is heel aardig en doet denken aan de tooltjes die beschikbaar zijn, om logo's voor de i-Bead te maken. Jammer was het wel, dat bij het betreden van deze functionaliteit het originele logo werd gewist en ook niet meer opgevraagd kon worden. Welnu, het komt de opstartsnelheid van de Beat Sounds ten goede, zullen we maar denken.

De font-upgrade functionaliteit leek softwaretechnisch goed te werken, echter veranderde het font niet toen we de speler daarop testten. Een weinig nuttige toevoeging, hoewel we dit probleem later wellicht nog wel opgelost kunnen krijgen.

Waar het natuurlijk om draait, is de mogelijkheid tot het upgraden van de firmware. Om van BeatSoundsConfig gebruik te kunnen maken, dien je de speler via het interne optiemenu in de configuratiemodus zetten. De speler en de applicatie zullen daarna aangeven, dat er een geldige connectie is gemaakt.

EraTech Beat Sounds EVR-500: Recovermode + config
In grijstinten afgebeeld: de EVR-500 is herkend in "config mode".

Vanaf dat punt zullen we dus een firmware-updatefile moeten aangeven. Deze file kun je van de website van EraTech downloaden, maar voor niet-Koreanen is deze site niet erg vriendelijk. In de beste Koreaanse traditie is de site half opgebouwd uit Flashelementen (filmpjes, geanimeerde knopjes en menu's), iets dat voor anderstalige bezoekers best lastig kan zijn aangezien de menu's dus in het Koreaans zijn opgesteld. De headers zijn weliswaar Engelstalig, maar de dropdown-menu's bestaan uit allerlei vage tekentjes en omdat Flash geen URL's afbeeldt blijft het allemaal een beetje gokwerk. Bovendien zullen mensen zonder breedbandverbinding ondervinden dat de site behoorlijk de tijd neemt om in te laden.

Nadat de *.zip-file met de firmware-update gedownload is, pakken we deze uit en zien we dat er een updatelog is meegeleverd. Helaas is ook deze logfile vergeven van Koreaanse tekentjes, wat de leesbaarheid ervan allerminst ten goede komt.

Het flashen van de firmware verloopt voorspoedig - de speler geeft zelf aan wat er gebeurt en hoever we in het proces zijn gevorderd. Overigens blijkt dat EraTech openstaat voor suggesties, aangezien de firmware-update resulteerde in extra functionaliteit: een user-defineable equalizersetting behoorde opeens tot de menuopties.

De EVR-500 werkt prima als USB Mass Storage Device, wanneer we de designtechnische kant van het verhaal naast ons neerleggen. De speler ondersteunt bijvoorbeeld subdirectories en werkt ook zonder batterij wanneer je hem aansluit op de USB-poort. Helaas is er niet al teveel meegeleverde software te bekennen, wat het geheel een nogal sobere indruk geeft. Ook de ondersteuning via EraTech's website is maar matig van karakter, en ligt de snelheid waarmee de dataoverdracht geschiedt nogal laag.

Creative MuVo NX / Aiptek MP-313

*Creative MuVo NX

De MuVo NX is werkelijk onbehoorlijk klein, wanneer we de feitelijke pendrive los van het batterijcompartiment gekoppeld hebben. Daarom is de MuVo zo gemakkelijk in gebruik: je kunt het ding in de meest oncomfortabele USB-poorten duwen. De compactheid is overigens gemakkelijk te verklaren: de speler haalt zijn energie uit de USB-poort, waardoor het batterijcompartiment overbodig wordt.

Gelukkig heeft Creative het niet in haar hoofd gehaald om mediasynchronisatie te vereisen, iets dat we bij bijvoorbeeld de Zen-reeks wel terugzien. De door velen gevreesde "Nomad Explorer" hoeft niet gebruikt te worden, hoewel er wel een aantal drivers geïnstalleerd dienen te worden. Dat is echter een procedure die we bij meerdere spelers hebben teruggezien, en bovendien betreft het hier een eenmalige installatie: zodra deze naar behoren is verlopen, wordt de MuVo NX automatisch herkend.

Creative MuVo NX: USB-herkenning
Na het installeren van de drivers, vindt Win XP de MuVo probleemloos

Ook bij deze speler is het slechts een kwestie van kopiëren en plakken. Het aanmaken van subfolders wordt geaccepteerd, hoewel er slechts één extra directorylaag is toegestaan. Mediafiles binnen een subdirectory van een subdirectory zullen dus niet herkend worden. Het overbrengen van data gaat trouwens erg vlot: de MuVo NX gaat er voor USB 1.1-begrippen stevig tegenaan en laat menig speler de hielen zien en stof happen. Tijdens USB-connectie en -overdrachtsfase worden de bijbehorende icoontjes in het LCD afgebeeld.

Ook de MuVo NX dient geformatteerd te worden met een aparte applicatie: de "MuVo NX Initializer". Aangezien er overal op de bijgeleverde papieren vermeld staat, dat je de speler toch echt niet via je eigen OS dient te formatteren, zal het bestaan van deze applicatie wel gerechtvaardigd zijn.

Toch lijkt enkel de naamgeving van het formatteerprogramma uniek te zijn: de Initializer lijkt verdacht veel op de format-applicatie die de i-Bead gebruikt. Ook hier treffen we een soort quick-format en een volledige format-optie aan. De aanwijzingen voor het gebruik van de applicatie zijn net iets anders - bij de MuVo NX zijn er aanmerkelijk minder stappen nodig om het gewenste resultaat te bereiken - maar het resultaat is hetzelfde: een correct geformatteerde speler. Blijkbaar hebben diverse fabrikanten een optie genomen op dezelfde standaard format-applicatie, om er vervolgens zelf wat eigen tekst aan toe te voegen.

In tegenstelling tot de i-Bead, wordt de MuVo NX echter wel vergezeld van een eigen stuk software: Creative MediaSource. Van alle meegeleverde software heeft MediaSource in de basis het meeste te bieden: rippen van Cd's (ook in WMA-formaat), het opbouwen van een aardige database en het direct afspelen van files in de database behoort allemaal tot de mogelijkheden. Of je het ook daadwerkelijk gaat gebruiken is een tweede, maar deze applicatie wekt in ieder geval de indruk van een op zichzelf staand product.

Creative MuVo NX: MediaSource
Creative's MediaSource: meerwaarde door software?

Het updaten van de firmware was in ons geval niet nodig (de laatste versie was al geïnstalleerd), maar toch liepen we tegen bepaalde onduidelijkheden aan. Zo wordt je op de (vanzelfsprekend mooi opgebouwde) website van Creative doorverwezen naar de Europese site, welke geen firmware-updates kon traceren. Vreemd genoeg lukte het de Amerikaanse variant wel om de juiste file te vinden - hopelijk is dit niet representatief voor Creative's algemene databasebeheer, aangezien het bedrijf al tijden prat gaat op bijvoorbeeld haar nukkige Nomad databasesysteem.

Helaas wordt uit de handleiding niet echt duidelijk hoe een firmware-upgrade voltooid dient te worden, iets dat je toch dient te weten vooraleer je aan zoiets gaat beginnen. Je kunt dit soort informatie overigens wel online terugvinden. Het was echter aardig geweest, als er vanaf het begin duidelijk werd gesteld wat de procedure precies inhoudt.

De MuVo NX gebruikt dus eenzelfde soort "recover-mode " als de i-Bead, iets dat wel aardig werkt. Je zult de eerste paar keren even moeten opletten waar je mee bezig bent, maar na een tijdje doet de routinematige manier van werken haar intrede.

Kort gezegd kan men tevreden zijn over het softwarematige gedrag van deze MP3-pendrive, maar toch zijn er zeker wat haken en ogen opmerkbaar. Creative's MediaSource is een aardig extraatje, velen onder ons zullen het echter niet intensief gebruiken. De format-applicatie is nogal karig uitgevoerd en blijkbaar gewoon een standaardprogramma met andere naamgeving. Ook het firmware-upgradegedeelte had wel even op papier uitgelegd mogen worden. Deze hindernissen zijn, samen met de noodzakelijke installatie van de drivers, wel te overzien. Als je even verder kijkt, heb je een erg compacte pendrive die ook nog eens lekker snel werkt.

*Aiptek MP-313

Iets dat meteen opvalt wanneer we de Aiptek in de USB-poort willen steken, is dat het LCD bij horizontale geplaatste poorten aan de onderkant terecht komt. Hoewel dit voor de functionaliteit weinig uit maakt (je bent immers binnen je eigen systeem bezig, waar de Aiptek op dat moment deel van uit maakt), vindt het gros van de gebruikers het toch wel aangenaam als zichtbaar is, wat er op het LCD gebeurt.

Aiptek MP-313: USB-herkenning
Recht door zee: de MP-313 wordt direct herkend

Overdracht van data naar de speler gaat erg vlot: tot onze verbazing sprintte de Aiptek de overige spelers voorbij, een aardige prestatie van een lowbudget model. Overigens is het ook hier weer "copy-paste"-werk dat de klok slaat: je gebruikt je eigen besturingssysteem om de files te beheren. Subdirectories worden gelukkig ook ondersteund.

De verrassing slaat toe bij het bekijken van de formatteerapplicatie: dit is alweer een variant op de format-programma's die bij de MuVo NX en de i-Bead 150M waren inbegrepen. Een vergelijking met i-Bead vind je hier; de vergelijking tussen Aiptek's formatter en MuVo's initializer vind je hier.

Helaas ging het formatteren en upgraden van de MP-313 zeer moeizaam, vanwege een zeer nukkige "recover"-modus. De speler werd weliswaar correct herkend, maar de software weigerde simpelweg de beslissende stap door te voeren. In plaats daarvan kregen we een dubieuze foutmelding in beeld. Blijkbaar had de software er 5 minuten voor nodig, om erachter te komen dat er iets niet goed zat.

Aiptek MP-313: firmware upgrade mislukt
Na 5 minuten kregen we deze foutmelding. Na 6 uur waren we het zat. Na een kop soep kwam het allemaal weer goed

Wanneer je vervolgens naar de site van Aiptek surft, vind je wel wat je zoekt, maar helaas biedt een volledig nieuwe installatie van de oorspronkelijke tools geen uitkomst. Dezelfde meldingen bleven terugkeren, totdat we iets in een compleet onlogische samenloop van omstandigheden voor elkaar kregen: de formattering van het geheugen. Deze situatie is helaas niet meer succesvol gereconstrueerd, dus men zal zich moeten troosten met deze gedachte: het is in ieder geval mogelijk om te formatteren via de applicatie.

Ook de firmware-upgrade slaagde op wonderbaarlijke wijze, hoewel de meest recente versie blijkbaar al geïnstalleerd was op ons exemplaar. De reden voor de moeilijkheden met het formatteren en upgraden, kan overigens gelegen hebben in de leeggelopen batterij. De speler stopte na een seconde of vijf steevast met functioneren, ondanks dat de indicator aangaf dat de batterij nog volledig vol was. Vervanging van de batterij bood de oplossing, hoewel het formatteren en upgraden onredelijk stroef bleef verlopen - bovengenoemde foutmelding bleef ook steeds terugkeren. Later zal blijken, dat ons exemplaar überhaupt geen niet-oplaadbare batterijen accepteerde.

Het is trouwens ook niet erg fijn, dat de speler in recovermodus geen LCD-output geeft. Omdat het allemaal niet zo lekker werkt, zou het aardig zijn geweest wanneer we konden zien of de speler überhaupt in recovermodus geplaatst staat. Dat geldt natuurlijk ook voor de andere spelers, die deze methodiek hanteren.

Zolang je niet in de problemen komt met de MP-313, werkt het allemaal erg prettig. Je kunt aan de meegeleverde applicatie wel afzien dat het geen "state of the art"-programmatuur is. Deze "Digital Audio Manager" steekt overigens wel leuk in elkaar: je kunt er files mee uploaden/downloaden, afspelen en verwijderen. Ook verschijnt de inhoud van de speler in beeld, evenals een indicatie van de totale, beschikbare en gebruikte geheugenruimte op de Aiptek.

Aiptek MP-313: Digital Audio Manager
Digital Audio Manager van Aiptek: aardig edoch overbodig

De "Digital Audio Manager" zal waarschijnlijk ook niet al te vaak opgestart worden, al was het maar om de wat vage opbouw van de grafische user interface (de naamgeving van de knopjes is niet altijd even duidelijk van aard). Waarschijnlijk voel je jezelf meer op gemak bij het gebruik van bijvoorbeeld de explorer en WinAmp, voor de uitvoering van de afzonderlijke functionaliteiten die de bovengenoemde applicatie biedt.

Al met al werkt de Aiptek MP-313 soepel en snel, maar de fouten die bij ons optraden toen we de firmware wilden upgraden waren vrij onvergeeflijk. Het kan best zijn dat een ander exemplaar geen last van deze beperkingen heeft, maar een stabiele indruk laat zoiets niet op de reviewer achter. Ook is het jammer dat de speler geen stroom uit de USB-poort gebruikt: je dient de batterij als stroomtoevoer te gebruiken.

<B>LCD</B> / i-Bead 150M

*Inleiding

Na al dat wikken en wegen wat betreft de uiterlijke facetten van onze MP3-pendrives, is het nu tijd om aandacht te besteden aan de kwaliteit van het Liquid Crystal Display. Alles goed en wel, je speler kan er nog zo fraai uitzien en diens geluidskwaliteit mag oorstrelend van aard zijn: je wilt toch kunnen zien waar zo'n apparaat nu precies mee bezig is.

MP3-pendrives: impressie 5 modellen (2)
Relatief kleine, smalle spelers: relatief kleine, smalle LCD's

Waar voornamelijk op gelet dient te worden is de afleesbaarheid (helderheid) van het scherm, de gebruikte fonts en grafische representaties van wat er gebeurt. Ook de bruikbaarheid en helderheid van het backlight wordt even onder de loep genomen.

*i-Bead 150M

Hoe je het ook wendt of keert: het backlight van de i-Bead is een van de helderste in zijn soort. De lichtblauwe gloed straalt een klasse uit, die prima past bij het gehele ontwerp van de speler. Het LCD'tje wordt netjes gelijkmatig met licht bedeeld, waardoor je met een plezierig gevoel af en toe stil blijft staan bij de kwaliteit van het backlight.

Mocht je toch behoefte hebben aan een aangepast contrast, dan is dat ook mogelijk door gebruik te maken van de 10-staps contrastregelaar. Je kunt overigens de lichtbron van de i-Bead wel achterhalen - draai de speler een beetje schuin van je af, zodat de onderkant van het LCD duidelijk zichtbaar wordt. Twee felle LEDjes verraden de wonderlijke belichting van onze 150M. Overigens zijn, wanneer het backlight is ingeschakeld, de randen van het LCD vrij goed zichtbaar.

Wat behoorlijk jammer is, is het feit dat het backlight een bepaalde inefficiëntie van het schermpje blootlegt. Dit schermpje bestaat namelijk voor het grootste gedeelte uit een verzameling informatie (naam van het nummer, positie binnen het nummer et cetera), maar er is ook een klein stuk dat in beslag wordt genomen door een behoorlijk overbodige "playmode"-indicator.

Deze indicator geeft dus in welke afspeelmodus het apparaat zich bevindt, en wel door middel van schematische pijlen die echter weinig hout snijden zolang er geen tekst bij geplaatst is. Het bovenste pijlenschema geeft de status van de repeat-stand aan; het onderste cirkeltje geeft weer, hoe het met de shufflestatus gesteld staat. Al met al is dit systeem onnodig onduidelijk en neemt het dus tegelijkertijd een deel van je schermpje in beslag. Wanneer je ervoor kiest om geen pre-defined playmode te gebruiken, lijkt de scrollende tracktitel uit het niets te ontstaan. Tevens blijft het "playmode"-stuk van het scherm zichtbaar - denk hierbij aan die oude LCD-spelletjes waarbij je kunt zien, op welke posities een vliegtuigje over het scherm heen mag razen. Een effect dat helaas versterkt wordt door de aanwezigheid van dat heerlijk blauwe backlight.

Bij het opstarten van de i-Bead krijgen we een halve kermis over ons heen: een (aanpasbaar) startlogo, een logo van SRS (standaard voor geluidsaanpassing naar wens) + firmwareversie en een tweetal gegevens over de capaciteitstoestand (totale ruimte, vrije ruimte). Hierna bevinden we ons in het feitelijke "afspeelscherm".

Zoals al vermeld beschikt het scherm van de i-Bead 150M over een weergave-mogelijkheid van de tracknaam, welke gepaard gaat met de artiestnaam en eventueel nog wat extra informatie. Niet juist "getagde" files (dus een digitale audio-file waarvoor de artiest en tracknaam niet of foutief zijn ingevuld) worden ook netjes weergegeven, door middel van de volledige filenaam. Uiteraard ontbreken in het laatste geval de aanduidingen "A" (Artiestnaam) en "T" (Tracknaam), die je bij getagde files wel ziet.

Het standaard gebruikte lettertype voor dit scrollende lijntje tekst is goed leesbaar, zelfs wanneer we de scrollsnelheid op achtvoudige snelheid instellen.

Hoewel het display uit drie regels is opgebouwd, zijn deze niet gelijk qua tekengrootte: de regel waarin de trackinformatie staat opgenomen gebruikt grotere tekens dan de regels daaronder. De middelste regel laat een icoontje met afspeelstatus zien ("stopped/playing/paused"), evenals de verstreken tijd en totale van de geselecteerde track. Verder kunnen we ook zien hoeveel nummers erin totaal kunnen worden afgespeeld, en welk volgnummer de geselecteerde track heeft meegekregen. Het lettertype is vrij "digitaal", maar goed leesbaar.

i-Bead 150M: LCD (afspeelscherm)i-Bead 150M: LCD (afspeelscherm, scan mode)
Een helder backlight, een duidelijk schermpje. Links in "Volume"-modus, rechts in "Scan"-modus

De onderste regel geeft aan hoeveel kbps (kilobits per seconde) de geselecteerde track behelst. Ook worden equalizersetting, volumestand (in zowel grafische als numerieke weergave) dan wel scan-aanduiding (voor het betere spoelwerk) en resterend batterijvermogen netjes afgebeeld. De batterij-indicator is opgedeeld uit drie balkjes.

Het optiemenu van de 150M is erg uitgebreid, wat de kans op "verdwalen" groot maakt (zie het stuk over "Navigatie & aanverwante zaken"). De gebruikte icoontjes zijn leuk, maar niet altijd even duidelijk (gewoon omdat het er zoveel zijn). Gelukkig wordt aan de onderkant van het scherm een goede beschrijving van de geselecteerde functionaliteit. Ook handig: de batterij-indicator blijft te allen tijde in beeld.

De schermpjes voor de FM-tuner en voicerecorder zijn simpel opgebouwd: de FM-tuner laat enkel de geselecteerde frequentie en alle presets zien, terwijl de voicerecorder naast de filenaam ook nog een indicatie van gebruikte/resterende opnametijd laat zien. Ten slotte wenst de i-Bead ons nog een prettige dag, in de vorm van (eveneens aanpasbaar) afsluitlogo.

i-Bead 150M: LCD (voicerecorder)i-Bead 150M: LCD (FM-tuner)
Voicerecording (links) en FM-tuner (rechts): simplistisch in beeld gebracht

We mogen - alles bij elkaar optellend - concluderen, dat het LCD-scherm van de i-Bead 150M een zeer frisse en heldere indruk op haar gebruiker maakt. Hoewel er veel gegevens in het scherm zijn opgenomen (voornamelijk in het "afspeelscherm"), wordt de boel nergens chaotisch. De aanpasbaarheid van enkele elementen maken het feestje vrijwel compleet. Rest de vraag of i-Bead de playmode-indicator niet eleganter over het LCD had kunnen smeren, maar dat is voer voor de puristen.

Amac Han-320 / EraTech EVR-500

*Amac Han-320

De omschakeling van i-Bead's LCD'tje naar het scherm van de Han-320, is toch wel "even wennen". De Amac biedt een display dat duidelijk langgerekter is dan dat van de andere spelers, maar de efficiëntie van de indeling laat te wensen over.

In den beginne was er de welkomstboodschap, hoewel de Han-320 zich beperkt tot het noemen van diens eigen naam. Je zit in het afspeelscherm voordat je er erg in hebt, wat op zich allerminst vervelend hoeft te zijn. Helaas gaat het backlight al vrij snel uit (na 3 seconden) en is er geen mogelijkheid om de duur van deze achtergrondbelichting in te stellen. Je blijft gebonden aan die 3 seconden, iets dat erg vervelend is wanneer je in het donker bezig bent met het zoeken naar de juiste opties. Bovendien maakt het backlight een ietwat fletse indruk, waardoor het van grotere afstanden voor een matige belichting zorgt.

Amac Han-320: LCD (afspeelscherm)Amac Han-320: LCD (quick setup)
Het scherm van de Han-320: geen regelbaar backlight, archaïsch lettertype. Rechts het "quick menu"

Ook bij de Amac Han-320 is er sprake van een tweedeling van het schermpje, hoewel deze splitsing op meer rechtvaarding kan bogen dan bij de i-Bead 150M het geval was. Ongeveer 2/3e van het LCD wordt opgeslokt door onder andere de trackinformatie; het resterende deel laat de spelermodus zien (afspeelmodus, FM-modus of opnamemodus), evenals de batterij-indicator (opgebouwd uit 3 balkjes). Hieronder vinden we een numerieke weergave van de afspeeltijd in het bekende digitale lettertype en eventueel een sloticoon (dat betekent dat de speler in "Hold"-modus staat).

Het blijft volstrekt onduidelijk waarom Amac voor deze indeling heeft gekozen: het rechtergedeelte, waarin de afspeeltijd wordt afgebeeld, is buiten proportie groot: de bruikbaarheidfactor is namelijk te verwaarlozen. Hoewel het handig is om te kijken hoever men gevorderd is binnen een track, had Amac toch wel kunnen volstaan met een minder grote timer. De huidige versie geeft zelfs het aantal verstreken uren weer, een functionaliteit die niet echt voor de hand ligt voor de doorsnee gebruiker. Het probleem is dat het hiervoor besproken schermgedeelte de aandacht van het andere gedeelte afleidt.

Wie goed kijkt, kan zelfs een licht contrastverschil tussen de beide schermdelen waarnemen, het linkergedeelte is een stukje minder helder. Helaas bevindt zich hier nu juist de belangrijkste informatie: de scrollende filenaam. Als er iets duidelijk moet zijn, dan is het toch wel de filenaam van de geselecteerde track. Zolang de speler op pauze staat, gaat alles prima. Helaas wordt een en ander nogal wazig, zodra we de track ook daadwerkelijk afspelen. In donkere omstandigheden worden we dus geplaagd door het gebrek aan backlight, evenals een moeilijk af te lezen filenaam.

Nu valt over de vaagheid van de filenaam nog wel te twisten: er zullen mensen zijn, die het genoemde schermelement gewoon prima kunnen aflezen. Er valt echter nog wel iets anders in het oog: de onderste balk van het scherm is gevuld met balkjes, welke de status van equalizer, playmode, afspeelsnelheid en opnamemodus weergeven.

Omdat deze balkjes statisch van aard zijn, steken ze nogal fel af ten opzichte van de scrollende filenaam. Ook de logica achter de statusbalkjes is van dubieuze aard. Stel jezelf de volgende situatie eens voor: een gebruiker kiest voor equalizersetting "Normal". Ook voor afspeelmodus en afspeelsnelheid kiest hij voor "Normal". Het resultaat is een balk onderin het LCD, waarin drie balkjes met de aanduiding "Nor" staan. Omdat er geen icoontjes voor deze balken staan, zul je in het begin geen flauw idee hebben wat elk balkje nu precies weer geeft. Overigens bestaat het opnamebalkje dan wel weer uit een visuele representatie van de mogelijkheden (opnemen via microfoon of line-in).

Aan de bovenkant van het scherm vindt men nog een nietszeggend icoontje, het trackvolgnummer en het totale aantal tracks terug. Ook de volumeregeling staat hier afgebeeld, in beeld (staafdiagram met maximaal zes balkjes, niet de gelukkigste manier van weergave) en cijfer.

De Amac beschikt over twee optiemenu's: het zogenaamde "quickmenu" en het "advanced" optiemenu. De vriendelijkheid van dit principe wordt later onder de loep genomen - vooralsnog beperken we ons tot het bespreken van de beeldelementen binnen deze menu's.

Het quickmenu bestaat uit vier iconen, welke vrij begrijpelijk voor het gemiddelde interpretatievermogen zijn. Het icoon voor afspeelmodus ("play all, "shuffle" et cetera) had wat duidelijker gemogen; hetzelfde geldt voor het icoon voor "afspeelsnelheid" en "opnamemodus". Het laatstgenoemde icoon wordt simpelweg aangeduid met de afkorting "SEL", wat nu niet de duidelijkste omschrijving aller tijden is.

Het "advanced menu" moet het zonder visuele hulpmiddelen stellen - alsof je van Windows 3.11 terugkeert naar DOS 6.22. Aangezien er slechts twee regels leesbare tekst op het LCD'tje passen, zijn de opties kernachtig omschreven. Over het algemeen is het Amac gelukt om vrij duidelijk in haar omschrijving te zijn, hoewel er enkel menu-items zijn die niet duidelijk aangeboden worden. Het betreft hier dan vooral de mogelijkheden voor opname via line-in (bitrate, fileformaat enzovoorts). Dat grafische voorstellingen wel degelijk mogelijk waren geweest, zien we in de mooie "user equalizer"-modus terug. Al met al is het optiemenu een aardige misser; iets dat de navigatievriendelijkheid van de Han-320 niet ten goede komt.

Amac Han-320: LCD (FM-tuner)Amac Han-320: LCD (Geavanceerd menu, firmware upgrading)
FM-tuner (links) en een onderdeel van het geavanceerde setup-menu

Het scherm voor de FM-tuner is gewoon een versimpelde versie van het afspeelscherm, waar de afspeeltijd vervangen werd door de gekozen FM-frequentie (in MHz). Ook in opnamemodus valt er weinig sensationeels te bespeuren, behalve een punt van irritatie: het toch al miniem aanwezige backlight wordt in deze modus helemaal uitgezet. Dit is wel te verklaren, omdat backlight vaak een extra ruis in de opname zorgt. Het was wellicht aardiger geweest om zoiets in de handleiding op te nemen, en een extra optie ("Backlight in record mode on/off") in het menu te knutselen.

Waar de Amac Han-320 al wat puntjes liet liggen op gebied van design, maakt de speler ook weinig indruk op LCD-gebied. De gebruikte lettertypes doen oubollig aan, de indeling van het scherm is soms onlogisch, en de gebruikersmenu's zien er weinig attractief uit. Ook het backlight imponeert niet bepaald. Gelukkig heeft de Han-320 er nog wel zin in, en verschijnt vol vertrouwen de melding "See you again" bij het uitschakelen van de speler.

*EraTech Beat Sounds EVR-500

De begroeting die de EVR-500 naar je hoofd slingert, heeft iets weg van een Japans tekenfilmpje. Een vrolijke dame wenst je veel plezier met het gebruik van de Beat Sounds, waarna er wat informatie verschijnt betreffende de firmwareversie en capaciteitsgesteldheid. Ook een datumaanduiding van de laatste firmwareupdate ontbreekt niet, iets dat best handig is: als je jezelf in april 2004 telkens met firmware uit oktober 2003 geconfronteerd ziet, dan is het wellicht verstandig om even te kijken of er een upgrade beschikbaar is.

Het schermpje wordt verlicht door een wat flets backlight. Hoewel de verlichting op zich prima presteert, steekt deze toch een beetje magertjes af tegen het backlight van de i-Bead 150M. In het donker heb je echter voldoende aan wat de EVR-500 je kan bieden. Problematischer zou het contrast kunnen blijken - zelfs op maximaal contrastniveau oogt het scherm een beetje vaag.

EraTech Beat Sounds EVR-500: LCD (afspeelscherm)EraTech Beat Sounds EVR-500: LCD (directorystructuur)
Een beetje saai, maar het werkt lekker: het afspeelscherm en de directorystructuur van de EVR-500

Na de opstartsequentie beland je in het feitelijke afspeelscherm, dat opgebouwd is uit 3 afzonderlijke regels. In de bovenste regel staan de gebruikelijke icoontjes voor spelermodus (muziek, FM-tuner et cetera), playlist, equalizerstand, afspeelmodus en resterend batterijvermogen (indicator bestaat uit drie balkjes). Deze iconen zijn duidelijk ontworpen, zodat je in eerste instantie al een goed idee hebt van de betekenis ervan.

De middelste regels wordt in beslag genomen door een uitgebreide timer, welke de verstreken tijd in uren (zelfs waardes boven 9 uur worden ondersteund), minuten en seconden laat zien. In tegenstelling tot de timer van de Amac Han-320 is de timer van de Beat Sounds EVR-500 niet buitenproportioneel in het scherm vertegenwoordigd. In het gebruikte (kleine) lettertype is het juist een heel nuttig instrument.

Naast de timer staat een aanduiding van de bitrate (in kbps) afgebeeld. Al met al is de middelste regel prima geïntegreerd in de schermopbouw.

Tot slot de onderste regel, waar we de trackinformatie terug vinden. De EVR-500 heeft op het eerste gezicht weinig moeite met het correct weergeven van de ingelezen informatie, maar kapte voorheen te lange artiest- en tracknamen af. Dit is niet bepaald handig als je de Tiësto remix van Kane's "Rain down on me" wilt zoeken, terwijl het origineel ook op de speler aanwezig is. Dit probleem is middels firmware updates inmiddels grotendeels opgelost.

De scrollsnelheid van de Beat Sounds kan flink opgevoerd worden, en omdat EraTech ervoor gekozen heeft de trackinformatie "stapsgewijs" te laten scrollen, wordt de tekst niet vaag. De tekst verspringt gewoon enkele pixels per seconde: hoe hoger de scrollsnelheid staat ingesteld, hoe meer pixels per tijdseenheid er worden overgeslagen. Over het algemeen is het gekozen lettertype goed leesbaar, maar nogal saai van aard. Voor hen die hier problemen mee hebben, heeft EraTech een tooltje meegeleverd waarmee men zaken als opstartlogo's en lettertypes kan aanpassen.

EraTech Beat Sounds EVR-500: LCD (optiemenu)EraTech Beat Sounds EVR-500: LCD (geavanceerd optiemenu)
Optiemenu (links) en geavanceerd optiemenu (rechts)

Het optiemenu steekt heel aardig in elkaar. De gebruikte iconen zijn duidelijk, groot en er staat een heldere beschrijving onder vermeld. Feitelijk zul je hier niet snel in de problemen komen, iets dat we ook in het onderdeel "Navigatie & aanverwante zaken" terug zullen zien. Eerder werd al duidelijk dat de bijgeleverde handleiding erg gebruikersvriendelijk is opgebouwd; mocht je de gebruikte iconen en beschrijving nog niet duidelijk genoeg vinden, dan is het een kwestie van de juiste pagina openslaan en even opzoeken wat er bedoeld wordt.

De voice/line-in opnamemodus ziet er prima uit; er wordt weinig aan de oorspronkelijke beeldopbouw veranderd, hoewel er een paar icoontjes vervangen worden voor andere symbolen (opnamebron, bitrate). Net als bij de Han-320 valt het backlight gelijk weg, bij het betreden van de opnamemodus. Zoals eerder aangegeven kan het backlight zorgen voor storing in de opname, maar het zou toch wel handig zijn als we ten alle tijden kunnen zien wat we aan het opnemen zijn.

Het FM-tuner scherm geeft de huidige tijd, het gekozen voorkeurskanaal en de bijbehorende frequentie in MHz aan. Omdat je ook direct van de FM-tuner kunt opnemen, wordt bovenin het schermpje tevens de opname-bitrate vermeldt.

Wanneer we de speler uitschakelen, worden we nog even vriendelijk een goede dag gewenst, wat met veel liefde gebeurt - getuige de ronddwarrelende hartjes. Mocht je van dit soort gedoe niet gediend zijn, dan kun je de logo's simpelweg wissen (wat bij ons testexemplaar per ongeluk gebeurde, maar dat terzijde) of vervangen door een eigen setje BMP's.

Over het algemeen presteert het LCD van de ERV-500 heel behoorlijk. Het mist de overtuigingskracht dat het schermpje van de i-Bead uitstraalt, maar de optiemenu's steken didactisch gezien een stukje logischer in elkaar. De afleesbaarheid is meestal prima, hoewel het contrast wat hoger had mogen zijn. Ook het nogal tamme backlight stemt niet helemaal tot tevredenheid. Gelukkig besteedt EraTech wel enige aandacht aan de onvolkomenheden van het display wat blijkt uit het oplossen van het probleem betreffende de "afgekapte tracknamen".

Creative MuVo NX / Aiptek MP-313

*Creative MuVo NX

Zoals al eerder aangegeven werd, is het schermpje van de MuVo NX erg klein. Op voorhand lijkt dit een probleem te worden, aangezien we bij de schermpjes van de voorgaande spelers al hebben gezien dat er behoorlijk wat data op zo'n LCD'tje kan worden afgebeeld.

Opvallend aan de opstartsequentie van de MuVo NX is het gebrek aan backlight, de eerste twee seconden. Het backlight wordt daarna ingeschakeld en maakt een kalme indruk. Het licht wordt goed over het hele scherm verspreid. Wel is het jammer, dat het backlight maximaal 15 seconden aan kan blijven. Andere spelers hebben de optie "backlight always on" wel tot hun beschikking.

Het heikele punt van MuVo's LCD'tje: de schermindeling. Deze is van cruciaal belang want het wordt al snel rommelig wanneer je oppervlak zo beperkt is als bij Creative's speler het geval is. Het is daarom ook behoorlijk verrassend te noemen dat je feitelijk weinig hinder ondervindt van bovenstaande beperking.

Hoewel er plaats voor 3 regels tekst is, heeft Creative ervoor gekozen om een groot gedeelte van het LCD te gebruiken voor de timer. Dit was bij de Han-320 een puntje van kritiek waard, omdat het scherm op die manier nogal rommelig overkwam: de focus van de gebruiker kwam op de verkeerde zaken terecht. Juist omdat het LCD van de MuVo NX zo klein van aard is, wordt de kans op afleiding erg klein. De vetgedrukte timer, met ruimte voor uren, minuten en seconden voert weliswaar de boventoon, maar overstemt de rest van de gegevens pas wanneer je de speler van een afstandje bekijkt.

Creative MuVo NX: LCD (afspeelscherm)
Klein maar erg fijn: het afspeelscherm van de MuVo NX.

Naast de timer is er ruimte voor icoontjes betreffende afspeelmodus en equalizersetting. Aan rechterbovenkant van het LCD is er nog plaats voor een batterij-indicator, opgebouwd uit drie balkjes. Aan het begin van de onderste regel geeft een icoontje de spelermodus aan (muziekweergave, voicerecording). Verder is de gehele tweede regel gereserveerd voor de trackinformatie. Helaas heeft Creative hier een puntje laten liggen: bij fatsoenlijk getagde files wordt enkel de tracknaam weergegeven. Aangezien de track informatie gewoon scrollend afgebeeld kan worden, was deze beperking niet nodig geweest.

Over scrollen gesproken: er treedt wel enige vervaging op wanneer de track informatie voorbij scrollt, maar erg hinderlijk is dit niet. Mocht je er echt last van hebben, dan kun je het contrast wat omhoogschroeven, echter dan treedt er weer een soort knippereffect op.

Hoewel het vreemd mag lijken, mis je weinig op het schermpje van de MuVo NX. Op de één of andere manier is het toegepaste concept heel bruikbaar en komt het allerminst rommelig op de gebruiker over. Nu heeft Creative wel vaker met het "kleine LCD"-bijltje gehakt, getuige de beperkte schermpjes op hun vorige Zen-reeks en het gaat ze heel aardig af. Wel is het af en toe even lastig dat je geen direct zich op je volumeregeling hebt. Deze wordt apart afgebeeld, wanneer je het volumeniveau aanpast.

Creative MuVo NX & X-Clef HD-500

Oneerlijk: een harddisk-based speler met enorm LCD tegenover MuVo's pietepeuterige schermpje.

De MuVo NX is niet de meest geavanceerde speler van het setje, maar dit heeft ook zijn voordelen. Het optiemenu is heerlijk overzichtelijk: een regel met zeer duidbare icoontjes gepaard met een duidelijke beschrijving geeft aan, welke opties er tot je beschikking staan. Eén van de aardige opties verdient nadere vermelding: je kunt de schermoriëntatie 180 graden draaien, zodat je zelf beslist welke kant de bovenkant is.

Verder is de MuVo NX een wonder van eenvoud. Je vliegt van optie naar optie en dus begeef je jezelf ook met alle gemak naar de voicerecorder-optie. Ook de MuVo schakelt ogenblikkelijk het backlight uit wanneer men wil gaan opnemen. Verder is het ook hier eenvoud troef: enkel de opnameduur, opname-indicator en de batterij-indicator blijven zichtbaar. Een balkje plus tijdsindicatie geven de resterende opnametijd aan.

*Aiptek MP-313

De Aiptek beschikt over een wat ruimer LCD dan de MuVo NX. Dientengevolge past er ook meer informatie op, iets waar de fabrikant dan ook gebruik van heeft gemaakt. Na een korte "Power on"-melding doet een aangenaam backlight zijn intrede. Dit backlight neigt iets meer naar groen dan dat van de andere geteste spelers, maar is tegelijkertijd behoorlijk rustgevend voor de ogen. Wel legt de achtergrondverlichting een zwak puntje van het scherm bloot: bij hoge contrastwaardes kun je duidelijk de contouren van de afzonderlijke schermelementen achterhalen.

Aiptek MP-313: LCD (afspeelscherm)Aiptek MP-313: LCD (voicerecording)Aiptek MP-313: LCD (equalizer)
Korrelige beelden, korrelige foto's: een ouderwetse indruk.

Daaruit blijkt dat de onderste drie regels - waarin een hoop informatie in vermeld staat - los staan van de bovenste regel. In laatstgenoemde schermregel kun je de afspeelmodus achterhalen, evenals de resterende batterij-inhoud (in de vorm van vier balkjes). Omdat deze regel op hetzelfde principe boogt als eerdergenoemde LCD-spelletjes, wordt er veel plaats in beslaggenomen door de playmode-indicator: alle mogelijke toestanden moeten immers kunnen worden weergeven, daar de icoontjes statisch van aard zijn.

Draai het contrast van de MP-313 eens flink omhoog, wanneer je bovenstaand verhaal niet begrijpt. Je zult dan vanzelf inzien, dat de bovenste regel feitelijk erg inefficiënt is opgebouwd.

De onderste drie regels zijn opgesteld in een nogal oubollig aandoend lettertype. Verstreken speeltijd (in uren, minuten en seconden), play/pauze-icoon en fileformaat (MP3/wav) bevinden zich op de tweede regel van het LCD. Hieronder vinden we het trackvolgnummer en het totale aantal tracks, plus de gekozen equalizer-preset.

De gehele onderste regel is gereserveerd voor het weergeven van de trackinformatie. Aiptek heeft echter een uniforme schermindeling gemaakt. Op zich goed, maar de opvallendheid van de trackinformatie komt het niet ten goede. Deze informatie "hangt er een beetje bij" alsof het een secundaire rol speelt. De lettertjes zijn niet erg makkelijk afleesbaar en van een afstand wordt dit effect nog eens versterkt door het scrollen van de trackinformatie. De volumeregeling ziet er slordig uit. Een heleboel balkjes nemen het complete scherm in beslag, iets dat niet nodig was geweest. Een tellertje in het hoofdscherm had deze taak prima op zich kunnen nemen.

Het optiemenu bestaat uit een opsomming van duidelijke termen - je zult geen icoontjes terugvinden, maar dat is ook geen vereiste. Het doet allemaal een beetje saai en ongeïnspireerd aan, maar het doet wat het moet doen. Hetzelfde geldt voor de voicerecording-optie: de MP-313 geeft netjes de verstreken tijd, het fileformaat, de frequentiekwaliteit (in Hertz) en de locatie van de file aan.

Er valt vrij weinig te vertellen over het LCD van de Aiptek MP-313. Het is feitelijk hetzelfde verhaal als voor het design gold: het voldoet, en daarmee is voldoende gezegd. Verwacht geen spectaculaire visuele hoogstandjes of kraakhelder backlight - het is al mooi meegenomen dat er een behoorlijk LCD-schermpje in de Aiptek is gemonteerd. Jammer genoeg is het schermpje wel vrij klein, korrelig van karakter en is het lettertype niet erg prettig gekozen.

<B>Navigatie</B> / i-Bead 150M

*Inleiding

Goed, een speler kan er leuk uitzien en het LCD'tje kan voldoende ruimte voor overzicht bieden, maar het is natuurlijk erg belangrijk of de fabrikant de interactie tussen haar product en de gebruiker in goede banen weet te leiden. Vandaar dat we in dit stuk van de review extra zullen letten op de gebruikersvriendelijkheid van de bediening, de logica die erachter steekt en hoe handig bepaalde "handigheidjes" nu eigenlijk zijn.

Aiptek MP-313 & X-Clef HD-500Amac Han-320 & Apple iPod
Van jog-dials tot navigatiewielen: het wordt overal toegepast, van flashplayer tot harddiskrecorder

*i-Bead 150M

"Méér is niet altijd beter" zal men bij i-Bead gedacht hebben toen er gewerkt aan de navigatiesectie van de 150M. Het aantal knopjes en schuifjes is dan ook beperkt gebleven tot het minimum: naast de jog-dial en de "Hold"-schuif zul je slechts twee extra knopjes aantreffen. Het betreft hier de "A-B/Rec/WoW"-knop en de "Play/pause"-knop.

Het aanzetten van de i-Bead gaat gemakkelijk: even een tijdje op de "Play"-knop drukken, en de hele opstartsequentie vliegt aan je ogen voorbij. Wat nogal knullig overkomt, is het feit dat deze opstartkermis ook getoond wordt, wanneer de speler nog in "Hold"-stand staat. Het schermpje wordt dan verlicht, waarna er na de gebruikelijke opstartlogo's een abrupt "Bye-bye" verschijnt. Het afspelen van files kan middels een druk op de "Play"-knop gestart worden. Daarna begint een moeizame tocht, die het beste vergeleken kan worden als "remmen en gas geven met hetzelfde pedaal".

Wat de mensen bij i-Bead dachten toen men de volumeregeling aan dezelfde knop als de "previous/next track"-functionaliteit koppelde zal misschien wel altijd een raadsel blijven. Feit is dat de jog-dial onnodig gecompliceerde functionaliteit aanbiedt. Je kunt in ieder geval altijd van track verwisselen door even naar links of naar rechts te bewegen. Vreemd genoeg resulteert een langdurige beweging naar links of rechts, in het afstellen van de volumeregeling. Dit is zeer onhandig en leidt nogal eens tot het per ongeluk van track verwisselen. Stel je voor, dat je van volumelevel 18 naar volumelevel 19 wilt. Normaliter zou je dan een klein tikje aan de jog-dial geven - het is maar een kleine aanpassing die je maakt - maar wanneer je dit bij de 150M doet dan wordt de volgende track geladen. Omdat je van je vorige geleerd hebt, houdt je nu de dial wat langer ingedrukt: nu wordt het volumeniveau echter weer te hoog ingesteld.

Je zou eigenlijk verwachten dat de jog-dial meer voor het snelle achteruit en vooruit spoelwerk geschikt is. Daar heeft i-Bead ook aan gedacht en daarom werd de "scan mode" geïmplementeerd. Wanneer we de dial een tijdje indrukken, dan wordt de volumebalk onderin beeld vervangen door de woorden "Scan mode". Wellicht is 's mans eerste gedachte, dat het hier een soort "introscan" modus betreft, waarbij een aantal seconden van elk nummer afgespeeld wordt, om een algemene indruk van de beschikbare muziek te scheppen. Dit is niet het geval: de "Scan mode" wordt gebruikt om binnen een track te kunnen spoelen. Zonder de handleiding zal menigeen deze hele functionaliteit over het hoofd hebben gezien.

Het spoelen gaat prima en is behoorlijk accuraat. Het is daarom ook erg vreemd dat er een keuze gemaakt moet worden tussen volumeregeling en twee verschillende soorten spoelfunctionaliteit. Voor de volumeregeling is het verstandiger gewoon een aparte toets te reserveren, een concept dat we bij al de geteste spelers terugvinden, behalve bij de i-Bead 150M.

i-Bead 150M: vergelijking met AAA-, AA-batterij en aansteker

Om de zaken nog wat ingewikkelder te maken heeft i-Bead nog een functionaliteit aan de jog-dial gekoppeld: het optiemenu wordt bereikt door de dial kort in te drukken. Zoals je hebt kunnen lezen werd de indrukmogelijkheid van de jog-dial ook al gebruikt om tussen "Scan mode" en volumeregeling te kiezen. Het kan dus voorkomen, dat je per ongeluk van modus verwisselt, terwijl je eigenlijk in het optiemenu wilde gaan knutselen.

Eenmaal in het optiemenu, treffen we een kakofonie van icoontjes aan. De firma i-Bead hanteert een zeer herkenbare stijl, wat betreft grafische voorstellingen. Het is allemaal hoekig en abstract, maar dat geeft wel een leuke draai aan zo'n optiemenu. Gelukkig verschijnt onderin beeld telkens een heldere beschrijving van elk menu-item, want soms zie je door de bomen het bos niet meer. Het optiemenu begint in ieder geval logisch genoeg: de verschillende spelermodi lijken netjes achter elkaar te staan.

De FM-tuner mode ziet er nogal simplistisch uit, maar herbergt voldoende functionaliteit. Je zult de handleiding er op na moeten slaan wil je alle functies ook daadwerkelijk kunnen doorgronden, want erg logisch is de bediening ook ditmaal niet. Met de jog-dial kun je door de verschillende presets bladeren, nieuwe frequenties scannen of zoeken en het volume aanpassen. Frequenties kunnen worden opgeslagen door op de "A-B"-knop te drukken en "Play" herbergt een mute-functionaliteit. Door "A-B" wat langer in te drukken kun je direct van de FM-radio opnemen.

Over opnemen gesproken: de opnamemodus van de i-Bead is wel gemakkelijk qua bediening. Simpelweg "A-B" wat langer indrukken of "Voice recording" in het optiemenu selecteren en op "Play" drukken is alles wat je moet doen om de opname te starten. Nogmaals op "Play" drukken resulteert in het saven van de opname.

Verder biedt het optiemenu nog een zogenaamde "Folder navigation"-modus. Hier kun je door directories en files heen bladeren, wat soms ook wel eens nodig is: bepaalde files lijken onvindbaar in de normale afspeelmodus en dan komt zo'n "zoekhulp" wel van pas. Overigens oogt dit onderdeel bijzonder chaotisch en ook qua bediening is het niet bepaald gebruikersvriendelijk: tijd om de handleiding er weer bij te pakken.

i-Bead 150M: LCD (optiemenu)i-Bead 150M: LCD (A->B-knopsetup)i-Bead 150M: LCD (user equalizer)
Het optiemenu (links), configuratie "A-B"-toets midden) en de user-equalizer (rechts)

i-Bead 150M: LCD (geavanceerd optiemenu)Ten slotte is er nog het geavanceerde optiemenu waarin weer ontzettend veel nieuwe mogelijkheden geopenbaard worden. Een van de leukere opties is het instellen van de "A-B"-knop. Je kunt diverse functionaliteiten aan deze knop toewijzen zodat je er bijvoorbeeld 6 seconden mee vooruit kunt spoelen. Dat is best handig, aangezien sommige mensen het eerder aangehaalde "scan/volume"-systeem niet echt zullen waarderen.

Overigens is de algemene menustructuur van de i-Bead 150M erg uitgebreid en nogal gecompliceerd. Je zult af en toe het bekende "bos door de bomen"-verhaal in je achterhoofd op voelen komen. Al met al is de i-Bead 150M een zeer configureerbaar apparaat, maar is het niet de vriendelijkste unit van de vijf. Met name de functionaliteittoewijzing aan de jog-dial is hier debet aan.

Amac Han-320 / EraTech EVR-500

*Amac Han-320

Ook de Amac wordt geactiveerd door de play/pauze-knop een tijdje ingedrukt te houden. Vanaf dat punt wacht de speler geduldig op input. Omdat er geen "autoplay"-functionaliteit ingebouwd is, zul je zelf op "Play" moeten drukken om de zaken aan de gang te krijgen.

Navigatie verloopt bij de Han-320 via twee basisinstrumenten: de jog-dial en de "navigatiering" op de voorkant van de speler. Deze ring bestaat uit een schijf met vier knoppen: "Previous track", "Record", "Next track" en "Menu". In het midden van de schijf bevindt zich de "Play/pauze"-knop. Alle knopjes zijn netjes afgewerkt. Hoewel de bedieningselementen op de eerdergenoemde schijf wat meer "feeling" hadden mogen hebben, voelt het navigatiegedeelte in de basis prima aan.

Wat blijkt nu: de speler ondervindt wat oneffenheden in de "Shuffle"-modus, waarin nummers in een willekeurige volgorde worden afgespeeld. Vrij storend is het feit, dat het *lijkt* alsof de speler netjes verder gaat waar deze gebleven was ten tijde van de laatste uitschakeling. Het juiste tijdstip verschijnt, de juiste tracknaam verschijnt - je zou verwachten dat hiermee de "resume"-functionaliteit van de Amac wel bewezen is. Echter, na een druk op "Play" begint de speler kuren te vertonen en wordt er een compleet andere track afgespeeld. Dit probleem ondervind je enkel in de "Shuffle" (of "Random")-modus, dus het is wellicht overkomelijk en ook wel logisch verklaarbaar. Handig is anders, hopelijk wordt hier nog iets aan gedaan.

Voor- en achteruitspoelen gaat lekker soepel en snel, hoewel het wel vreemd is dat de tracknaam als een bezetene met de spoelsnelheid mee gaat scrollen. Dit bevordert het wellicht welbekende "Wat ben ik nu eigenlijk ook alweer aan het doen?"-gevoel. Bovendien treedt er door dit gedrag nog een vervelende bug op: het schermpje wordt op een gegeven moment overladen met onzinnige zwarte blokjes. De tracknaam wordt op deze manier onleesbaar, een erg hinderlijk verschijnsel.

De volumeregeling werkt prima: de jog-dial dient als "Volume up/down"-knop, wanneer men deze naar rechts of links beweegt. In tegenstelling tot het geklungel met jog-dial op de i-Bead, werkt dit allemaal heel intuïtief, simpelweg omdat de functionaliteit van de jog-dial beperkt is. Door de dial in te drukken, bereikt men het "Quick menu", waarin equalizersetting, afspeelmodus, afspeelsnelheid en line-in bron aangepast kunnen worden. Dit menu werkt dan weer wat minder logisch, aangezien je door de menu-items heen wilt scrollen door met de jog-dial naar links of rechts te bewegen. In plaats daarvan zul je de dial in moeten drukken - links en rechts bewegen resulteert in het aanpassen van de gekozen menuoptie. Deze manier van navigeren vereist slechts een kleine hoeveelheid gewenning, en al snel kun je het "Quick menu" ook daadwerkelijk snel afhandelen..

Amac Han-320: vergeleken met AAA-, AA-batterij en aansteker
Een beetje aan de lompe kant voor een flashplayer: de Han-320 had een AA-batterij kunnen gebruiken om langer mee te gaan

Verwarrend is de noodzaak tot het stilleggen van de playback, wanneer men iets buiten het afspeelscherm wil bereiken. Je zult de speler op de "Pauze"-stand moeten zetten, mocht je bijvoorbeeld wat willen opnemen of naar de FM-radio willen luisteren. Ook het "echte" optiemenu is slechts bereikbaar, wanneer er geen track wordt afgespeeld. Dit komt erg ouderwets over, en de noodzaak hiervoor wordt nergens echt duidelijk uit: waarom zou je de user equalizer niet mogen aanpassen tijdens het afspelen? Nu moet je eerst omslachtig het menu betreden ("Menu/mode"-knop even ingedrukt houden), vervolgens door een onduidelijke structuur van menuopties heen werken en dan alle equalizerbanden "op goed geluk" instellen, het menu verlaten en vervolgens luisteren of alles goed klinkt. Zo niet, dan zul je het proces weer opnieuw moeten aanvangen.

Omdat de menuopties enkel in tekstuele vorm zijn omschreven, is het in beginsel al opletten geblazen. Gelukkig staat bij "gevaarlijke" opties wel beschreven welke knop je moet indrukken, om daadwerkelijk tot bijvoorbeeld formattering over te gaan. Het was wellicht toch een stuk handiger geweest, om het rechtergedeelte van het scherm ook voor het optiemenu te gebruiken - nu blijft in feite 1/3e deel van het scherm gevuld met irrelevante informatie (zoals de timer: een hoop nutteloze nullen op een rijtje). Ook heeft het indrukken van de jog-dial geen functie meegekregen, wat een misser is wat consequentie betreft. Enkel in het "user equalizer"-gedeelte werkt de knop als bevestigingsmiddel; voor de overige menu-items gebruiken we de "Play"-knop of de "Next/Previous"-knop. De laatste methode werkt niet bepaald geruststellend: je wilt namelijk je keuze vastleggen, voordat je verdergaat in het optiemenu. Nu bevestig je dus je keuze door verder te gaan, waardoor je geneigd bent om "nog even te kijken" of je verandering wel is doorgevoerd.

Het veranderen van de spelermodus is ook vrij dubbelzinnig afgehandeld: via een korte druk op de "Menu"-knop wordt de FM-tuner ingeschakeld, terwijl het ingedrukt houden van de "Record"-knop de opnamefunctionaliteit opstart. Een kortstondige druk op de "Record"-knop heeft tot gevolg, dat de "A-B-repeat"modus wordt ingeschakeld. Hiermee kan men de speler een gedefinieerd stuk binnen een track laten herhalen: eerst stel je punt "A" in, vervolgens een punt "B", waarna de speler tussen deze twee punten zal gaan "loopen".

De FM-modus werkt ook nogal vreemd. Je zult eerst de bandindeling op "European" in moeten stellen (in het optiemenu), waarna je aan het begin van de FM-frequentieband wordt afgezet. Vanaf dat punt kun je ervoor kiezen om handmatig te gaan zoeken, door middel van de "Next/Previous"-knopjes (eventueel gevonden stations kunnen worden bewaard door op "Play" te drukken), of de hele FM-band automatisch af te laten zoeken (waarna de Han-320 zelf presets aan heeft gemaakt). Dit automatisch zoeken of "scannen" wordt uitgevoerd wanneer men een aantal seconden de jog-dial ingedrukt houdt. Aangezien dit niet erg voor de hand ligt, kom je hier waarschijnlijk niet zonder handleiding achter.

Ook het handmatig verder zoeken of bladeren tussen presets behoort tot de mogelijkheden, nadat men een scan heeft uitgevoerd. Overigens kun je tijdens het beluisteren van de radio ook direct van de FM-tuner opnemen, door simpelweg op "Record" te drukken. Stoppen met opnemen wordt bereikt door nogmaals op deze knop te drukken. Wanneer we weer terug naar de MP3-afspeelmodus willen, drukken we weer kort op "Menu".

Mocht je nu iets van de radio hebben opgenomen, dan staat deze file al voor je klaar. Omdat via de speler opgenomen files in aparte mappen terechtkomen, zul je terug naar de hoofddirectory moeten bladeren, als je de originele MP3-files wilt beluisteren. Dit bladeren gaat erg moeizaam wanneer je veel opnames hebt gemaakt - de recordings komen dan één voor één voorbij, tot de optie "Up folder" verschijnt. Gelukkig ondersteunt de Han-320 de optie om zowel naar voren als naar achteren in lijsten te scrollen, zodat je via wat handigheid in je zoektechniek een stuk sneller kunt navigeren.

Amac Han-320: LCD (voicerecording)Opnemen gaat soepel: gewoon even de "Record"-knop aantikken is al voldoende. De opname wordt via dezelfde knop ook weer gestopt - iets dat we ook in FM-tuner opnamemodus terugzagen. Overigens zullen we in het optiemenu weer een aantal opties moeten veranderen, wanneer bijvoorbeeld een hogere opnamekwaliteit gewenst is. Dit is een vrij standaard proces bij MP3-spelers met encoding-functionaliteit; het probleem is echter dat de handleiding van de Han-320 nergens specifiek ingaat op dit soort opties.

Kort samengevat biedt de Han-320 voldoende gebruiksgemak voor zover we naar basisoperaties als volumeregeling en vooruitspoelen kijken. Wil men wat dieper gaan graven in de mogelijkheden van de speler dan wordt de bediening al snel lastig en niet-intuïtief. De eerder aangekaarte indeling van het LCD'tje en de houterig opgestelde handleiding dragen hiertoe bij.

*EraTech Beat Sounds EVR-500

Zowel we in de paragraaf "Design" al vermeldden, beschikt de EVR-500 over een elegante navigatiesectie. Twee stroken met knopjes sieren de zijkanten van de speler. Hoewel het er bijzonder netjes uitziet, is deze indeling niet zo duidelijk als die van de Amac Han-320. Je beschikt immers over een aantal knopjes, welke in één lijn is geplaatst. Ook de grootte van de knopjes is veelal gelijk: zes van de acht knoppen zijn even groot. Het betreft hier de knopjes voor volumeregeling, "Record", "Play/pause", "Stop" en "Menu". Daarnaast is er nog een jog-dial en een "Hold"-switch aanwezig, de enige elementen die een ander uiterlijk hebben meegekregen.

Je zult dus goed moeten opletten welke functionaliteit aan welke knop is verbonden. Gelukkig is de begeleidende tekst (beschrijving van de functie der knopjes) goed leesbaar, hoewel er gekozen is om de twee verschillende schrijfrichtingen te hanteren. Dientengevolge staat de helft van de tekst "op zijn kop". Een echte belemmering vormt dit niet - na een aantal keer weet je wel, welke tekst er bij welk knopje hoort te staan. Wel vreemd is dat er twee maal de term "Pause" wordt aangehaald: eenmaal bij de "Play/Pause"-knop, en eenmaal bij de "Record"-knop. De laatste knop wordt in de normale afspeelmodus echter niet gebruikt als pauzeknop, maar voor de eerdergenoemde "A-B repeat"-modus.

Het "gevoel" van de knoppen is goed: het indrukken ervan laat weinig ruimte voor twijfel. De indeling van het knopjesschema is prima in orde. Het is nogal onconventioneel om de "Volume up"-knop links en de "Volume down"-knop rechts te plaatsen, maar verder treden er weinig problemen op. Men blijft onbewust een beetje zoeken naar de juiste knop, maar echt hinderlijk is dit niet.

De jog-dial voelt enigszins plasticachtig aan, maar functioneert heel erg aangenaam. Gelukkig heeft EraTech ook gekozen voor een ondubbelzinnige functionaliteittoewijzing van deze "knop".

EraTech EVR-500: vergeleken met AAA-, AA-batterij en aansteker
De EVR-500 is stiekem de grootste van allemaal. Het navigeren verloopt echter lekker soepel.

In de normale afspeelmodus gebruik je de jog-dial om naar de vorige/volgende track te gaan (eenmalige beweging naar links/rechts), of om binnen een nummer achteruit/vooruit te spoelen (jog-dial naar links/rechts ingedrukt houden). Het spoelen gaat aardig snel, en naar mate je de toets langer ingedrukt houdt wordt er sneller gespoeld (tientallen seconden in plaats van enkele seconden per keer). Je kunt de jog-dial overigens ook indrukken, waarna er een directory-structuur in beeld komt - dat wil zeggen: als er directories aanwezig zijn. Vervolgens blader je met behulp van de jog-dial door de afgebeelde files heen, iets dat heel prettig werkt omdat je ook in één keer van de onderkant van de lijst naar de bovenkant van de lijst kunt springen. Dit principe geldt overigens voor elk menu-item, dat men terugvindt op de Beat Sounds.

Na het aanschakelen van de speler (enkele seconden op de "Play"-knop drukken), wacht deze op input van buitenaf. Met behulp van de nieuwste firmware kan men wel kiezen voor de optie "Auto play", waardoor de EVR-500 gelijk begint waar hij gebleven was. De exacte positie binnen de laatst afgespeelde track wordt dan als beginpunt geïnterpreteerd.

De speler kan trouwens zowel in pauzestand als in gestopte toestand verkeren, in tegenstelling tot de andere spelers. De exacte functie van de stoptoestand is niet helemaal duidelijk, maar je kunt de "Stop"-knop ook gebruiken om de EVR-500 uit te zetten (enige tijd ingedrukt houden).

Het menu wordt heel simpel bereikt: druk op "Menu" en je bent er al. Hier komt de vernuftige bediening via de jog-dial echt tot zijn recht: je beweegt hem naar links of rechts om door de diverse menuopties heen te bladeren, en je kiest een optie door de dial in te drukken. Simpel en doeltreffend, want het navigeren door het optiemenu gaat als een speer. Dit is tevens te danken aan het gebruikersvriendelijk opgestelde menu (dat visueel veel aantrekkelijker is dan dat van bijvoorbeeld de Amac Han-320 en de Aiptek Mp-313). Ook de (schematisch uitstekend opgestelde) handleiding helpt je prima verder, mocht dat nodig zijn.

Enig punt van kritiek betreffende het optiemenu, is dat voor bepaalde menu-items vereist de pauze- of stoptoestand vereist wordt. Al met al is dit niet heel erg hinderlijk - de Amac vereiste immers een pauzetoestand voor het gros van diens opties - maar het zou aardig zijn, wanneer de speler zichzelf even op "pauze" zet.

Men kan altijd naar het afspeelscherm terugkeren, door simpelweg weer kort op "Menu" te drukken. Ook zijn er in de diverse submenu's "returnpoints" ingebouwd, waardoor je gemakkelijk naar het vorige menu terugkeert.

Wanneer we van spelermodus willen wisselen (bijvoorbeeld van MP3-modus naar FM-tuner modus), dienen we de "Menu"-knop enige tijd ingedrukt te houden. Dit levert soms wat verwarring op, aangezien de speler op dat moment niet bezig mag zijn met het afspelen van muziek. Is dat wel het geval, dan resulteert bovengenoemde handeling in het instellen van de afspeelsnelheid ("slow", "standard", "fast").

Het wisselen van spelermodus wordt grafisch netjes weergegeven, in de vorm van drie icoontjes die respectievelijk MP3, FM-tuner en voicerecorder representeren. Met de jog-dial selecteer je vervolgens een van deze modi.

EraTech Beat Sounds EVR-500: LCD (FM tuner)De FM-tuner modus is meestal nogal een lastig bedienbaar onderdeel. In het geval van de EVR-500 valt de schade te overzien: de jog-dial vangt veel functionaliteit af. Zo dient deze toets voor het stapsgewijs bladeren door de FM-frequentie. Elke korte beweging naar links/rechts verlaagt of verhoogt de frequentie met 0.05MHz. Ook het "scannen" van de FM-band behoort tot de mogelijkheden door de jog-dial een tijdje naar links of rechts te bewegen.

Wanneer de speler een goed signaal ontvangt wordt het scannen gestopt. Je kunt nu de frequentie opslaan door de jog-dial in te drukken. Als je een aantal van dit soort presets hebt opgeslagen, kun je vervolgens tussen de verschillende presets kiezen door op de "Play"- of "Stop"-knop te tikken. Ook kan er direct van de FM-tuner opgenomen worden door "Record" in te drukken. Deze opnames zijn op hun beurt weer direct in FM-tuner modus te beluisteren door op "Menu" te drukken en de gewenste opname te selecteren. Al met al heeft EraTech een zeer bruikbare knoppenindeling voor elkaar gebokst, ook in de FM-tuner modus.

Naast de FM-tuner biedt de EVR-500 ook nog de mogelijkheid tot voicerecording en line-in recording. Simpelweg de "voice" modus selecteren, "Record" indrukken en de speler begint met opnemen. De gemaakte opnames kunnen ook hier direct beluisterd worden. In de opnamemodus beschik je over een nieuw optiemenu dat afgestemd is op specifieke opname-eisen. Zo kun je hier de opnamebron, het aantal kanalen en de geluidskwaliteit instellen. Ook de meer algemene functies (instellingen voor bijvoorbeeld backlight, afspeelmodus en schermcontrast) zijn vanuit dit menu bereikbaar.

Ten slotte nog iets over de "Hold"-switch: deze werkt zoals men beoogd heeft. Deze schuif dient niet zomaar van zijn plaats te komen, en dus is het goed om te zien dat dit ook niet gebeurt. Een duwtje met de top van je vinger is genoeg om de switch te bewegen, en indien nodig zal er een melding in beeld verschijnen ("Hold on!") om je er aan te herinneren, dat de "Hold"-modus nog geactiveerd is.

Al met al werkt de bediening van de EVR-500 erg prettig, vooral omdat de jog-dial zo consequent gebruikt kan worden. De overige knopjes zijn soms moeilijk van elkaar te onderscheiden, maar voor het overige is er weinig ruimte voor verbetering gelaten wat betreft de navigatie. Mochten er zaken onduidelijk zijn dan lost de handleiding deze problemen waarschijnlijk wel op.

MuVo NX / Aiptek MP-313

*Creative MuVo NX

Aangezien de MuVo NX niet beschikt over grote hoeveelheden knopjes zullen we geen al te grote kluif hebben aan het in kaart brengen van de navigatieafhandeling. Er zijn slechts vier bedieningselementen aanwezig: de "Play/pause"-knop, de volumeregeling (twee knoppen) en de jog-dial.

De speler wordt aangezet door de "Play"-knop een tijdje ingedrukt te houden. Vanaf dat punt begint de MuVo netjes met het afspelen van het laatstgekozen nummer op de exacte positie ten tijde van de meest recente uitschakeling.

Creative MuVo NX: vergelijking met AAA-, AA-batterij en aansteker

De volumeregeling geschiedt via twee langwerpige knoppen ("Volume up/down"). Er verschijnt een aparte volume-indicator wanneer men het volume aanpast en je kunt de knoppen ingedrukt houden teneinde het gewenste niveau te bereiken. Helaas duurt het wel bijna 18 seconden om van het laagste naar het hoogste volumeniveau te scrollen. Simpelweg de volumeregelaar enkele korte tikken geven werkt een stukje prettiger. De volume-indicator had trouwens ook wel wat minder lang in beeld mogen blijven.

Voor- en achteruitspoelen binnen een nummer kan ook: door de jog-dial naar in linkse of rechtse positie te houden wordt er in stappen van ongeveer zes seconden gespoeld. Deze manier van spoelen lijkt op de "6-seconden-spoelfunctionaliteit" van de i-Bead, al wordt er tijdens het spoelen geen geluid weergegeven. Al met al had het spoelen wel wat sneller gemogen en erg accuraat is het systeem niet.

Het optiemenu bereiken we door de jog-dial in te drukken en navigeren door dit menu is werkelijk kinderlijk eenvoudig: je scrollt met behulp van de dial door de opties heen om vervolgens middels een druk op de jog-dial een selectie te maken. Feitelijk is het optiemenu niet erg geavanceerd, maar de behoefte naar "meer" steekt vreemd genoeg nergens de kop op. De handleiding mag dan nogal onvriendelijk zijn opgesteld, je zult hem in feite ook niet echt nodig hebben. De MuVo NX is werkelijk een zeer gebruikersvriendelijke speler.

Binnenin het optiemenu stel je zaken als "playmode" en "equalizersetting" in. Ook kun je vanuit dit menu naar de voicerecorder springen, of naar eerdere geluidsopnames luisteren. De meest opmerkelijke optie is toch wel de "Lock"-instelling.

Creative MuVo NX: LCD (vergrendelen)Als er dan toch iets negatiefs gezegd moet worden over het minieme aantal knopjes op Creative's speler, dan komen we er niet onderuit: een "Hold"-switch ontbreekt. Deze is vervangen door een softwarematige versie waardoor het mogelijk is dat je de speler per ongeluk aanzet. Zoiets kan natuurlijk ook voorkomen bij elke andere speler, maar bij de MuVo kan je er weinig tegen doen. De kans op onopzettelijke activatering is echter klein aangezien de "Power"-knop niet bepaald groot is, maar tegelijkertijd is het risico groter dan bij de andere geteste spelers. Om de "Hold" modus uit te schakelen dien je een van de bedieningselementen in te drukken waarna er een menu verschijnt waarin je kunt keizen de blokkering op te heffen.

Creative MuVo NX: LCD (180 graden draaien)Binnen het eerdergenoemde optiemenu vinden we nog een "settings menu", waarin men nog een aantal handige opties verscholen heeft. Zo is het mogelijk om het LCD 180 graden te draaien, iets dat linkshandige gebruikers vast kunnen waarderen. Een dergelijke optie toont nogmaals de uitgekiende gedachte achter MuVo's gebruikervriendelijkheid; hetzelfde geldt voor de mogelijkheid om "Nederlands" als interfacetaal in te stellen. Zoiets is vrij uniek voor een MP3-speler omdat het merendeel van dit soort apparaten uit Azië afkomstig is en men daar geen prioriteit stelt aan de implementatie van Europese talen.

Opnemen gaat enkel via de interne microfoon; men kan de opnamemodus bereiken via het hoofdmenu. Het opnemen wordt dan begonnen middels een druk op "Play". Op dezelfde wijze stopt men met opnemen, waarna men de opgenomen file direct kan beluisteren (weer op "Play" drukken).

Uitschakelen van de speler is ook betrekkelijk eenvoudig: gewoon de "Play"-knop weer een tijdje ingedrukt houden. In tegenstelling tot de andere spelers, laat de MuVo NX zien hoelang je de knop vast dient te houden, om de speler echt uit te schakelen. Er verschijnt een statusbalkje in beeld, dat volloopt wanneer je de "Play"-knop vasthoudt. Is het balkje vol, dan schakelt de speler uit. Laat je eerder los, dan keer je terug naar het afspeelscherm. Waarschijnlijk is men tot deze oplossing gekomen om zo een beetje het gemis aan een mechanische "Hold"-button te compenseren. Per ongeluk indrukken van de "Play"-toets zou immers het uitzetten van de speler tot gevolg kunnen hebben.

Eigenlijk is alles hiermee wel voldoende uitgelegd. Alleen over de kwaliteit van de knopjes dienen we nog te vermelden dat deze voldoende is. De jog-dial is lekker stug en laat zich beter indrukken dan die van de overige geteste spelers, de volumeknopjes zijn groot (erg plasticachtige "feel") en de "Play"-button valt ook niet zomaar uit de behuizing.

De MuVo NX laat eigenlijk zien hoe het hoort. De speler ontbeert weliswaar een FM-tuner modus die de navigatie vaak een stuk stroever laat verlopen, maar voor het overige steekt alles prima in elkaar. Misschien was het handiger geweest, om na het bevestigen van een bepaalde menuoptie niet gelijk terug te keren naar het afspeelscherm, maar dat is slechts een persoonlijke voorkeur. Het enige duidelijke gemis is de mechanische "Hold"-switch. De softwarematige variant kan nu eenmaal niet dezelfde hoeveelheid bescherming bieden.

*Aiptek MP-313

Het standaardconcept van de MP-313 zorgt voor een overzichtelijke knoppenindeling: er is een grote, ronde "Play/pause"-knop, een "Hold"-schuifje, een volumeregelaar (knop bestaande uit twee contactpunten voor "Volume up" en "Volume down") en de welbekende jog-dial. De kwaliteit van de gebruikte materialen is niet bepaald denderend - het voelt allemaal nogal goedkoop aan - maar het is niet waarschijnlijk dat er knoppen van ellende doormidden zullen breken.

We zetten de speler aan door kort op "play" te drukken. Mocht de "Hold"-schuif nog geactiveerd zijn, dan komt er een wel heel erg schreeuwerige melding tevoorschijn: "Hold key!!!". Ook goedemorgen, Aiptek.

Aiptek MP-313: vergelijking met AAA-, AA-batterij en aansteker
We twijfelen wat ingewikkelder is: de aansteker of de MP-313

Wanneer de "Hold"-schuif niet meer in de actieve stand staat, zal het afspeelscherm verschijnen. Onze MP-313 wacht nu braaf op input van de gebruiker. Logischerwijs spelen we een nummer af door nogmaals op "Play" te drukken. De volumeregeling is ook eenduidig genoeg, zou je denken. Het grappige is echter, dat bij ons exemplaar de functionaliteit van "Volume up" en "Volume down" omgewisseld is. Erg verwarrend en onnodig, en dus hopelijk iets dat in een volgende firmware-upgrade wordt opgelost. De volumeregeling werkt overigens wel vrij aardig: hoe langer je één van de twee knopjes ingedrukt houdt, hoe sneller de volumeregeling wordt aangepast.

De jog-dial is ook bij de Aiptek MP-313 het belangrijkste navigatiemiddel. De gebruikelijke functionaliteit is ook in dit geval aan de dial verbonden: eenmalig naar links/rechts bewegen voor de vorige/volgende track, langdurig naar links/rechts bewegen voor achteruit/vooruitspoelen binnen een track. Het spoelen gaat snel genoeg en is bovendien secondeaccuraat: men kan de exacte positie binnen het nummer tot op de seconde aangeven. Het lichte karakter van de jog-dial zorgt ervoor, dat spoelen en "zappen" vlot verloopt - vermoeidheid in de vingers zul je door deze knop niet snel oplopen.

Zoals gebruikelijk is het mogelijk de jog-dial in te drukken; dit resulteert in het betreden van het optiemenu. Overigens laat de knop zich niet zo soepel indrukken, als het geval was bij de meeste andere spelers. Soms lijkt het, alsof het knopje ergens achter blijft hangen, wat een stotterende beweging tot gevolg heeft.

Het optiemenu van de Aiptek is didactisch gezien verstandig ingedeeld, maar enige visuele ondersteuning (bijvoorbeeld in de vorm van icoontjes) ontbreekt volledig. De menuopties zijn duidelijk genoeg in woord opgesteld, hoewel er af en toe twijfels kunnen optreden: er is een optie "Rec Sample", waarmee je de opnamekwaliteit instelt. Of je dit een duidelijke benaming vindt is een tweede, je kunt zoiets namelijk terugvinden in de handleiding of door het simpelweg "even uit te proberen".

Ook het neerplanten van "Voice" en "Record" op ver uiteen liggende plaatsen binnen het optiemenu is een dubieuze keuze. "Reord" bungelt er nu een beetje bij, aan de onderkant van het menu, terwijl het wellicht beter direct achter "Voice" geplaatst had kunnen worden. Ook het (vrij uitgebreide) "Settings" menu had wellicht beter bovenaan kunnen staan. Dit "Settings" menu handelt zaken als equalizersettings, afspeelmodi en schermcontrast af - zaken die menig gebruiker toch belangrijk vindt.

Aiptek MP-313 & Apple iPod (gen 1)
Dat mooie scrollwheel van de iPod zullen we niet snel op een pendrive terugvinden, maar een jog-dial voldoet ook prima.

De menu-indeling terzijde, werkt de Aiptek Mp-313 als een zonnetje. Je scrollt door de diverse opties heen, bevestigt af en toe een keuze door de dial in te drukken en keert via de "returnitems" weer terug naar het vorige menu. Het is allemaal erg eenduidig en consequent uitgevoerd. Het opnemen via de interne microfoon geschiedt automatisch, na de "Record"-optie in het optiemenu geselecteerd te hebben. Men stopt met opnemen door de "Play"-knop in te drukken, waarna men de opname direct kan beluisteren.

Veel meer valt er niet te vertellen, wat betreft het navigatiegedeelte van de Aiptek. Zoals op vele andere gebieden, is de speler ook op dit terrein een toonbeeld van "praktisch denken zonder snuisterijen". Zolang het naar behoren werkt, zal de consument weinig reden tot klagen hebben.

<B>Stroomvoorzieningtest</B>

*Inleiding

Voor veel mensen is het ook belangrijk, dat een speler zuinig met zijn stroomtoevoer omspringt. Wanneer men de batterij vaak moet verwisselen, of de interne accu om de haverklap moet herladen, dan leidt dit al gauw tot een gevoel van irritatie. De eerste MP3-cdspelers deden vaak maar een uurtje of 3 a 4 met een vers stel batterijen - tegenwoordig zijn er spelers die 50 uur speeltijd uit één simpel AAA-batterijtje claimen te halen.

Er zijn allerlei trucs om de geïndiceerde batterijlevensduur wat omhoog te gooien: sommige fabrikanten geven compleet onrealistische cijfers op, die gebaseerd zijn op een minimaal uitgangsvolume en een uitgeschakelde schermverlichting.

In onderstaand schema hebben wij de spelers aan de tand gevoeld, wat betreft de werkelijke levensduur van één "stroomvoorzieningcyclus". Alle spelers werden getest op een (voor de reviewer) prettig en duidelijk geluidsniveau. Er werden MP3's van divers pluimage (verschillende bitrates en codecs) gebruikt, om het geheel wat realistischer te maken.

*Herlaadbare AAA-batterijen: korte uitleg van de gebruikte testmethode

Er zijn vier spelers die op AAA-batterijen werken: de Amac Han-320, de EraTech Beat Sounds EVR-500, de Creative MuVo NX en de Aiptek MP-313. Deze spelers werden eerst voorzien van een herlaadbare batterij (type 750 mAh, 1.2V niMH). Het gekozen merk voor deze test is GP, aangezien veel mensen van deze batterijen gebruik maken.

In deze test werd er zo weinig mogelijk interactie met de speler gemaakt - we lieten hem gewoon rustig de lijst van tracks herhalen, totdat de batterij onvoldoende energie leverde en de speler dientengevolge uitviel. Een gebruiker van oplaadbare batterijen is wellicht van nature iets voorzichtiger wat betreft energieverbruik, omdat dit type batterijen doorgaans minder lang mee gaat.

De i-Bead heeft een ingebouwde accu, en daarom is ervoor gekozen deze speler niet in de eerste testresultaten op te nemen. Een gebruiker van deze speler weet (na een tijd van enige gewenning) wel, waar ongeveer de grenzen van het batterijvermogen liggen. Daarop stelt men naar eigen wens het gebruikersgedrag op af, dus nemen we genoegen met het testen van de efficiëntie van de accu bij "normaal" gebruik.

*Herlaadbare AAA-batterijen: testresultaten

De EraTech Beat Sounds EVR-500 houdt er als eerste mee op. Het GP-batterijtje wordt in een angstwekkend tempo leeggezogen, en al ruim van tevoren zagen we de bui hangen. De batterij-indicator is dus wel accuraat, maar helaas hield dit in dat het na 4 uurtjes zuivere "uit met de pret" was. Een dikke onvoldoende voor de EVR-500 dus: zelfs in een land als Nederland komt het wel eens voor, dat je langer dan 4 uur onderweg bent zonder je GP'tje op te kunnen laden (of te vervangen voor een andere batterij).

De Amac Han-320 houdt het ruim 3.5 uur langer uit (en doet dus bijna twee keer zo lang met dezelfde batterij), wat een aardige prestatie is. Het komt echter nog niet in de buurt van de aangegeven waarde van 10 uur, die eerlijkheidshalve ook gekoppeld is aan tests met 1.5V batterijen (de GP is 1.2V). De batterij-indicator is gedurende het hele proces lekker stabiel, al geeft het ding je soms het gevoel dat de speler nog een flinke tijd meekan.

Amac Han-320: AAA-batterij EraTech Beat Sounds EVR-500: AAA-batterij Creative MuVo NX: AAA-batterij Aiptek MP-313: AAA-batterij
Van links naar rechts: Amac Han-320, EraTech Beat Sounds EVR-500, Creative MuVo NX en Aiptek MP-313

Een dik tweetal uur later, begint ook de MuVo NX met het uitblazen van diens laatste batterijadem. Bijna 10 uur lang weet het kleine machientje geluid te produceren. Al die tijd gedraagt de batterij-indicator zich naar behoren. Je ziet prima aankomen, wanneer het tijd is om een nieuwe batterij te gaan gebruiken. Goed: het is nog geen 11 uur, zoals Creative zelf opgeeft, maar voor een test met herlaadbare batterijen is dit een goed resultaat.

Tot onze grote verbazing weet de Aiptek MP-313 het nog een half uurtje langer uit te houden. Het is de enige speler die met GP-batterij langer dan 10 uur rond wist te komen, een puike prestatie.

Overigens nog een opmerking: de GP-resultaten vallen volgens sommige mensen nogal tegen. Dit kan veroorzaakt worden door de betrekkelijke "nieuwheid" van ons setje GP's, dat nog maar enkele keren gebruikt was. Het schijnt dat de batterijen langer meegaan, naarmate je ze wat vaker hebt opgeladen.

*Niet-herlaadbare AAA-batterijen (volle accu): korte uitleg van de gebruikte testmethode

Bij de volgende test werd er een "normale belasting" op de speler gelegd: om de zoveel minuten werd er van nummer gewisseld, het volume wat omhoog of omlaag gedraaid, enkele menuopties doorgebladerd et cetera. Omdat de accu van de i-Bead krachtig genoeg is om als "volwassen" batterij op te kunnen treden, zal de speler deze maal wel aan de test meedoen.

Wanneer we de test aanvangen, stuiten we echter op een probleem dat we al eerder zagen terugkeren: de Aiptek vertikt het om de batterij te accepteren, en valt na een aantal seconden gewoon uit. Talloze resets bieden geen soelaas, waardoor er uiteindelijk gekozen wordt voor een andere batterij - de minder krachtige Duracell-variant (normale 1.5V AAA).

Na een tijdje viel de speler echter ook met deze batterij uit - en dus werd het onmogelijk om de Aiptek fatsoenlijk te testen. We gaan er vanuit dat dit probleem zich tot onze speler beperkt, hoewel er ook op het GoT-forum een soortgelijk geval werd aangehaald. Aangezien we geen andere AAA-batterijen meer tot onze beschikking hadden (alle meegeleverde exemplaren waren reeds leeggezogen), zullen we het bij de eerste testresultaten moeten laten.

*Testresultaten niet-herlaadbare AAA-batterijen (volle accu)

Ook bij deze test valt de Beat Sounds als eerste uit. Na een kleine 6.5 uur geeft de speler er de brui aan, althans: zo lijkt het. Wanneer we de batterij verwijderen en wat druk op de beruchte Duracell-teststrip uitoefenen, zien we dat deze nog zo goed als helemaal vol is (althans: volgens de teststrip). Om de proef op de som te nemen, stoppen we de batterij terug in de EVR-500 en de speler houdt het zowaar nog een extra 15 minuten uit. Naarmate we de truc vaker herhalen, valt de speler steeds sneller uit - deze methode is dan ook geen aanrader wat betreft batterijgebruik. Wij willen echter het onderste uit de kan halen, en zo haal je ongeveer 7 uur speeltijd met de Beat Sounds. Als we dit middelen met het gedrag van een normale gebruiker (die de truc wellicht éénmaal zal uithalen en daarna een nieuw batterijtje zal gebruiken), dan komen we op ongeveer 6 uur en drie kwartier uit.

De beoogde 8 uur speeltijd kan dus niet worden waargemaakt. Het testresultaat, nog geen 7 uur speeltijd op een relatief dure batterij, is ronduit teleurstellend te noemen. Nu kan het best zijn, dat Duracell-batterijen helemaal niet de meest krachtige batterij ter wereld is, maar een "gemiddelde" prestatie zou je van een dergelijk merk toch wel mogen verwachten. Omdat de andere MP3-pendrives vrolijk doorgaan met spelen, kan het ook niet enkel aan de batterijkeuze hebben gelegen.

Bijna drie uur later geeft de Han-320 de geest. De geadverteerde 10 uur wordt daarmee net niet gehaald, maar met 9 uur en 40 minuten zuivere speeltijd doet Amac’s rode machine het heel behoorlijk. Helaas werkt de "Beat Sounds-truc" deze keer niet: de batterij is echt leeggezogen. Wat wel opvallend genoemd mag worden, was het feit dat het backlight niet meer werkte, gedurende het laatste kwartier. Wanneer de speler echt in de problemen begint te komen, geeft deze aan dat middels een melding ("Low battery") en wordt alles stilgelegd. Daarna wuift de Han-320 ons vrolijk uit en gaat het apparaat een dutje doen, totdat we hem een nieuwe batterij voorzien.

Er blijven dan nog twee kandidaten over: de i-Bead en de MuVo NX. Hoewel de i-Bead 150M vrij stabiel voorbij het 10-uurspunt hobbelt, krijgt de speler het rond het elfde uur al zwaar. Na ruim 11.5 uur is het over en sluiten, en zullen we op zoek moeten naar een USB-poort om de speler weer te herladen. I-Bead claimt dat men 14 uur met de ingebouwde accu kan doen, en dat kan best kloppen - je zult dan echter wat zuiniger moeten omspringen met zaken als backlight en spoelgedrag. Twaalf uur speeltijd zou een meer realitsiche schatting zijn geweest.

De absolute winnaar van de "normale belastingstest" is de Creative MuVo NX. Het ding wilde simpelweg maar niet uitvallen en hield het dientengevolge meer dan 13 uur uit. Creative hield het zelf op 11 uur, dus dit is een prettige verrassing. Al 1.5 uur voor het definitieve uitvallen van de speler, geeft de batterij-indicator een "lege" stand aan. Je zult dus ruim van tevoren in de gelegenheid zijn, om ergens een nieuwe batterij te regelen.

Levensduur stroomvoorziening per charge (langer is beter)
i-Bead 150M 1 11:35
i-Bead 150M 2 *
i-Bead 150M 3 14:00
Amac Han-320 1 9:40
Amac Han-320 2 7:30
Amac Han-320 3 10:00
EraTech EVR-500 1 6:45
EraTech EVR-500 2 4:00
EraTech EVR-500 3 8:00
Creative MuVo NX 1 13:05
Creative MuVo NX 2 9:45
Creative MuVo NX 3 11:00
Aiptek MP-313 1 **
Aiptek MP-313 2 10:10
Aiptek MP-313 3 12:00
*= i-Bead 150M niet getest onder "minimale belasting"
**= Aiptek MP-313 werkte niet met DuraCell-batterijen, niet getest onder "normale belasting"

Overigens hoeven we niet euforisch te worden over de 13 uur speeltijd van de MuVo NX. Het is een aardige prestatie, maar voor flashplayers is het geen ongewoon verschijnsel. De gemiddelde speeltijd ligt in dit marktsegment om en nabij de 12 uur, en blijkbaar lopen MP3-pendrives nog wat achter op hun "normale" flashcollega’s. Spelers van bijvoorbeeld iRiver halen tegenwoordig al meer dan 20 uur per batterijlading. MpMan introduceerde al een hele tijd geleden een model, dat 50 uur met een batterij claimt te doen en heeft sinds kort de MP-100HRS die 100 uur schijnt te halen. De vraag is of je dat nodig hebt, maar als de mogelijkheid er ligt dan is dat enkel goed nieuws voor de toekomst - ook voor MP3-pendrives.

We mogen stellen dat de EVR-500 teleurstelt in deze test, en dat de andere spelers naar behoren of zelfs iets beter presteren. Het is alleen te hopen, dat het probleem dat onze Aiptek vertoonde geen wijdverbreid fenomeen wordt.

<B>Geluidskwaliteit</B> / uitleg testmethodiek

*Inleiding

Welnu, dit is toch een van de moeilijkste onderdelen van de hele review. Wanneer we namelijk over "geluidskwaliteit" spreken, dan treedt onverhoopt de subjectiviteit naar voren.

Het is grappig om te zien, dat om bovenstaande opmerking al talloze discussie gevoerd werden. Volgens sommigen is geluidskwaliteit namelijk gewoon een "meetbaar" iets, een feit zoals alle andere dat je uitdrukt in S/N-ratio gecombineerd met outputvolume en een mooie frequency range. Dat is inderdaad één van de vele kanten van deze complexe medaille.

Omdat een normaal mens - en zelfs de reviewer - niet voor enkele tienduizenden Euro's aan testapparatuur op zijn/haar bureau heeft staan, zullen we echter op de bevindingen van de fabrikant moeten vertrouwen. Het behoeft geen betoog, dat zulke cijfers niet erg veelzeggend zijn - men kan ze manipuleren wat men wil, ze zijn toch niet reproduceerbaar voor de gewone consument.

Dit geldt in het bijzonder voor de waarden van de Signal-to-Noise ratio: de hoeveelheid decibel die bereikt dient te worden, alvorens er een "ruis" optreedt in de geluidsweergave. Dit is voor veel mensen een heilig getal, maar omdat het zo moeilijk te controleren is, doe je er verstandig aan niet al teveel waarde aan de opgegeven cijfers te hechten. Verschillen tussen 85 dB en 90 dB S/N-ratio zijn voor het menselijke oor al nauwelijks hoorbaar, laat staan de verschillen tussen bijvoorbeeld 90 en 92 dB. Omdat Europese richtlijnen waarden boven de 90 dB officieel verbieden, vermelden fabrikanten vaak een S/N-ratio van ">90dB". In hoeverre je dergelijke getallen als leidraad voor geluidskwaliteit gebruikt, is een keuze waar je zelf voor staat. In deze review gaan we liever uit van "eigen ervaringen" dan eventueel gefingeerde statistieken.

MP3-pendrives: impressie 5 modellen (3)
Het uiterlijk mag dan leuk en aardig zijn, maar het is de binnenkant die telt... Komt er ook een acceptabel geluid uit?

Als referentiekoptelefoon gebruiken we een heel normaal setje oordopjes: de MX400's van SennHeiser. Vrijwel iedereen kan zich dergelijke earbuds veroorloven (adviesprijs ongeveer 10 a 14 Euro) en eigenlijk is het ook noodzakelijk, om de meegeleverde koptelefoons zo snel mogelijk te vervangen. Ze doen namelijk geen recht aan de geluidskwaliteit, zoals geleverd door de MP3-spelers. De SennHeiser is een prima opstapje naar wat meer geavanceerde koptelefoons, zoals "the Plug" van Koss of een mooie doppenset van Grado en eventueel (het voor velen van ons onbereikbare) Shure of EtyMotics.

We ontkomen er ook niet aan, om te vermelden dat de reviewer een voorkeur voor een specifieke muziekstroming in zich meedraagt: trance, (progressive) house en aanverwante stijlen liggen binnen zijn vakgebied. Het moge duidelijk zijn, dat deze genres enige uitdieping van de basweergave vereisen.Wat betreft de meeste andere genres werd er vooral op gelet of er geen vervorming optrad, of het geheel niet te "kalm" of "krachteloos" overkwam, en of de harmonie in het nummer behouden bleef.

Waarschijnlijk komen er enkele termen in de voorgaande zin voor, waar audiofielen van gruwen: zij verlangen immers naar een zo helder mogelijk weergave zonder bijversterking (bijvoorbeeld door toepassing van equalizerpresets). Hoewel de reviewer zichzelf niet als audiofiel beschouwt, is er wel enige aandacht uitgegaan naar de weergave van tracks zonder trucjes met de equalizer uit te halen.

*Geluidskwaliteit: gehanteerde testmethodiek

Elke track werd namelijk getest met equalizersetting "Normal". Ook werd de meest voor de hand liggende equalizer preset per track geselecteerd, en de geluidskwaliteit van deze combinatie beoordeeld. Ten slotte werd ook de user-definable equalizersetting op elk nummer losgelaten. Met behulp van een dergelijke setting, kun je met flink wat gewiebel van frequentiebanden je persoonlijke voorkeur aan de geluidsweergave aangeven.

Je zou verwachten, dat de laatste mogelijkheid altijd het beste geluid oplevert - en vaak is dat ook wel zo, maar het is geen vanzelfsprekendheid. Soms is een reconstructie van een bepaalde equalizersetting het best haalbare resultaat, of soms lijkt er gewoon een frequentieband te missen om het geluid echt fijn af te kunnen stellen.

Het systeem van beoordelen wordt opgebouwd volgens een bekend systeem: minnen en plussen. Twee mintekens betekenen niets minder dan "Slecht", een gecombineerd min/plusteken betekent "Gemiddeld" en twee plustekens betekent "Uitstekend". De betekenis van de tussenliggende (enkelvoudig min/plusteken) waardes is logischerwijs "Matig" en "Goed".

Het doel van dit deel van de review, is niet het vastleggen van de exacte geluidskwaliteit van elke speler. Uit alle specifieke beoordelingen kan een globaal beeld worden gevormd, het gaat niet om een "plusje meer" of een "min minder", maar om de algemene indruk die de geluidsweergave op de reviewer heeft achtergelaten. Enige non-expertise op de bepaalde muziekgebieden moet in acht genomen worden, maar hoeft niet de doorslag te betekenen voor het op waarde schatten van dit review-onderdeel.

Testresultaten per speler

*i-Bead 150M

ArtiestNummerGenreEq. NormalEq. GenreEq.
user
3 Doors DownBeen down
so long
Pop/
rock
-/++++
Way Out WestQuestions never
answered
Progressive--/++
MathmosY+ -Techno
(tribal edge)
-++
StaindOutsidePop+-+
Das Boot OSTGibraltarClassical/
soundtrack
+++
Hans TeeuwenCarnavelsmedleyCabaret/
comedy
-/+-/+-/+
Penguin Cafe Orchestra Music For A Found HarmoniumLounge-/+++
Daft PunkHarder-Better-
Faster-Stronger
House-/+++
DeleriumDaylightAmbient/
Pop
+-+
FaithlessTake the long way
home
Pop/house+++
Gigi d\'AgostinoThe RiddleHouse
(trancy edge)
-++
KosheenFace in a CrowdDrum & bass--/++
Manu ChaoMerry BluesReggea
(Latin edge)
--/+-/+
CatscanMindful CandyHardcore-/+--/+
DriftwoodAnything GoesTrance-++
System of a DownShimmyHardrock--/++

Conclusie: een mooi en helder geluid, dat echter wel wat voorversterking nodig heeft. Spelen met equalizerbanden is een goed idee, aangezien de speler hier prima gebruik van kan maken. Het aantal genre-presets is overweldigend - helaas zijn niet alle settings even bruikbaar. Ook de diversiteit van het "lage tonen"-gebied valt af en toe nogal tegen - maar daar kun je gelukkig zelf wat aan doen.

*Amac Han-320

ArtiestNummerGenreEq. NormalEq. GenreEq. user
3 Doors DownBeen down so longPop/rock++++
Way Out WestQuestions never answeredProgressive--/+-/+
MathmosY+ -Deep techno+++++
StaindOutsidePop++++
Das Boot OSTGibraltarClassical/soundtrack+++
Hans TeeuwenCarnavelsmedleyCabaret/comedy+++
Penguin Cafe Orchestra Music For A Found HarmoniumLounge-/++-/+
Daft punkHarder-Better-Faster-StrongerHouse++-/+
DeleriumDaylightAmbient/Pop-/+-/+-/+
FaithlessTake the long way homePop/house+++
Gigi d'AgostinoThe RiddleHouse (trancy edge)+-/+-/+
KosheenFace in a CrowdDrum & bass++-/+
Manu ChaoMerry BluesReggea (Latin edge)+++
CatscanMindful CandyHardcore-/+++-/+
DriftwoodAnything GoesTrance++++
System of a DownShimmyHardrock+++++

De Amac laat op het gebied van geluidskwaliteit nauwelijks steken vallen. Omdat de equalizersettings wel direct oproepbaar zijn (in tegenstelling tot veel andere opties), is het wisselen van een preset ook een fluitje van een cent. De user-equalizer is een aardige feature, maar het zijn de genre-presets die het meeste verbazen: Amac heeft deze settings prima in elkaar geknutseld. Al met al hoef je jezelf niet te schamen voor de audioprestaties van deze rode banaan.

*EraTech Beat Sounds EVR-500

ArtiestNummerGenreEq. NormalEq. GenreEq. user
3 Doors DownBeen down so longPop/rock-/+-/+-/+
Way Out WestQuestions never answeredProgressive--+
MathmosY+ -Deep techno-/+-/++
StaindOutsidePop+-+
Das Boot OSTGibraltarClassical/soundtrack---/+
Hans TeeuwenCarnavelsmedleyCabaret/comedy---
Penguin Cafe Orchestra Music For A Found HarmoniumLounge-/+-/++
Daft punkHarder-Better-Faster-StrongerHouse-/+--+
DeleriumDaylightAmbient/Pop+-+
FaithlessTake the long way homePop/house+---/+
Gigi d'AgostinoThe RiddleHouse (trancy edge)----/+
KosheenFace in a CrowdDrum & bass-/+--+
Manu ChaoMerry BluesReggea (Latin edge)+-+
CatscanMindful CandyHardcore---
DriftwoodAnything GoesTrance-/+-+
System of a DownShimmyHardrock--/++

Een persoonlijk compliment aan de firmware-mensen van Eratech: dank jullie wel voor de implementatie van de user equalizer, in de laatste firmware upgrade. Zonder deze feature zouden de resultaten behoorlijk slecht zijn geweest, met name voor de genre-based presets: de "Pop"-preset vormt hierin toch wel een dieptepunt. Vlakke tonen en een compleet gebrek aan uitschieters (hoog of laag) maken deze setting behoorlijk nutteloos.

Over het algemeen valt er nog steeds weinig te juichen, maar dankzij de genoemde user equalizer is het allemaal nog een beetje aan te horen. Wel jammer is de af en toe duidelijk hoorbare ruis, dat moet toch beter kunnen.

*Creative MuVo NX

ArtiestNummerGenreEq. NormalEq. GenreEq. user
3 Doors DownBeen down so longPop/rock++++
Way Out WestQuestions never answeredProgressive-/+-+
MathmosY+ -Deep techno-/++++
StaindOutsidePop+++++
Das Boot OSTGibraltarClassical/soundtrack++++
Hans TeeuwenCarnavelsmedleyCabaret/comedy++-/+
Penguin Cafe Orchestra Music For A Found HarmoniumLounge+++
Daft punkHarder-Better-Faster-StrongerHouse-/+-+
DeleriumDaylightAmbient/Pop-/+-/++
FaithlessTake the long way homePop/house-/+-/+++
Gigi d'AgostinoThe RiddleHouse (trancy edge)---+
KosheenFace in a CrowdDrum & bass-/+++
Manu ChaoMerry BluesReggea (Latin edge)-/+++
CatscanMindful CandyHardcore--++
DriftwoodAnything GoesTrance++++
System of a DownShimmyHardrock-+++

De MuVo NX levert puik werk af. De speler heeft een mooi, uitgebalanceerd basisgeluid en kan bovendien behoorlijk voorversterkt worden. De user equalizer setting is een verademing, maar de genre-presets voldoen ook meer dan behoorlijk. Het is wellicht handig om te weten dat de kwaliteit van WMA-playback onder de maat is bij de MuVo NX. Aangezien we ons in deze test beperkten tot MP3'tjes komt dit niet duidelijk naar voren. In de conclusie wordt dit mankement wel meegenomen, hetgeen resulteert in een lagere score.

*Aiptek MP-313

ArtiestNummerGenreEq. NormalEq. GenreEq. user
3 Doors DownBeen down so longPop/rock++NVT
Way Out WestQuestions never answeredProgressive-/+-/+NVT
MathmosY+ -Deep techno+++NVT
StaindOutsidePop+++NVT
Das Boot OSTGibraltarClassical/soundtrack++NVT
Hans TeeuwenCarnavelsmedleyCabaret/comedy-/+-/+NVT
Penguin Cafe Orchestra Music For A Found HarmoniumLounge-/++NVT
Daft punkHarder-Better-Faster-StrongerHouse-/+-/+NVT
DeleriumDaylightAmbient/Pop+-NVT
FaithlessTake the long way homePop/house+-NVT
Gigi d'AgostinoThe RiddleHouse (trancy edge)-/+-/+NVT
KosheenFace in a CrowdDrum & bass+++NVT
Manu ChaoMerry BluesReggea (Latin edge)-/+-NVT
CatscanMindful CandyHardcore-+NVT
DriftwoodAnything GoesTrance-/++NVT
System of a DownShimmyHardrock++NVT

Hoewel de Aiptek het moet hebben van een nogal karig aandoend aantal genre-presets, ondervindt het apparaat geen problemen met betrekking tot een goede geluidsweergave. Wat opvalt is de enorme hoeveelheid lage tonen die de MP-313 kan voortbrengen. Overigens hadden de verschillen tussen de genre-settings wel iets subtieler mogen zijn - bovendien zijn de benamingen voor deze presets vaak dubieus.

*Pauzes tussen nummers - uitleg

Vervolgens kijken we nog even naar de overgangstijden tussen twee opeenvolgende nummers. Veel mensen vinden dit een belangrijk criterium voor de luisterervaring, aangezien een stilte van twee seconden je uit een diepe staat van genotzaligheid kan halen. Dit is voornamelijk het geval bij livesets, waar een DJ nu juist zo zijn/haar best heeft gedaan om de nummers vloeiend in elkaar over te laten lopen. De magie van een liveset of gemixte CD gaat uit, van de eenheid die het eindresultaat uitstraalt. Een pauze tussen de diverse nummers waaruit zo’n set is opgebouwd kan dodelijk voor diezelfde magie zijn, waardoor je genoodzaakt bent de hele set/mix-CD als één grote file op je speler te zetten.

Voor deze test hebben we gebruik gemaakt van twee aaneengesloten MP3-files, welke normaliter vrijwel vloeiend in elkaar overlopen. Met WinAmp hoor je de gewoonlijke MP3-pauze nauwelijks (hoewel een getraind oor enige pauze niet kan ontkennen). Al met al zou je van de testresultaten wellicht nog 1/10 van een seconde af kunnen trekken, een periode die door de MP3-compressie werd veroorzaakt.

*Pauzes tussen nummers - testresultaten

Pauzes tussen nummers (korter is beter)
EraTech EVR-500 2 0,540
Amac Han-320 0,563
i-Bead 150M 0,829
Aiptek MP-313 0,854
EraTech EVR-500 1 1,252
Creative MuVo NX 1,660

Zoals men kan zien, levert de MuVo NX een slechte prestatie af. De pauze tussen twee naast elkaar gelegen (zelf in elkaar gemixte) tracks bedraagt meer dan 1 œ seconde, volstrekt onacceptabel natuurlijk. Vreemd genoeg ervaar je dit probleem niet als "wereldschokkend" of "buitengewoon schandalig". Er is een pauze en je hoort hem, maar dat deze werkelijk zo lang duurt, zal je achteraf verbazen. Dat doet niets af aan dit slechte testresultaat, en een oplossing hiervoor lijkt niet erg voor het grijpen te liggen. Overigens lijkt de overgangstijd tussen nummers tijdens het snel wisselen van tracks wat korter van aard te zijn.

Met de EraTech EVR-500 is iets vreemds aan de hand. Deze speler lijdt aan een oude MP3-spelerkwaal: de zogenaamde "klik" of "plop" tussen twee nummers in. Dit zie je heel duidelijk terug in de wave-output van de geteste sequentie. Hoewel de speler al halverwege deze "plop" met de volgende track bezig is, lijkt het alsof de eigenlijke playback pas na deze ruis aanvangt. Vandaar dat er twee metingen zijn uitgevoerd: met en zonder ruis ("plop/klik").

EraTech Beat Sounds EVR-500: waveform pauzetest Amac Han-320: waveform pauzetest
Links: waveform van de periode tussen twee opeenvolgende nummers bij de EVR-500. Duidelijk zichtbaar is de vervorming in het signaal. Rechts: de waveform van de Amac Han-320

Als we de ruis nemen voor wat het is, dan is de overgangstijd tussen de twee opeenvolgende tracks verbazingwekkend kort - net iets meer dan een halve seconde, iets dat je nauwelijks waar zult nemen. Neem je de ruis echter wel in ogenschouw, dan is alles wat minder florissant: er is geen correcte geluidsweergave gedurende meer dan één seconde. Niet al te best dus.

Al met al behaalt de EVR-500 dus het beste en het op één na slechtste testresultaat. Kun je leven met een "plop" tussen de tracks, dan zijn livesets prima te beluisteren op deze speler. Aan de andere kant zijn dergelijke "plopjes" toch een vrij irritant verschijnsel, en niet echt meer van deze tijd. De geluidskwaliteit doet een dergelijk mankement geen goed, dat staat vast.

De Aiptek MP-313 en de i-Bead 150M vormen de middenmoot van het verhaal - zij geven elkaar maar weinig toe. Beide spelers kennen een vrij soepele overgang, die minder dan een seconde behelst. Voor de luisteraar is het een pauze die slechts lichtelijk irriteert. Ten slotte scoort de Amac Han-320 wat puntjes op dit gebied, door de stabielste geluidsweergave tegen de kortste overgangstijd te leveren: iets meer dan een halve seconde.

<B>Extra's</B> / uitleg testmethodiek FM-tuner

Extra's (voicerecording, FM-radio, line-in encoding) - inleiding

Waar veel mensen tevreden zijn met een goed functionerend MP3-gedeelte, zullen er ook potentiële klanten zijn die méér van een MP3-speler eisen. Zaken als een bruikbare FM-tuner, een degelijke voicerecorder of een handige line-in encoder komen dan vanzelf naar voren.

In dit gedeelte van de review wordt de extra geboden functionaliteit per speler opgesomd, en vellen we een oordeel over de bruikbaarheid ervan. De kwaliteit van de bediening binnen deze onderdelen werd al eerder besproken ("Navigatie & aanverwante zaken"). We zullen ons in deze sectie beperken tot de feitelijke geluidstechnische kwaliteit.

FM-tuner: verduidelijking van de testsituatie

Vier van de vijf spelers beschikken over een FM-tuner. Enkel de Creative MuVo NX ontbreekt in dit rijtje, hoewel dat eigenlijk ook voor de Aiptek geldt. Daar waar de resultaten voor de FM-tuner van de MP-313 hadden moeten staan, zul je nu een verklaring vinden inzake het uitblijven dergelijke statistieken.

Indien er sprake is van een FM-functionaliteit, dan dienen we rekening te houden met het gebied test plaats vond. De FM-tuner werd in een vrij lastige omgeving getest: het grensgebied tussen Nederland en Belgie, tevens in de buurt van de Duitse Zelfkant (gebied naast midden-Limburg). Hierdoor zullen de testresultaten voor de Nederlanders niet als "veelzeggend" overkomen - de meeste Vlaamse zenders zijn in Nederland niet erg bekend.

In dit geval kunnen we daarom het beste even de parallel "VRT-Publieke Omroep" leggen. Radio 1, 2, Donna, Klara en Studio Brussel zijn op veel plaatsen via de ether te ontvangen - net zoals Radio 1, 2, 4 en 3FM in Nederland dat zijn. Dat de VRT niet per definitie opgevat dient te worden als officiële staatsmedia, is niet erg relevant voor deze review.

Verder heb je nog enkele onafhankelijke omroepen, zoals 4FM en Q-Music, die ook in het grootste deel van Vlaanderen kunnen worden opgepikt. Trek hier het vergelijk met bijvoorbeeld Radio 538 in Nederland.

De provinciale zenders zijn ook prima te vergelijken met hun Nederlandse collega-omroepen (bijvoorbeeld FM Limburg uit België en L1 Radio uit Nederland). Vanaf ongeveer 104 MHz eisen vooral de kleinere, regionale zenders een plekje in de ether op.

Tussendoor "storen" enkele Duitse, Waalse en internationale zenders. Vaak was het lastig om de exacte stationsnaam van dergelijke zenders te achterhalen, waardoor we moeten volstaan met het benoemen van de ontvangstkwaliteit ervan.

FM-tuner - testresultaten per speler

De ontvangstkwaliteit wordt beoordeeld met de bekende plussen en minnen. Overigens is "Matig" een vrij vaak voorkomende waarde, omdat etherfrequenties nu niet bepaald bekend staan om high-end geluidskwaliteit. Daarom worden er voor zeer heldere ontvangst ook drie plusjes (in plaats van twee) verstrekt.

*i-Bead 150M

De FM-tuner van de i-Bead voerde een "scan-sweep" uit (gehele FM-frequentieband afzoeken naar stations), waarna er 10 presets beschikbaar kwamen. De meest voorname stations komen redelijk tot prima door. Het totale aantal ontvangen stations wordt ongeveer verdubbeld, wanneer we handmatig gaan zoeken. Over het algemeen is de ontvangstkwaliteit acceptabel, met enkele uitschieters. Verwacht echter geen superieure geluidskwaliteit: een aantal stations ondervond de nodige storing toen de speler bewogen werd. Ook het bewegen van de hoofdtelefoon had de nodige ruis tot gevolg, bij een aantal van de stations.

Frequentie in MHzStationsnaamLand van herkomstOmschrijvingAuto-scanManueel
88.04FMBelgiëNationaal-/+
88.2Radio 2NederlandNationaal
89.9VRT KlaraBelgiëNationaal-/+
90.5?België?-
90.93FMNederlandNationaal++
92.1RTL FMNederlandCommercieel
93.0VRT DonnaBelgiëNationaal
94.5Radio 4NederlandNationaal-/+
95.1?Duitsland?--/-
95.3L1 FMNederlandProvinciaal-
95.9?Duitsland?--/-
96.5FM LimburgBelgiëProvinciaal+
97.9VRT Radio 2BelgiëNationaal++
99.2Radio HasseltBelgiëRegionaal-
99.5Radio NamurBelgië (Waals)?--/-
99.9VRT Radio 1BelgiëNationaal-
100.1?België?
100.3Omroep LimburgNederlandProvinciaal
101.1VRT Radio 1BelgiëNationaal
101.4VRT Studio BrusselBelgiëNationaal-
102.0VRT DonnaBelgiëNationaal-/+
103.3Public Radio Int.InternationaalInternationaal-
103.34FMBelgiëNationaal
104.8Radio 1NederlandNationaal-
105.1Radio Contact KinrooiBelgiëRegionaal-
105.3Radio 1NederlandNationaal+
105.9Stadsradio BreeBelgiëRegionaal
106.5Radio MonzaBelgiëRegionaal
106.7RMCBelgiëRegionaal-
107.0Radio BlitzBelgiëRegionaal
107.6LRMBelgiëRegionaal-
107.9Contact 2 LimburgBelgiëRegionaal-
Totaal aantal ontvangen presets1012
Gemiddelde ontvangstkwaliteit-/+-

*Amac Han-320

Het is goed dat Amac de "Europese" frequentieband-indeling in haar laatste firmware-update heeft verbeterd. Voorheen was de FM-ontvangst behoorlijk, maar toch liet het allemaal nog wat te wensen over.

De FM-tuner van de Han-320 presteert bovengemiddeld. In eerste instantie worden al veel "grote" zenders herkend door de scanfunctionaliteit van de speler. De ontvangstkwaliteit is bij het merendeel van de opgepikte zenders erg goed. Als we daarna handmatig gaan zoeken, valt er nog genoeg te genieten: het aantal frequenties wordt nu meer dan verdubbeld. Vrijwel alle beschikbare zenders worden doorgegeven, waarbij aangetekend dient te worden dat vooral de landelijke zenders het goed doen qua signaalsterkte.

Hoewel de kwaliteit van de ontvangst vaak vrij belabberd is, weet de Han-320 ook alle regionale zenders te vinden. In beginsel doet Amac's speler vrijwel niet aan "nee-verkoop": slechts de Duitse zenders en een secundaire frequentie van Radio 1 (Nederland) ontbreken in de ontvangstlijst.

We kunnen gerust stellen, dat de FM-radio van de Amac Han-320 een waardevolle toevoeging is geweest. Hoewel er af en toe flinke storing optreedt wanneer we al te vreemde capriolen uithalen, is de FM-tuner zeer bruikbaar voor gebruik op "statische" locaties (zoals op je bureau, in het leslokaal of naast je strandstoel).

Frequentie in MHzStationsnaamLand van herkomstOmschrijvingAuto-scanManueel
88.04FMBelgiëNationaal+
88.2Radio 2NederlandNationaal-
89.9VRT KlaraBelgiëNationaal+
90.5?België?++
90.93FMNederlandNationaal+++
92.1RTL FMNederlandCommercieel-/+
93.0VRT DonnaBelgiëNationaal-
94.5Radio 4NederlandNationaal-/+
95.1?Duitsland?
95.3L1 FMNederlandProvinciaal-
95.9?Duitsland?
96.5FM LimburgBelgiëProvinciaal-/+
97.9VRT Radio 2BelgiëNationaal++
99.2Radio HasseltBelgiëRegionaal-/+
99.5Radio NamurBelgië (Waals)?-
99.9VRT Radio 1BelgiëNationaal++
100.1?België?--/-
100.3Omroep LimburgNederlandProvinciaal-
101.1VRT Radio 1BelgiëNationaal-
101.4VRT Studio BrusselBelgiëNationaal++
102.0VRT DonnaBelgiëNationaal+
103.3Public Radio Int.InternationaalInternationaal-/+
103.34FMBelgiëNationaal-/+
104.8Radio 1NederlandNationaal+++
105.1Radio Contact KinrooiBelgiëRegionaal--/-
105.3Radio 1NederlandNationaal
105.9Stadsradio BreeBelgiëRegionaal-
106.5Radio MonzaBelgiëRegionaal++/+++
106.7RMCBelgiëRegionaal-
107.0Radio BlitzBelgiëRegionaal--
107.6LRMBelgiëRegionaal-
107.9Contact 2 LimburgBelgiëRegionaal-/+
Totaal aantal ontvangen presets1316
Gemiddelde ontvangstkwaliteit+/++-/+

*EraTech Beat Sounds EVR-500

We zullen maar met de deur in huis vallen: de FM-tuner van de EraTech is veruit de slechtste van de drie ingebouwde tuners. We behaalden ronduit teleurstellende resultaten op exact dezelfde testlocatie, en daarbij had de EVR-500 nog enig voordeel van een ophelderende lucht.

Vreemd genoeg is de Beat Sounds de enige speler met een 0.05 MHz-staps FM-tuner. Je zou in principe dus "dieper" in de frequentiesterkte moeten kunnen duiken, en er zouden wellicht extra zenders tevoorschijn kunnen komen. De tuner faalt echter op vrijwel alle fronten.

Om te beginnen weet de scanfunctionaliteit slechts twee zenders op te pikken. Het signaal is ook bij deze zenders nogal matig van kwaliteit. Helaas levert zelf zoeken slechts een handjevol extra zenders op, en is het gros van deze zenders nauwelijks beluisterbaar. Slechts één signaal kwam echt goed door - de rest kan worden omschreven als "slecht tot matig". Dat is dan ook gelijk het eindoordeel dat we vellen over het FM-gedeelte van de Beat Sounds EVR-500.

Nog geen kwart van de beschikbare zenders wordt herkend en wat wel opgepikt wordt, klinkt niet al te best. Ook is de tuner extreem gevoelig voor beweging van de koptelefoondraad, en de speler zelf mag ook niet al teveel bewogen worden. Bovendien treedt bij sommige frequenties een irritante misthoorntoon op. Wie de EVR-500 overweegt om diens FM-tuner, moet even verder kijken - hier is weinig spectaculairs te zien, dames en heren.

Frequentie in MHzStationsnaamLand van herkomstOmschrijvingAuto-scanManueel
88.04FMBelgiëNationaal-
88.2Radio 2NederlandNationaal
89.9VRT KlaraBelgiëNationaal-
90.5?België?
90.93FMNederlandNationaal--/-
92.1RTL FMNederlandCommercieel
93.0VRT DonnaBelgiëNationaal
94.5Radio 4NederlandNationaal--/-
95.1?Duitsland?
95.3L1 FMNederlandProvinciaal
95.9?Duitsland?
96.5FM LimburgBelgiëProvinciaal
97.9VRT Radio 2BelgiëNationaal+
99.2Radio HasseltBelgiëRegionaal
99.5Radio NamurBelgië (Waals)?
99.9VRT Radio 1BelgiëNationaal--/-
100.1?België?
100.3Omroep LimburgNederlandProvinciaal
101.1VRT Radio 1BelgiëNationaal
101.4VRT Studio BrusselBelgiëNationaal-
102.0VRT DonnaBelgiëNationaal--
103.3Public Radio Int.InternationaalInternationaal
103.34FMBelgiëNationaal
104.8Radio 1NederlandNationaal-
105.1Radio Contact KinrooiBelgiëRegionaal
105.3Radio 1NederlandNationaal
105.9Stadsradio BreeBelgiëRegionaal-
106.5Radio MonzaBelgiëRegionaal
106.7RMCBelgiëRegionaal
107.0Radio BlitzBelgiëRegionaal
107.6LRMBelgiëRegionaal
107.9Contact 2 LimburgBelgiëRegionaal
Totaal aantal ontvangen presets28
Gemiddelde ontvangstkwaliteit---/-

*Aiptek MP-313

De Aiptek wordt geleverd met externe FM-tuner, zoals reeds in het stuk "Design" werd aangehaald. Omdat we echter niet kunnen controleren welke zenders we oppikken (geen LCD aanwezig), en omdat de kwaliteit van deze radio zeer belabberd is, zullen we onszelf en de lezers de testresultaten besparen.

Voice recording - testresulaten per speler

De voicerecorders werden op ongeveer hetzelfde moment gestart, in een ruimte waar zich een aantal mensen bevond. Daarnaast werd er op de achtergrond redelijk stevige muziek gedraaid. Ook werden de spelers opzettelijk door elkaar gerammeld, teneinde de bewegingsgevoeligheid van de interne microfoon te achterhalen. Ook werd er gelet op geluidsregistratie van dichtbij en veraf, evenals de gehele toonfrequentie in het oog werd gehouden.

*i-Bead 150M

De i-Bead registreert de voicerecordings op een behoorlijke matte wijze. Voordeel hiervan is dat de hoeveelheid ruis behoorlijk beperkt blijft. Nadeel hiervan is dat je het signaal kunstmatig moet verhogen, waardoor er uiteindelijk toch vervorming kan optreden.

i-Bead 150M: micIn het rode rondje bevindt zich de interne microfoon van de 150M. Wat opvalt, is dat de voorkeur van de interne microfoon uitgaat naar het registreren van hoge tonen. Lage, zware tonen vallen vrijwel geheel weg. Echt hoge tonen (zoals fluittonen) neigen zelfs naar het schelle toe, wat het luisterplezier niet bepaald ten goede komt. Ook ondervindt de microfoon behoorlijk wat hinder van het loszittende draagkoord-oogje, wanneer we de speler bewegen. Het gerinkel van dit oogje is duidelijk hoorbaar.

Als memorecorder voldoet de voicerecorder heel aardig aan de verwachtingen, omdat het geproduceerde geluid helder van aard is. Bovendien heeft de speler ook niet zoveel moeite met het onderscheiden van achtergrond- en voorgrondgeluiden. Tegenvallend is het frequentiespectrum, dat duidelijk tekort schiet wanneer je meer dan stemmen alleen wilt opnemen.

*Amac Han-320

Amac's interpretatie van voicerecording lijkt prima in orde: de microfoon zit zeer stevig verzonken in het design, op een plaats die goed zichtbaar en makkelijk bereikbaar is (de interne microfoon van de Han-320 is in het plaatje rood omcirkeld).

Amac Han-320: micWat nogal tegenvalt, is het feitelijke opnamevolume. Je zult behoorlijk duidelijk moeten articuleren, of redelijk letterlijk de microfoon in de richting van de microfoon moeten praten. Achtergrondgeluid valt namelijk al vrij snel weg, tot in het onopvallende toe. Wel ondervinden de opnames weinig hinder van ruisvorming - het resultaat komt ietwat "gedempt" maar daardoor ook beheerst over.

De Han-320 bezit geen bewegende onderdelen, zoals een loszittend, metalen oogje om een draagkoord aan te bevestigen. Dit pleit voor de stabiliteit in de opnames, omdat je de speler kunt bewegen (en dus de microfoon kunt richten) terwijl je nog aan het opnemen bent. Ook het aanraken van de speler zelf levert weinig hinderlijke geluiden op, mede dankzij het goede ontwerp van het hele frontje. Als memorecorder is de Han-320 dus prima te gebruiken. Voor geavanceerde, ruimtelijke opnames beschikt de speler over een line-in encoding mogelijkheid - wanneer je kwaliteit nodig hebt, dan kun je deze dus ook krijgen.

*EraTech Beat Sounds EVR-500

Het is erg aangenaam om te zien dat EraTech enige aandacht aan haar voicerecorder heeft besteed. Het ding kan opnemen in bitrates van 8 kbps tot 112 kbps. Hoewel het jammer is, dat men dan weer net niet die laatste stap genomen heeft (128 kbps, standaard MP3-kwaliteit volgens velen van ons), valt het leed wel te overzien: de voicerecorder registreert geluiden prima. Wel is er duidelijk sprake van achtergrondruis, ook wanneer we de hoogste opnamekwaliteit (122 kbps) selecteren.

EraTech EVR-500: micHet kabaal wanneer we de unit aanraken, is deze keer niet van de lucht: het verdringt de eerste en laatste paar seconden van onze opname op nogal storende wijze. Het is alsof je met glad schuurpapier rondjes om de microfoon aan het draaien bent. Wanneer we de unit gaan bewegen treedt er ook hinderlijke storing op, met name wanneer we de speler neerleggen of juist oppakken.

Ook te uitdrukkelijk in de microfoon praten wordt afgestraft, en wel door een geluidsweergave die pijn aan je oren doet. Wel dient gezegd te worden, dat de opnames geen hinder ondervinden van eventueel loszittende onderdelen (zoals keyrings), aangezien de unit als één geheel is opgebouwd.

De speler onderscheidt achter- en voorgrondgeluiden vrij aardig. Hoewel het achtergrondgeluid een klein beetje gedempt overkomt, is het toch duidelijk aanwezig. Het voorgrondgeluid komt echter duidelijk naar voren Wat ook wel grappig is, is het feit dat de microfoon vrolijk op gaat nemen wanneer je de speler op "line-in" hebt staan (externe audiobron). Het onlogische gevolg is een ontzettende herrie, waar je overigens wel degelijk de externe audioweergave zult herkennen.

Al met al presteert de interne microfoon redelijk - je hoeft er geen wereldwonderen van te verwachten, maar aan de andere kant heb je de mogelijkheid tot line-in encoding: mocht je een voorversterkte microfoon in je bezit hebben, dan is dit toch de betere methode van opnemen.

*Creative MuVo NX

Alle geforceerde testsituaties ten spijt, leverde de MuVo NX toch wel het leukste testresultaat op: een per ongeluk opgenomen file van zo'n 10 minuten lang. Daarop valt te horen hoe de reviewer bezig is zijn 35000 tekens over deze review te smeren, daarbij op paranoïde wijze converserende met gebruiksvoorwerpen als computermuizen en ontplofte geluidsboxen.

Minder leuk dan de inhoud van deze opname, was de geluidskwaliteit ervan. Er is duidelijk sprake van een achtergrondzoem, geluid wordt al snel gedempt en het geheel maakt een doffe indruk. Enkel voor de meest fundamentele opnames - degene die wél in de planning staan bijvoorbeeld - leent het interne microfoontje zich enigszins. Ook dan moet je opletten niet te ver van het microfoongaatje af te staan, terwijl hard in de microfoon gillen ook geen fraaie resultaten zal opleveren.

Creative MuVo NX: micJammer genoeg heeft Creative de hoge tonen wat weggedrukt, en ligt de nadruk teveel op de weergave van lage tonen. Daardoor maken de opnames een ouderwetse en fletse indruk.

De voicerecorder op de MuVo NX is een aardigheidje, maar echt niet meer dan dat. Er valt ook niks in te stellen qua bitrates of fileformaat. Het is kaalheid en dofheid troef, wat ook geldt voor de geproduceerde geluidskwaliteit.

*Aiptek MP-313

De Aiptek produceert een verschrikkelijke herrie, wanneer deze bewogen wordt. Puristen zullen het draagkoord-oogje van de speler af moeten schroeven, want het gekletter dat dit ding produceert is ongeëvenaard. Daarom is het ook onmogelijk de speler te bewegen tijdens de opname, zonder de geluidskwaliteit aan te tasten. De microfoon zit wat dat betreft sowieso al op een ongelukkige plaats: in de buurt van de "Play/pause"-knop.

Aiptek MP-313: micOverigens is de balans in het frequentiespectrum best aardig - de bassectie wordt niet overdreven doorgevoerd, en stemmen zijn goed onderscheidbaar. Wat wel een probleem oplevert, is het te duidelijk in de microfoon articuleren. De opname vervormt dan al snel op bijzonder onfraaie wijze.

Zolang je de voicerecorder op respectabele afstand van jezelf verwijderd, heeft deze functionaliteit wel enige meerwaarde te bieden. Veel ruis zul je in de opnames ook niet aantreffen (indien je de hoogst mogelijke kwaliteit, 44KHz of 48KHz) selecteert. Wel erg vervelend is de kakofonie aan geluiden, die beweging van de speler tijdens opnames tot gevolg heeft. Hierdoor blijft de voicerecorder een aardig leukigheidje, maar wereldschokkend is het niet.

Line-in encoding - testresultaten per speler

Slechts twee van de vijf geteste spelers bieden de mogelijkheid tot het direct encoden via line-in. Dit houdt in, dat je van om het eender welke externe audiobron kunt opnemen, terwijl de speler deze opname direct in digitaal audioformaat (meestal MP3) omzet. Een dergelijke functionaliteit kan zeer van pas komen, wanneer je bijvoorbeeld op vakantie bent en er enkel Cd-spelers tot je beschikking staan. Een kabeltje tussen de Cd-speler en je MP3-speler en een paar knopjes indrukken levert je al snel een uurtje aan "nieuwe" muziek op.

Zowel de Amac Han-320 als de EraTech EVR-500 gaat prat op een dergelijke functionaliteit. We zullen hieronder even beluisteren of het geleverde resultaat naar wens is. We sloten de spelers aan op diverse externe audiobronnen (cd-speler, MP3-speler met line-out, draaitafels) en speelden met verschillende bitrates.

*Amac Han-320

Zoals reeds is aangehaald in het gedeelte "Design", werkt de Han-320 met een 2.5mm-input voor encoding doeleinden. Niet erg handig, omdat je een dergelijke kabel niet altijd voorhanden hebt. In beginsel is line-in encoden al een omslachtig gebeuren, wanneer je bijvoorbeeld de opnamekwaliteit aan wilt passen. Eerst dien je de speler op pauze te zetten (indien dit nog niet gedaan was), vervolgens het geavanceerde optiemenu doorpluizen, opnamekwaliteit in kbps selecteren, aanpassen, optiemenu afsluiten, quickmenu oproepen, opnamebron op line-in zetten en de opname starten. Een vrij normale procedure, maar omdat het optiemenu van de Han-320 niet erg gebruikersvriendelijk is, wellicht wat verwarrend en omslachtig.

De geproduceerde geluidskwaliteit is echter zeer respectabel te noemen. Je kunt encoden van 32 kbps tot en met 224 kbps, met een ruime keuze uit de tussenliggende gebieden. Op lage kwaliteit (32-64 kbps) zijn de opnames erg doorspekt met zogenaamde "digi-noises". Je hoort constant een soort bliepjes die je eerder in een oude episode van Star Trek zou verwachten. Deze opnamekwaliteit leent zich dan ook meer voor audiobronnen die zelf al ook geen hoge kwaliteit leveren, zoals oude memorecorders. Ook bij extreem geheugencapaciteitstekort zijn dergelijke bitrates aantrekkelijk.

Amac Han-320: bovenkant Amac Han-320: bovenkant in beschermhoesje
Links: de speler zonder hoesje. De line-in ingang bevindt zich aan de linkerkant. Rechts: de Han-320 in diens beschermhoesje.

Op "middelmatige" kwaliteit (128-160 kbps) is het geproduceerde geluid al een heel stuk beter van kwaliteit. Zelfs bij MP3-naar-MP3 conversie (wat in de basis *altijd* verlies van geluidskwaliteit oplevert) is het resultaat zeer acceptabel. De diverse frequentiegebieden worden goed opgevangen en dus ook weergegeven. Je merkt bar weinig van enig kwaliteitsverlies, alhoewel er bij sommige nummers nog wel eens een plopje of klikje de kop opstak. Dit zal echter meer met ons spoelgedrag hebben ("saaie" stukjes van de externe audiobron even vooruitspoelen) dan met de werkelijke encoding-functionaliteit van de Han-320.

Vanzelfsprekend klinkt één en ander bij hogere bitrate (192-224 kbps) nog beter. De helderheid in de opnames is een prettig fenomeen, hoewel de meerwaarde van de minieme toename in geluidskwaliteit ten opzichte van "middelmatige" bitrates te betwisten valt. Het is natuurlijk wel goed dat Amac deze hogere bitrates gewoon heeft ingebouwd, zodat we de afweging "geluidskwaliteit/geheugencapaciteit" zelf kunnen maken.

De mogelijkheid tot line-in encoding is méér dan zomaar een extraatje. Het is, naast de uitbreidbaarheid van het geheugen via SD-cards, een heuse speerpunt in het spectrum van Amac's benadering van de consumentenmarkt. Wat dat betreft levert men goed werk af: de geleverde geluidskwaliteit is dik in orde, wanneer je in "gemiddelde" of hogere bitrates gaat encoden.

*EraTech Beat Sounds EVR-500

Ook de EVR-500 heeft een line-in encoder aan boord. Om deze aan de gang te krijgen, zul je door een aantal opties door moeten voeren: verplaats jezelf naar de "voice"-modus (pragmatisch niet erg gelukkig gekozen naamgeving), open het optiemenu, kies de opnamebron, kwaliteit in kbps, sluit het menu af en start de opname. Op zich werkt dit allemaal prima, ware het niet dat men een optie "user record" heeft ingebouwd, waardoor je in geval van gespecificeerde opnames weer helemaal overnieuw kunt beginnen: alles dient dan in dit menu-item ingevoerd te worden. Dit zorgde voor de nodige frustraties.

Wanneer we het zaakje eenmaal aan het draaien hebben, valt op hoe "mat" de opnames uit de EVR-500 rollen. Ondanks een uitgebreid spectrum aan bitrates (64 kbps-224kbps) overtuigt de opnamekwaliteit nu niet bepaald. In de lagere kwaliteitsmodi is een hoop "diginoise" waarneembaar. Bij alle hogere bitrates is er een schrijnend tekort aan frequentiediversiteit - met name de bassectie wordt nogal weggemoffeld. De opnames maken een uitgebluste indruk, alsof er iets "mist" in de platte weergave van de opnames. Dit kun je natuurlijk compenseren door de externe audiobron in bepaalde toongebieden wat te versterken, maar een ideale situatie is het niet.

Hoewel het kunnen encoden van files via een standaard 3.5mm-jackingang een heel aardige functionaliteit is, heeft men bij EraTech niet voldoende naar de uitwerking ervan gekeken. Resultaat is alweer een "leuke bijkomstigheid", maar geen essentiële noodzaak die de zwevende koper zal overhalen om dan maar de EVR-500 aan te schaffen.

<B>Conclusie</B>

*Conclusie - beschouwing

Eindelijk zijn we dan bij het einde van deze vijfvoudige head-to-head review aanbeland. Alles goed en wel beschouwd hebben we weinig zaken onbesproken gelaten, en de details die niet vermeld werden zijn waarschijnlijk ook niet van vitaal belang.

Nu de markt voor MP3-pendrives definitief is opengebroken, kan de consument wat kritischer dan voorheen zijn/haar keuze bepalen. Het stellen van prioriteiten is altijd belangrijk geweest, maar tegenwoordig zijn de aangeboden spelers al behoorlijk compleet qua uitrustingsniveau. Waar men dan op gaat letten zijn de details: de aangeboden functionaliteit dient deugdelijk qua bedieningsgemak, geluidskwaliteit et cetera te zijn. Ook de meegeleverde extra's kunnen een bepaalde meerwaarde representeren: sportende mensen zullen bijvoorbeeld sneller geneigd zijn om een speler te kopen die geleverd wordt met deugdelijke beschermhoes en armband/riemclip.

Ook cosmetische details kunnen erg belangrijk zijn, zeker wanneer we het fenomeen "MP3-pendrive" in ogenschouw nemen. Een dergelijke speler moet natuurlijk boven alles "transportabel" zijn: er zit niet voor niets een USB-pen op. Je wilt de speler gebruiken als een gemakkelijk bruikbaar datamedium en het aangeboden concept leent zich daar ook voor. Het is dus letten op de uitwerking van het concept, hoewel ook uiterlijke pracht en praal een steentje zullen meetellen voor de potentiële koper.

Uiteindelijk is ook de geleverde geluidskwaliteit van essentieel belang voor het welslagen van een MP3-speler. Hoewel je geluidskwaliteit niet echt duidelijk kan definiëren in de vorm van eenduidige statistieken, zullen de meesten onder ons toch willen weten "hoe de speler ongeveer klinkt".

Ten slotte zijn er nog de extra's: MP3's afspelen kunnen ze allemaal, dat staat buiten kijf. Wanneer je echter meer waar voor je geld wilt, dan zul je uit moeten balanceren hoeveel een extra functionaliteit waard is en in hoeverre je verwachtingen waar gemaakt kunnen worden. Men kan wel doodleuk "FM-tuner en line-in encoding" op de doos zetten, maar wanneer de kwaliteit en bruikbaarheid van dergelijke functionaliteit slecht is, dan betaal je dus "meer voor weinig". Nu staan Nederlanders erom bekend een dergelijke filosofie niet bepaald massaal aan te hangen - het is dus van belang om kwaliteit en kwantiteit tegen elkaar af te wegen.

We hebben de resultaten van de review samengevat in de onderstaande tabel. Elke speler is beoordeeld op ruim een tiental belangrijke punten die we gemiddeld hebben volgens een bepaalde gewichtsfactor. Hieruit komt het volgende plaatje rollen:

*Conclusie - eindresultaten

Categorienaam
Gewichts-factor
i-
Bead
150M
Amac Han-
320
Beat
Sounds
EVR-
500
Creative
MuVo
NX
Aiptek
MP-
313
Accessoires 9 58 66 61 65 59
Behuizing 12 78 69 66 76 68
Data transfer 10 76 76 77 74 77
Scherm (LCD) 8 80 66 78 80 66
Navigatie 13 66 72 78 75 70
Geluidskwaliteit 16 71 80 63 78 70
Stroomvoorziening 9 80 73 53 87 80
Extra's (FM tuner e.d.) 10 71 83 64 59 60
Niet-vergelijkbare
features, extra's
(bijv. uitbreidbaarheid,
kwaliteit firmware
website fabrikant)
2 80 80 70 80 70
Prijs 11 61 83 73 54 89
Gemiddelde score 100 71 75 68 72 72
Aftrek voor bugs,
crashes e.d. (indien
weinig/niet
voorkomend:
bonuspunten)
0,1 0 2 8 7 19
Eindtotalen 100 72 77 68 72 71

Overigens werden alle subscores in tienden procenten berekend. De afzonderlijke scores zijn daarna telkens naar boven afgerond. In de feitelijke eindscore zijn alle (niet afgeronde) subscores bij elkaar opgeteld, door 100 gedeeld en is het eindresultaat naar boven afgerond.

De eindconclusie wijkt wellicht af van je persoonlijke visie op de zaak, maar dat is niet erg. Je kunt de gewichtsfactoren namelijk voor jezelf opstellen, mocht je bepaalde onderdelen erg belangrijk vinden. Ook kun je bijvoorbeeld op zoek gaan naar de 256MB-versie van de Creative MuVo NX, die ongetwijfeld een gunstigere prijs/capaciteitsverhouding heeft dan zijn 128MB-broertje.

Bovenstaande conclusie in cijfers laat zien dat de spelers aan elkaar gewaagd zijn, alhoewel de Beat Sounds EVR-500 toch wel de mindere van het vijftal is. Zoek je een veelzijdige speler? Ga dan voor de Amac Han-320. Ligt je prioriteit meer bij betrouwbaarheid en degelijkheid, dan zijn zowel de i-Bead als de MuVo NX goede keuzes. Wie echt op koopjesjacht is, mag de Aiptek MP-313 overwegen.

Dat er inmiddels voldoende alternatieven op de markt zijn verschenen, moge duidelijk zijn. Een speler als de MSI MegaStick is bijvoorbeeld behoorlijk populair in Nederland, vanwege de lage aanvangsprijs. Deze review beperkte zich echter tot het gegeven vijftal, en vanuit dit oogpunt kan de lezer zelf verder gaan kijken.

*Links

Homepages

Topics op Gathering of Tweakers:

*Dankwoord

Bij deze willen we Mmport bedanken voor het leveren van de geteste MP3-spelers. Alle vijf MP3-spelers werden beschikbaar gesteld door Mmport, iets dat onze waardering verdient.

Reacties (42)

42
42
27
4
0
3
Wijzig sortering
Ik moet zeggen leuke test, maar het valt me tegen dat the iRiver er niet bij zit. Als we gaan kijken naar geluidskwaliteit en functionaliteit dan is iRiver verreweg de beste, je betaalt misschien iets meer, maar zeker de moeie waard naar mijn mening.

iRiver Rocks!! 8-)
Hoe kun jij dat nu weten ? heb je ze allemaal getest.
Misschien ben ik niet goed informeerd hoor, Ik heb diverse screens shots gezien en wat dan opvalt is dat je zoiezo nog een kabel aan moeten sluiten om verbinding te maken tussen computer en mp3speler, dus dan valt de iriver niet onder pendrive dus daarom lijkt me dan ook logisch dat hij niet mee is genomen.
(btw ik heb een Accer batterij mocht wel iets langer meegaan)
De Aiptek speler heb ik een tijd in huis gehad. Daar was ik toen absoluut niet tevreden over.

Ten eerste het FM-tuner verhaal (zoals ook in de review staat). De indruk wordt gewekt dat deze in de speler zit. Dit is dus niet het geval. Waardeloos ding, het zou niet eens een FM-tuner mogen heten en al helemaal niet bij de features mogen staan.

In de review lees ik niets over het bestandssysteem van de spelers. Bij de Aiptek was het onmogelijk lange bestandsnamen te gebruiken in combinatie met de MP3 speler. De speler liep bij het opstarten dan meteen vast. Ook bestandsnamen met een spatie gaven problemen.

Bij sommige nummers liep de speler vast. Dit kwam bij m'n speler toen regelmatig voor.

Al met al vond ik het maar een waardeloos ding. Ik zou adviseren iets meer geld uit te geven een een kwalitatief hogere speler aan te schaffen. De Aiptek is zonde van het geld.
Goede review mannen... Ik kom zowaar in de verleiding om zo'n spelertje aan te gaan schaffen :)

Wat voor mij alleen van belang is - is er al een speler op de markt met Ogg Vorbis ondersteuning? Mijn halve collectie bestaat uit dit formaat, en zeker als je maar 128 of 256 MB hebt, is het fijn als je voor dezelfde geluidskwaliteit minder ruimte kwijt bent (zoals met Ogg Vorbis dus het geval is).

Anyone?
Het begint nu eindelijk een beetje door te breken. iRiver was er zoals gewoonlijk als 1 van de eersten bij, en zo krijgt de iFP-3xx serie Ogg-support via firmware update. Ook hun toekomstige spelers (iFP-8/9 serie) zullen hiermee uitgerust worden.

Er komen echter meer mededingers, zoals de iOps MFP-3XX (zie dit topic op GoT). Verkrijgbaarheid van eventueel andere modellen is nu nog een vraagtekentje, omdat dit toch vrij nieuwe techniek is.

Flashspelers en Ogg-implementatie blijft toch een moeilijk verhaal voor de heren designers, en daarom zie je het vooralsnog niet vaak terugkeren. Dat Ogg in opmars is staat echter buiten kijf, en dat zal ook voor de hardware gevolgen hebben.
"Flashspelers en Ogg-implementatie blijft toch een moeilijk verhaal voor de heren designers"

precies, hier staat waarom
http://www.iriver.com/company/news_view.asp?idx=355

Komt wel goed, geduld.
[pochen] Ik heb dus eergisteren mijn IOPS binnengekregen via de post.[/pochen]
Echt een fenomenaal spelertje. En ook met Ogg ondersteuning. Kwa geluidskwaliteit alleen al is ie fenomenaal. Ik kan hem dan ook iedereen aanraden.
Volgens mij zijn er praktisch nog geen spelers die Ogg Vorbis ondersteunen, WMA en MP3 zijn zonder twijfel de formaten die het best ondersteund worden. Maar misschien dat er wel ergens een speler te vinden is met Ogg Vorbis ondersteuning.
Ik snap niet waarom de Creative MuVo NX slechts 54 punten (verreweg het minst) krijgt voor de prijs terwijl de prijs het laagste is van allemaal, ook al is het dan de 128MB versie, de rest is wel 1,5 a 2 keer zo duur..
Welnu, dit wordt idd veroorzaakt door de slechte prijs/capaciteitsverhouding. Qua relatieve prijs scoort de speler slecht (60% van de "prijsscore"), qua absolute prijs (overige 40% van de score) scoort hij erg goed. Dan val je qua score dus tussen twee uitersten in.

Verder moet je ook even in het achterhoofd houden, dat het hier gaat om enkel de score van het 128MB-model. Wanneer je het 256MB-model tegenkomt, valt deze score een stuk gunstiger uit maarrr... helaas is deze versie zeer moeilijk verkrijgbaar in NL/BE. Het was dus realistischer om de prijsstelling voor het 128MB-model als maatstaf aan te houden.
Nette review, maar is er ook nog een foto van die han-320 die met scherm naar beneden ligt, zodat ik kan zien hoe groot die batterijbult is?
Hier heb je er een idee van. Heb hem zelf inmiddels besteld.

http://www.tweakers.net/ext/i.dsp/1073615131.jpg
bij www.mp3spelers.nl maken ze altijd eigen foto's bij de producten , daar kun je het wel zien
Zeker een mooie review,
alleen een puntje, het is jammer dan deze dingen niet getest worden op kwaliteit! We krijgen heel goed te zien wat de pennen allemaal wel niet kunnen, hoe mooi ze wel niet zijn en wat de prijs is, maar wat is mis is een test of de spelers nog goed werken als ze van een hoogte van bijvoorbeeld 2 meter gegooid worden.

Ik weet wel dat producten in de ICT wereld vaak niet zo'n lange levensduur hebben, maar ik heb al 2 verschillende mp3 spelers gehad die binnen een jaar kapot gingen. Ik kreeg dan wel een nieuwe, maar ik heb dan toch liever gewoon eentje die het goed doet, daar betaal je dan voor.
Een mooie speler met allemaal leuke extra's is wel leuk maar als ie het niet doet, dan heb ik liever eentje met mindcer functies, en eventueel wat duurder, die het gewooon doet!
Jij bedoelt zo te lezen kwaliteit van de constuctie?
Er is namelijk wel uitgebreid ingegaan op de geluidskwaliteit.
Al de spelers zien er vrij robuust uit met weinig losse bewegende onderdelen. Hoe het er over 2 jaar voorstaat is natuurlijk lastig te voorspellen en misschien zijn er daarom geen uitspraken over gedaan.
Ik vind het een prima review :)
wat is mis is een test of de spelers nog goed werken als ze van een hoogte van bijvoorbeeld 2 meter gegooid worden.
Dat zou dan meteen de laatste keer zijn dat we testexemplaren krijgen :P.
ik heb ook dat gedonder gehad met mijn mp3 spelertje kreeg geen contact met het geval. Dat mannetje dat ik drivers moest downloaden. Ik gedaan nog nix :( wel nu ik had XP en hij moest op 2000 of 98 dus ik had pech! (lees dit is de expert ) naar de eigenaar van die toko gegaan en toen een cdmp3 speler gekocht. werkt wel teminste maar dit apperaat zijn wel spontan :? basten in de display gekomen en is het draad van de afstandsbediening kapoet!
Zo dat was effe lezen zeg! Maar goed. perfect natuurlijk zo'n uitgebreide review. Toch een opmerking. Het gaat natuurlijk om de speler, hoe het doosje eruitziet vindt ik niet zo van belang. Hoesjes voor de speler ook niet. Het ding moet m.i. robuust genoeg zijn om hoesloos door het leven te gaan, vandaar dat plastic als materiaal eigenlijk ongeschikt is voor dergelijke gadgets. Functionaliteit is erg belangrijk. Spelers die worden geleverd zonder oplaadbare batterijen en opladers kun je wat mij betreft meteen een dikke onvoldoende geven. Ook rare vormen (de kameel in de test) zouden niet mogen voorkomen.
Nou ja, het staat je natuurlijk vrij om de gewichten in de beoordelingstabel anders te verdelen en zo tot een score te komen, die voor jou interessanter is. Ook kun je natuurlijk de punten die de apparaten krijgen aanpassen aan de hand van de informatie die in de review gegeven wordt.

Overigens, de kwaliteit van de review vind ik wat minder. Veel interessante informatie, maar ook heel veel overbodige opmerkingen en zinnen. Het lijkt wel alsof de reviewer per woord betaald krijgt (iets waar ik persoonlijk overigens alles van weet :))
Uitgebreide test, maar ik kan niet vinden of ze ook VBR mp3-tjes afspelen. Ben ik eigenlijk wel in geinteresseerd.
De i-Bead speelt VBR MP3's af :)
Fantastisch uitgebreide review, mijn complimenten! Eindelijk een review waar je echt je beslissing mee kunt onderbouwen...

Eén verzoekje. Jullie Pricewatch-tabel koppelt de Beatsounds verkeerd. Een veel gevuldere koppeling is deze:

http://www.tweakers.net/pricewatch/67754
Een klein, misschien wel onbelangrijk vraagje.... Op welke geluidssterkte hebben jullie het stroomgebuik getest? Ik heb geen idee hoeveel vermogen het geluid zelf kost in verhouding tot de rest, maar het lijkt me toch wel verschil maken. Ik luister namelijk niet altijd alles op vol volume. Als dat dan 3 uur speeltijd scheelt is dat mooi meegenomen :).

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.