ATi Radeon 9000 Pro review

Intro

Met de Radeon 8500 verschafte ATi zich een plekje in de top van de highend grafische markt voor gamers. Door in deze top te staan krijg je vanzelf goede naamsbekendheid, maar het staat niet direct garant voor hoge verkoopcijfers. De meeste videokaarten worden namelijk nog steeds verkocht in het lagere segment waar de GeForce4 MX de scepter zwaait. Met de RV250-chip probeert ATi ook in dit lagere segment een belangrijke rol te gaan spelen. Of dit gelukt is lees je in deze review.

De eerste geruchten rond de ATi RV250 verschenen begin december vorig jaar. Wat voor een videochip dit zou worden was nog niet precies bekend. Wel was duidelijk dat de kaart op een 0,15 micron procédé gebakken zou worden en alle features van de Radeon 8500 zou hebben. Toen bleef het een tijdje stil. In juni dit jaar pas kwam naar buiten dat de RV250-chip omgedoopt zou worden tot Radeon 9000. De naam doet vermoeden dat de Radeon 9000 een opvolger is van de Radeon 8500, terwijl dit niet zo is. De opvolger van de Radeon 8500 is namelijk de R300-chip welke de naam Radeon 9700 heeft gekregen.

RV250 versus R200

De Radeon 8500 is voorzien van de R200-core. De R200-core beschikt over twee texture units per pipeline in plaats van de drie waarin ATi voorheen in geloofde. Deze vermindering was echter een logische stap, aangezien er toch meestal maar twee units werden gebruikt en de derde er een beetje loos bij zat. Als de derde unit dan toch gebruikt werd was er altijd nog een tweede pass nodig om het renderen te voltooien, waardoor de derde unit geen besparing aan rendering passes opleverde.

Om vanuit de Radeon 8500 een goedkopere videokaart te maken heeft ATi van elke pixel pipeline één texture unit weggehaald. nVidia heeft bij de GeForce4MX gekozen om het hele DirectX 8 gebeuren uit de GPU weg te halen om hetzelfde resultaat, een goedkopere videokaart produceren, te bereiken. Door de vertex shading unit (v1.0) en de pixel shader unit (v1.4) voor de RV250 niet weg te halen, maar een texture unit per pipeline is het mogelijk om een kleinere die te maken, maar toch nog steeds een hoge performance te halen in spellen die veel gebruikmaken van slechts één of twee textures. Dit resulteert helaas wel in een performanceverlies bij spellen waar juist veel textures worden gebruikt, zoals Unreal Tournament 2003, waar men af en toe vier textures in een bepaald gebied gebruikt.

Een andere belangrijke verandering die ATi heeft doorgevoerd in de RV250-chip is een technologie genaamd 'Fullstream'. ATi gebruikt de pixel shaders niet alleen voor 3D, maar gebruikt deze ook om realtime de kwaliteit van streaming internet-video's te verbeteren. De Radeon 9000 zorgt ervoor dat de beelden minder blokkerig zijn door de pixels aan de randen van een blok te bewerken, zodat deze beter overgaan in het aangrenzende blok. Hierdoor heeft men kunnen besparen op een aantal transistoren wat de prijs weer ten goede is gekomen. Fullstream is gedeeltelijk afhankelijk van software-ondersteuning. Op dit moment wordt het alleen door RealPlayer ondersteund.

De kaart nader bekeken

ATi heeft twee verschillende versies van de Radeon 9000 uitgebracht: de Radeon 9000 en de Radeon 9000 Pro. Het verschil tussen beide kaarten zit hem in de snelheid van de core en het geheugen. Een Radeon 9000 is geklokt op 250MHz met 200MHz DDR-geheugen en de Radeon 9000 Pro heeft een 20MHz snellere core en wordt gevoed door 275MHz DDR-geheugen. Beide kaarten bieden net zoals de Radeon 8500 ondersteuning voor twee monitoren, via ATi's HydraVision, en zijn uitgerust met dezelfde 3D-features. De kaarten zijn te koop voor respectievelijk Onbekend en Onbekend, waardoor ze qua prijs zeer competitief zijn met de GeForce4 MX440.

De layout van de Radeon 9000 lijkt erg veel op de Radeon 8500. De kaart beschikt over twee 400MHz RAMDAC's en een compleet circuit voor de TV-out. Volgens ATi is een actieve koeling geen vereiste voor zowel de Radeon 9000 als de Radeon 9000 Pro, wat natuurlijk erg interessant is voor een lownoise pc'tje. De meeste fabrikanten van grafische kaarten zullen daarentegen toch een fan op de heatsink aanbrengen.

Op onderstaande foto zie je een Radeon 8500 met daaronder een Radeon 9000 Pro. Je kunt zien dat de analoge uitgang en de TV-out zijn omgewisseld en dat het aantal transistoren drastisch is afgenomen.

Als we de kaarten omdraaien is ook goed het verschil in die-grootte te zien:

Links: R200 core; Rechts: RV250 core

2D performance

Om de 2D performance te testen maken we gebruik van een tweetal Ziff Davis Media WinBench benchmarks:

• Winbench Business 1280x1024x32
• WinBench HE 1280x1024x32

We maken gebruik van de 6.13.10.6188 driver en vergelijken de resultaten met de Radeon 8500 met driverversie 6.13.10.6094

De gebruikte testopstelling kent de volgende configuratie:

• Asus P4T
• Pentium 4 1,7GHz
• 512MB RD-Ram
• Windows XP

	WinBench Business
	Matrox Parhelia-512	515
	Asus V8460	480
	ATi Radeon 8500	471
	ATi Radeon 9000 Pro	453

	WinBench 99 Highend Graphics
	ATi Radeon 9000 Pro	818
	Asus V8460	802
	Matrox Parhelia-512	796
	ATi Radeon 8500	774

In de WinBench 99 Business Graphics benchmark heeft de Radeon 8500 nog een kleine voorsprong ten opzichte van de Radeon 9000. In de Highend Graphics benchmark is het juist de Radeon 9000 die een goede prestatie neerzet en de Radeon 8500 verslaat. Ook de GeForce4 Ti4600 en de Matrox Parhelia-512 worden op dit gebied qua snelheid geklopt. Naast de snelheid is ook de beeldkwaliteit, zoals we dat van ATi gewend zijn, goed.

3D Benchmarks (1)

De eerste 3D Benchmark die we gedraaid hebben is de CodeCreatures benchmark. Deze tool is ontwikkeld om de prestaties van een videokaart te meten voor spellen die over niet al te lange tijd uit zullen komen. Per frame worden meer dan een half miljoen polygonen gebruikt. De Radeon 8500 kan op dit gebied niet meekomen met de andere highend 3D-kaarten. De verwachting is dan ook dat de Radeon 9000 Pro het ook zeer moeilijk zal hebben in de test:

	CodeCreatures @ 1024 x 768
	Asus V8460 Ultra	27,0
	Matrox Parhelia-512	18,2
	ATi Radeon 8500	12,1
	ATi Radeon 9000 Pro	11,7

	CodeCreatures @ 1152 x 864
	Asus V8460 Ultra	24,4
	Matrox Parhelia-512	16,0
	ATi Radeon 8500	10,2
	ATi Radeon 9000 Pro	10,0

	CodeCreatures @ 1280 x 960
	Asus V8460 Ultra	23,5
	Matrox Parhelia-512	14,0
	ATi Radeon 8500	9,8
	ATi Radeon 9000 Pro	8,8

In alle drie de tests wint de Radeon 8500 het van de Radeon 9000 Pro. Ter vergelijking zijn hier ook de prestaties van de Ti4600 en de Parhelia naast gezet. Toekomstige spellen zullen niet op hoge resoluties vloeiend gespeeld kunnen worden, maar voor de huis-, tuin- en keukengamer zullen de prestaties voldoende zijn.

Ook de Quake III benchmark mag niet ontbreken. Op resoluties tot 1280 x 1024 kan een Radeon 8500 aardig meekomen met een GeForce4 Ti4600. Rond de 1600 x 1200 wordt het verschil redelijk groot. Aangezien pas vijf procent op deze hoge resolutie speelt is deze benchmark minder belangrijk dan die op lagere resoluties.

	Quake III Arena 1024 x 768
	Asus V8460 Ultra	186,7
	ATi Radeon 8500	180,2
	ATi Radeon 9000 Pro	160,7
	Matrox Parhelia-512	139,9

	Quake III Arena 1280 x 1024
	Asus V8460 Ultra	161,9
	ATi Radeon 8500	157,6
	ATi Radeon 9000 Pro	101,5
	Matrox Parhelia-512	95,4

	Quake III Arena 1600 x 1200
	Asus V8460 Ultra	129,6
	ATi Radeon 8500	98,0
	ATi Radeon 9000 Pro	70,8
	Matrox Parhelia-512	67,1

De verschillen tussen beide ATi-kaarten zijn hier overduidelijk groter. Tot aan 1280 x 1024 is het aantal frames per seconde nog redelijk acceptabel, maar in dit geval ben je beter af met een GeForce4 MX 460.

3D Benchmarks (2)

3DMark 2001 SE is ook een klassieke benchmark die niet mag ontbreken. Deze benchmark test verschillende gebieden en geeft uiteindelijk een overall cijfer. De ATi Radeon 8500 behaalde op het testsysteem een score van 8095 punten. De Radeon 9000 Pro haalt ruim 1100 punten minder met een score van 6946. Als we de statische 3D Mark 2001 SE data van beide kaarten naast elkaar leggen wordt duidelijk op welke gebieden de Radeon 9000 Pro heeft moeten inleveren:

			ATi Radeon 8500		ATi Radeon 9000 Pro
	Fill Rate (single texturing)		816,7Mtexel/sec		681,4Mtexel/sec
	Fill Rate (multi texturing)		2423,4Mtexel/sec		1083,4Mtexel/sec
	High Polygon count (1 light)		36,4MTriangels/sec		21,6MTriangels/sec
	High Polygon count (8 lights)		9,7MTriangels/sec		5,0MTriangels/sec
	Environment Bumpmapping		111,3 fps		140,2 fps
	DOT3 Bumpmapping		88,4 fps		83,0 fps
	Vertex Shader		87,3 fps		64,8 fps
	Pixel Shader		101,0 fps		111,2 fps
	Advanced Pixel Shader		79,9 fps		77,9 fps
	Point Sprites		28,1MSprites/sec		18,4MSprites/sec

In de singletexturing-test ligt de Radeon 9000 Pro al behoorlijk achter op de Radeon 8500, ondanks dat ze dezelfde kloksnelheid hebben. In de multitexturing-test is de Radeon 8500 twee keer zo snel als de 9000 Pro. Hier wordt duidelijk wat de aanpaste pixel pipelines van de Radeon 9000 met de texturingprestaties doen. De prestaties zijn daarentegen wel beter dan de GeForce4 MX 460, die ruim vierhonderd MTexels minder doet per seconde dan de ATi Radeon 9000 Pro.

Op het gebied van Pixel Shading laat de Radeon 9000 Pro wel wat moois zien, door de Radeon 8500 met 10 fps te verslaan. Met de Advanced Pixel Shadertest weet de Radeon 8500 weer net boven de Radeon 9000 uit te komen.

Vriendjespolitiek?

Onlangs meldde the Inquirer dat de Radeon 9000 Pro veel beter met een Intel-processor zou werken dan met een AMD. Hierbij stonden een tweetal 3DMark 2001 SE cijfertjes waaruit dit verschil zou blijken. Dit prestatieverschil zou veroorzaakt worden, omdat ATi vriendjes is met Intel.

Door velen werd dit prestatieverschil in twijfel genomen. Om de proef op de som te nemen hebben we de Radeon 9000 thuisgebracht op een Epox 8KHA+ met een Athlon 1800+ en 256MB Samsung geheugen. De score van de kaart bedroeg 7149 punten. Dat een Radeon 9000 Pro het dus veel beter met een Intel doet dan met een AMD is onzin.

Conclusie

Met de RV250 heeft ATi een chip op de markt gebracht die voor behoorlijk wat minder euro's slechts een klein stukje performance inlevert ten opzichte van de R200. De Radeon 9000 Pro is in de meeste games sneller dan de GeForce4 MX 460, die nagenoeg gelijk geprijst is. ATi zal met deze nieuwe chip de mainstreammarkt de komende tijd waarschijnlijk overnemen van concurrent nVidia. De kaart zal voorlopig voornamelijk met 64MB geheugen over de toonbank gaan, maar ook kaarten met 128MB zullen binnenkort verschijnen. Met dit extra geheugen zal de kaart iets beter gaan presteren in games met grotere textures.

Reacties (69)

[inquestos]

Je moet een radeon 9000 niet gaan vergelijken met een 8500. Je vergelijkt toch ook geen GF4MX met een GFti500?

Ik vind de type-aanduiding op zijn minst dubieus. Veel mensen zullen hier denken dat het om de opvolger van de 8500 gaat, terwijl het juist een "uitgeklede" versie van de R200 is.
Overigens, die nagenoeg gelijk geprijst is bevat wel een hele grote spelfout....

het is noch een uitgeklede versie van de r250 lijkt me?

[roytanck]

Het is inderdaad een uitgeklede R250.

Het eerste cijfer geeft bij ATI de DirectX versie aan, in dit geval DX9 dus. Ze kunnen 'em dus onmogelijk 8000 noemen, omdat ze dan hun eigen systeem in de war schoppen.

[Swinnio]

Ik vind de type-aanduiding op zijn minst dubieus. Veel mensen zullen hier denken dat het om de opvolger van de 8500 gaat, terwijl het juist een "uitgeklede" versie van de R200 is.
Overigens,

die nagenoeg gelijk geprijst is

bevat wel een hele grote spelfout....

[Jesse]

Ik vind de type-aanduiding op zijn minst dubieus.

Wel eens van Nvidia gehoort?

[Swinnio]

Zeker, maar daar heb je tenminste nog verschillende productlijnen die je wel uit elkaar kunt houden.
De MX4x0 serie zou je misschien kunnen verwarren met de Ti4x00 serie, maar een MX460 zal altijd sneller zijn dan een MX420 en een Ti4600 is sneller dan een Ti4200. Dus wat dat betreft vind ik Nvidia lang niet zo verwarrend.

[FirstStop]

Je hebt gelijk, ik hebnet een 8500 gekocht omdat deze in de wat zwaardere graphics veel beter zijn mannetje staat. De 9000 is een waardige tegenstander van de MX serie van Nvidia, maar qua naamgeving slaat t inderdaad nergens op: ik zou ook verwachten dat de 9000 iets betere performance had dan de 8500. ik bedoel: er is toch ook geen 8000? waarom noemen ze m dan niet gewoon 8000? veel duidelijker

[Jesse]

Jawel maar van een GF4 denkt de doorsnee consument ook dat ie sneller is dan een GF3 en veel sneller dan een GF2 terwijl dat lang niet altijd het geval is.

[RG]

Dat verhaal dat ATi het beter zou doen op Intel lijkt me nogal vaag. Ik zie dat jullie met een Radeon 8500 8095 punten hebben gehaald in 3D Mark 2001SE. Ik haal met een 8500LE ruim 8300 punten met een AMD Athlon Xp1800+ met 512MB DDR.
Dus eerder het omgekeerde lijkt me waar, zoals je zelf ook al hebt ontdekt. Beetje vaag ook, waarom zouden ze dat doen?

[janstout]

Dat ATi het beter zou doen op Intel lijkt me niet nogal vaag. Als je naar de nieuwste ATi Catalyst driver kijkt lijkt het erop dat die SSE2 gebruikt en AMD heeft (nog) geen cpu met SSE2 op de markt.

[catfish]

ik denk dat ze dit gewoon niet doen, je ontwerpt een kaart, en maakt die zo efficient mogelijk, omdat de P4 helemaal anders is opgebouwd als een K7 is de kans groot dat hij op 1 van de 2 beter zou presteren

als ze zouden gaan ontwerpen met bv de P4 in het achterhoofd zou dit kunnen, maar lijkt mij zeker geen goed idee

[Verwijderd]

Wou iets posten, maar laat maar hangen... sorry

[O.D.Smolik]

Als een vdkaart koopt om UT2003 te spelen is een Radeon afgeraden.

[Marcj]

Heb je misschien enig bewijs hiervan? Zover ik weet is de Radeon 9700 soms wel 50% sneller dan de GeForce4 Ti4600. Of bedoel je deze kaart? Hij concureert met de GeForce4 MX-serie, die waarschijnlijk ook nog langzamer is in UT2003.

http://www.tweakers.net/nieuws/22614

In de diverse tests die gedraaid werden bleek de nieuwe ATi Radeon 9700 duidelijk de nieuwe koning in het 'Land der Pixels' . Zo maakt deze kaart bijvoorbeeld Unreal Tournament 2003 speelbaar op een resolutie van 1600x1200 met 4x AA sampling, aldus Anand, en laat op hoge resoluties soms een verbetering zien ten opzichte van de nVidia GeForce4 4600 Ti, van meer dan 50%.

[Verwijderd]

Ok, maar de 9700 is nog niet uit en een heel stuk duurder.
Probleem is natuurlijk ook dat er nog geen echte reviews/benchmarks bekend zijn met UT2003 icm 3Dkaarten.

[Verwijderd]

De eerste prijzen staan al in de pricewatch: ATI Radeon 9700 Atlantis DVI AGP 64MB bulk.
De prijs is nu al gelijk aan de GF4-4600.

en in Japan staan ze al in de displays voor de winkelruit van Akiba market.

Er zijn al wel echte benchmarks alleen wil Ati niet dat er concrete FPS bekend gemaakt worden van de beta-drivers. Maar zelfs met die beta's op een preproductionsample word de gf4 dik verslagen!

[The Source]

ATi zal met deze nieuwe chip de mainstreammarkt de komende tijd waarschijnlijk overnemen van concurrent nVidia.

En in de mainstream markt daar wordt volume gemaakt en dus zitten daar ook de grote winsten.

[MetalStef]

En in de office-desktop markt wordt nog meer volume gemaakt, en laat ATi daar nou al sinds jaar en dag marktleider zijn. Zowat alle Compaq-, HP- en Dell-kantoormachines hebben een ATi-chip, meestal een Rage-afgeleide.

Pas sinds kort worden nVidia-chips geleverd in dergelijke standaard configuraties.

Ook de buurman die voor een nieuwe pc eerst bij Compaq gaat kijken (want die naam kent hij), haalt een standaard kantoorbak in huis.

Dus ook al lijkt nVidia de te kloppen naam, ATi is al vele langer veel groter dan nVidia.
De meeste tweakers zullen nVidia beter kennen omdat die nou eenmaal de snelste chips maakt.

[Verwijderd]

Ik snap niet hoe iedereen bij komt dat ATi groter is? Het was ooit groter. Maar nVidia is zware markleider. Bij OEM pc'tjes heeft Intel met haar GPU en S3 vooral gescoort. ATi was tijdje weg, ze maakte complete kaarten. Nu ze hun strategie hebben gewijzigd zijn ze weer een beetje terug. ATi net als Trident tijd dood geweest

[Randal Peelen]

De meeste tweakers zullen nVidia beter kennen omdat die nou eenmaal de snelste chips maakt.

Ik zal het je anders vertellen. Heel de wereld kent de naam Nvidia, echter is deze diep verscholen 8er de naam GeForce die zelfs bekender is. Ati is met OEM kaarten meer zo'n kaart waar mensen nooit het benul van zullen hebben dat hij ook maar bestaat terwijl ze met een aangeschafte GeForce lekker kunnen patsen, en zo werkt het wel.

[Schnautzi]

Mocht deze kaart goed kunnen concureren met de GF 4 MX serie dan zit er mischien wel wat in ....
Maar ik ben bang door het kleine verschil met de Ti4200 dat dit moeilijk zal gaan worden...
Toch zijn er nog genoeg Ati aanhangers (met een beperkt budget ) die voor deze kaart zullen gaan (of voor de 9700)
Je ziet het al aan de prijzen van de 8500 die ineens drastisch omlaag gaan ,.... ze verwachten er toch wat van !

[NitroX infinity]

Toch zijn er nog genoeg Ati aanhangers (met een beperkt budget ) die voor deze kaart zullen gaan (of voor de 9700)

Je vergeet de grote hoeveelheid voodoo eigenaren die nVidia niet echt leuk vinden

[Verwijderd]

Door velen werd dit prestatieverschil in twijfel genomen. Om de proef op de som te nemen hebben we de Radeon 9000 thuisgebracht op een Epox 8KHA+ met een Athlon 1800+ en 256MB Samsung geheugen. De score van de kaart bedroeg 7149 punten. Dat een Radeon 9000 Pro het dus veel beter met een Intel doet dan met een AMD is onzin

wt*, ik haal met een AMD 1,8 ghz, Abit kr7a, 256 ddr kingston en een radeon 8500 le 7400 punten in 3dmarks! is daar een reden voor

[Chakotay]

Hoogst waarschijnlijk drivers

[nAFutro]

er staat geen info over de timings van het testssysteem. dit kan heel veel schelen

[roelio]

de core van de pro versie loopt 20MHz sneller dan de "normale" en het geheugen op 275 DDR, dat is dus een 270/275 kaart? Lijkt me een beetje rare combi.... 25MHz freq.verhoging v/d core neem ik aan?

[Atmosphere]

Denk dat ie toch al staat te wachten op het geheugen en dus blij is met het extra beetje bandbreedte die ie al krijgt..
Het zal me eigenlijk niet veel verbazen als deze ook bijzonder goed over blijkt te klokken

[Edwin Beemer]

Prijs is gunstiger als MX-460, bij Gistron verkopen ze de Powercolor ATi Radeon 9000Pro 128Mb DDR TV-out DVI Retail voor € 146.

Zie: http://www.cptech.com.tw/powercolor/web/product_inside.asp?prd_id=RADE ON9000PROBudget

[Edwin Beemer]

Sorry verkeerde link, dit is de goeie: http://www.cptech.com.tw/powercolor/web/product_inside.asp?prd_id=R900 0PRO128MB

[Jesse]

maar in dit geval ben je beter af met een GeForce4 MX 460.

De Radeon 9000 Pro is in de meeste games sneller dan de GeForce4 MX 460, die nagenoeg gelijk geprijst is.

Hadden jullie die dan niet ook mee kunnen nemen in de test? Dat was echt nuttig geweest, in tegenstelling tot 2 veel duurdere zich op een ander segment richtende kaarten.

Btw mooie review op zich. Ik kan jullie artikelen vaak wel waarderen.

Edit> Hoezo staat deze op +4 dan? Deze reactie is eigenlijk alleen maar boeiend voor de reviewer.