Ars Technica bespreekt geschiedenis van de GUI

Ars Technica heeft acht pagina's gewijd aan de geschiedenis van de Graphical User Interface (GUI). De meeste mensen die in aanraking komen met een computer werken met een van de vele gedaanten die de grafische schil de afgelopen jaren aangenomen heeft. De eerste ideeën voor een GUI doken al op in de jaren '30. De eerste echte digitale computers werden gebouwd vanaf 1937. Deze systemen waren met name bedoeld voor berekeningen, een soort programmeerbare rekenmachine.

Douglas Englebart ontwikkelde in de jaren '50 opnieuw ideeën voor een GUI en kreeg van zijn werkgever, de United States Air Force, tijd om eraan te werken. Hij zag de computer als een verlengstuk van de menselijke intelligentie. Een tool om ingewikkelde taken te kunnen uitvoeren. In de tijd dat de computers alleen batches verwerkten was het ter plekke invoeren van commando's een revolutionair idee. De eerste demonstratie van de ontwikkelde technologie vond uiteindelijk plaats in 1968. Het oN-Line System (NLS) kon zowel tekst als lijnen laten zien op het scherm en werkte al met een toetsenbord en een muis.

De technologie en plannen van Englebart zijn door geldgebrek nooit omgezet in commerciële producten. Dit gebeurde pas toen Xerox door de angst voor de papierloze toekomst een investering in deze nieuwe techologie deed. Het bedrijf wat bekend stond als een fabrikant van kopieermachines kwam in 1973 met de Alto. Dit systeem bevatte een file manager die nog wat weg heeft van de huidige verkenner in Windows, een voorloper van Paint en een eenvoudige tekstverwerker. Ook de Alto was voorzien van een toetsenbord en een muis.

De eerste echte moderne GUI stamt uit 1974 en heette SmallTalk. De software draaide op de Alto en werd gestart vanuit de file manager. Het scherm toont de nu nog gebruikte losse schermen en een bureaublad met een klok en kalender. SmallTalk was daarnaast ook een zeer eenvoudig te begrijpen object georienteerde programmeertaal. Voor het eerst waren er scrollbalken, menu's, dialoogschermen en snelkoppelingen. De Alto was voorzien van netwerk en kon e-mail versturen en ontvangen. De eerste vereenvoudige versie van de Alto, de Xerox Star 8010 Document Processor, verscheen in 1981 op de markt voor 17.000 dollar.

Apple was in die tijd ook een van de pioniers op het gebied van de GUI. Na een bezoek aan het PARC-ontwikkelcentrum van Xerox was Steve Jobs overtuigd. Er werd van 1979 tot 1983 gewerkt aan de Lisa GUI. Een vereenvoudige versie hiervan werd later gebruikt op de eerste Macintosh computers. In Lisa werd voor het eerst gebruik gemaakt van de Trash Bin en 'Drag and Drop'. Ook Bill Gates had de GUI ontdekt en werkte aan de eerste versies van Windows. Windows 1.0 verscheen in 1985. In deze GUI had iedere applicatie zijn eigen menubalk. Windows 3.x wordt in de jaren '90 ongekend populair ondanks dat het product minder mogelijkheden bevat dan de Macintosh. De populariteit wordt alleen maar groter met de komst van Windows 95.

De ontwikkelingen gaan door en zowel Microsoft als Apple proberen nieuwe concepten. Nieuwe besturingssystemen als Linux komen op en werken met een eigen GUI. Daarnaast worden GUI's teruggevonden op pda's, mobiele telefoons en andere apparaten. Wie nu de echte uitvinder is van de GUI blijft een moeilijke vraag. Stellen dat Apple of Xerox de GUI heeft uitgevonden is nogal simplistisch, zo geeft de schrijver aan. De GUI is ontwikkeld door bijdrage van veel verschillende mensen en organisaties waarbij er door alle teams van de andere interfaces werd geleend.

Reacties (37)

[Maxonic]

In de film "Pirates of Silicon Vally" wordt dit stukje geschiedenis ook mooi behandeld. Hierin zien we hoe Bill Gates zijn Windows GUI van Steve's Lisa en Macintosh ontwerp heeft gejat. Die het overigens weer één op één van Xerox heeft gekopieerd, net zoals bijvoorbeeld de muis. Good artist copy, great artists steal was Steve Jobs's motto. En Bill Gates nam dat motto maar al te graag over.
Ik bedoel, zelfs DOS hebben ze niet zelf gemaakt.
Zei zijn rijk geworden met het stelen van ideeën en code. Daarom neem ik het met die licenties ook niet al te nauw zou het een beetje hypocriet van ze vinden als ze me dat kwalijk nemen.

[Qorne]

Apple heeft Xerox betaalt voor de GUI, omdat hun er geen brood in zagen net zoals hun muis.

MS schijnt het gestolen te hebben van Apple/Xerox maar dat weet ik niet helemaal zeker.

[Metal Baron]

Onzin, lees het artikel eens goed door zou ik zeggen. Apple heeft het idee inderdaad van Xerox, evenals de muis, maar het slaat echt nergens op te zeggen dat ze het 1 op 1 hebben gekopieerd.

[kidde]

Als ik het artikel lees krijg ik niet echt het idee dat Apple het gestolen heeft, men heeft simpelweg de werknemers van Parc overgenomen, en die werknemers maakte het niks uit voor wie ze werkten, ze kwamen toch wel met nieuwe innovaties.
Diezelfde oud Parc-werknemers hebben er toen ze bij Apple werkten weer een hoop aan toegevoegd.
Het artikel vertelt verder dat Windows 1.0 vooral een 'kopie' van VisiOn was

[Maxonic]

Ik heb het ook maar uit een film hoor Maar wat daarin dus verteld wordt is dat Apple Xerox om tekst en uitleg betreffende het fenomeen GUI heeft gevraagd. Xerox kon het nergens aan de man en zag er dus geen kwaad in Apple uit te leggen hoe het geheel in elkaar stak. Ze hebben het dus zelf aan Apple 'gegeven' maar of ze zich daarvan bewust waren. Dat denk ik niet.

[Verwijderd]

Apple heeft Xerox betaald voor het idee. Microsoft heeft ook ooit iets betaald aan Apple, maar gebruikte toch steeds meer dan afgesproken.

Ook dat is allemaal een paar jaar geleden weer geregeld in een deal waarin Microsoft onder meer voor $150 miljoen Apple aandelen kocht (inmiddels een veelvoud waard).

Kortom Apple en Microsoft zijn er uit, nu wij nog...

[I386DX]

Een prachtige site met nog meer GUI's (en er de nodige screenshots van) kan je hier vinden:

http://toastytech.com/guis/guitimeline.html

[Verwijderd]

Mooi overzicht idd

1987:

http://toastytech.com/guis/bigmacii.gif

springt er imho wel tussenuit als je de andere GUIs uit dezelfde tijd erbij legt. Eigenlijk was Mac OS in de basis toen al helemaal af.

Gaaf ook dat er nog screenshots van Rhapsody op staan!!

http://toastytech.com/guis/rhapmovie.png

Een mix van Mac OS 8 met NeXT step. Een primitieve versie van Mac OS X. Er bestond ook nog zoiets als Copland als ik me niet vergis, maar daar heb ik nooit meer wat van teruggezien op wat enkele design-iconen voor OS 9 na.

http://www.macdd.com/images/mac_012.jpg

edit: net een bruikbare link gevonden

http://www.cupertino.de/pages/archiv/flops/copland.html

edit: overbodig.. bij een topic over de GUI

[brehloi]

hee die heb wel eens eerder gezien, inderdaad erg mooi overzicht

[Tjeerd]

Op de site van Stanford University zijn nog een reeks RealMedia filmpjes te vinden van de door Doug Engelbart gepresenteerde NLS demo (de eerste GUI).

Zie http://sloan.stanford.edu/MouseSite/1968Demo.html

[SED]

Heel leuk allemaal om Douglas Englebart de eer te geven om de GUI te hebben bedacht maar in die tijd liep er reeds een science fiction serie die niet onbekend is, namelijk startrek, waar reeds het idee toegepast werd.
Erg origineel was zijn idee dus zeker niet.
Daarnaast zijn er ook in die jaren en de jaren 50 diverse science fiction schrijvers die dergelijke ideeen uitgewerkt hebben. Jammer is dat de onvloed van dat soort ideeen niet betrokken is bij deze geschiedenis en dat nu de indruk gewekt is dat Douglas Englebart een soort vader van al deze gedachten is.
Zoals zo vaak is de geschiedenis wat weerbarstiger dan oppervlakkige en eenzijdig gerichte artikelen doen vermoeden. Een gemiste kans dus.

[Tjeerd]

Deels heb je wel gelijk denk ik, maar er is ook nog een verschil tussen iets bedenken en iets daadwerkelijk maken, om iets te maken moeten vaak veel meer hindernissen worden overwonnen om tot een werkend iets te komen.

[Verwijderd]

Mensen die geinteresseerd zijn in (Graphical) User Interfaces moeten zeker eens de moeite nemen om het boek "The Humane Interface" van Jef Raskin te lezen, de onlangs overleden GUI expert die aan de wieg heeft gestaan van de eerste Macintosh en Canon Cat tekstverwerker. Een kleine openbaring en biedt grappig inzicht in de veelgemaakte fouten en misstanden in de huidige interfaces. Check anders even een aantal stukje op zijn site: http://jef.raskincenter.org/home/index.html

[Verwijderd]

Als men destijds net zo kinderachtig over software patenten had gedaan als tegenwoordig, dan hadden we dus helemaal geen GUI gehad. =/

[FrankNStein]

Niet helemaal waar:
"GEM was quite similar to the Lisa/Macintosh GUI, so similar in fact that Apple would sue Digital Research, with the result that they ultimately castrated the PC version."
en bij windows 2.0:
"This release, along with enhancement software sold by HP called NewWave, caused Apple to sue Microsoft over the "look and feel" of the GUI. Apple eventually lost this case, although HP had already withdrawn NewWave from the market by this time."

Dus toch al rechtzaken over uiterlijk van een GUI
Maar geen gedoe met patenten inderdaat

[Verwijderd]

Ik mis de Amiga in het lijstje eigenlijk die had toch al een hele tijd voor windows een 'workbench'

Weet niet of ze dit voor of na apple hadden?

[ATS]

Als je het artikel had gelezen (of doorgebladerd) dan had je gezien dat die gewoon voorkomt in het verhaal.

[Blokker_1999]

Nieuwe besturingssystemen als Linux komen op en werken met een eigen GUI.

Je kan linux toch bezwaarlijk een nieuw besturingssysteem noemen. Toegegeven, het is nu pas aan een opmars bezig maar is ontstaan in 1991. Dus nog voor er sprake was van Windows NT. Het X systeem is zelfs nog ouder en dateert uit 1984.

[zomertje]

Als je beschouwt dat de geschiedenis die hier beschreven is in 1930 begint dan is Linux nog redelijk nieuw

[RSpliet]

Tsja, dan kan je Windows XP ook geen nieuw besturingssysteem noemen, het is namelijk geevolueert vanaf NT40 (misschien nog wel eerder)... da's dus ook al bijna 10 jaar oud.
Die code is echt wel zwaar onder handen genomen sinds die tijd, geld ook voor Linux. Dus ja, je kan Linux een nieuw besturingssysteem noemen.

Trouwens, in 1991 kon je nog niet zoveel met Linux. In 91 had Linus net zijn 0.0.1 pre af, en die kon lang niet alles wat een volwaardig OS kan.

[BlueKeenan]

een tijdje geleden werd er toch gezegd dat windows ook een soort van 3d omgeving ging krijgen in de toekomst er was wel een versie tijdelijk beschikbaar maar niks meer over gehoord

[Olaf van der Spek]

Keyword: Longhorn.

[Verwijderd]

longhorn gaat toch niet 3d worden?

[Proxy]

Nee, maar het is wel 3D-desktopvoorbereid.

[stewie]

Longhorn heeft geen desktop geredderd in een 3D ruimte zoals OS X.

[Korben]

Als je WDM aanzet, wel degelijk.

[thegve]

http://www.tweakers.net/search?DB=Nieuws&Query=avalon

Avalon heet het, en het zal er komen. (zover ik weet).

[_Thanatos_]

Avalon is de presentatielaag van Longhorn. Het geeft wel de mogelijkheid om een 3D desktop te bouwen, maar dat moet iemand dan wel eerst doen. VZIW komt longhorn (standaard) met een conventionele desktop.

[Ultraman]

How about this brings back memories

Mooi verslagje over de geschiedenis van de GUI. Ik kende de grote lijnen al maar toch leuk om te zien dat Ars Technica het zo mooi uit heeft gewerkt. Best leuk om weer eens wat oude GUI's terug te zien. Windows 1.0 hehe, heb hier nog op 5.25" inch flop Windows 1.02. Dus dat was wel herkenbaar. Ook het oude Macintosh System gaf me gelijk weer een herinneringsvlaag. OS/2 heb ik nooit gebruikt, don't know y so don't ask .
Ook leuk om te zien dat echt heel veel functies van de huidige GUI's zoals die van WinXP en MacOSX echt soms al heel oud zijn. OSX bevat zelfs gewoon gedeelten opgepoetste NeXTSTEP.

Conclusie: GUI geschiedenis is fun