Informatie kan nooit sneller gaan dan het licht

Nature bericht dat wetenschappers hebben vastgesteld dat informatie nooit sneller kan gaan dan de lichtsnelheid (c). Hoewel dit misschien logisch lijkt voor iedereen die op de middelbare school natuurkunde heeft gevolgd, werd drie jaar geleden door twee onderzoeksgroepen aangetoond dat bepaalde fotonen door een koud gas van metaalatomen wel sneller leken te reizen dan het licht door een vacuüm. Deze bevinding was ogenschijnlijk in strijd met de zogenaamde causaliteitswet; Einsteins speciale relativiteitstheorie stelt immers dat niets sneller kan reizen dan het licht. Als iets wél de lichtsnelheid overschrijdt, dan ontstaat de mogelijkheid dat iets gebeurt vóórdat de oorzaak van die gebeurtenis heeft plaatsgevonden. Je zou dan bijvoorbeeld dit berichtje kunnen lezen voordat het geschreven is.

Ten tijde van de bovengenoemde bevindingen, vreesden weinig fysici ervoor dat de wetten van relativiteit of causaliteit bijgesteld zouden moeten worden. Belangrijker dan de snelheid van de fotonen was in hun ogen de snelheid van de daarmee verzonden informatie, waarbij 'informatie' gedefinieerd wordt als een signaal dat een uitwerking heeft op een object of systeem - bijvoorbeeld een lichtpuls die een apparaat aan kan zetten. De fotonen waaruit die puls is samengesteld reizen met diverse snelheden, en de groep als geheel heeft een gemiddelde snelheid. De meeste onderzoekers stelden dat als het voorste groepje fotonen sneller zou reizen dan het licht, dat deze groep dan geen informatie zou kunnen bevatten. Met andere woorden: de fotonen komen weliswaar vroeg aan, maar hun betekenis is onduidelijk tot de rest van de groep arriveert.

Maar wat is dan de snelheid van de informatie (v_i) in zo'n snelreizende puls? Terwijl sommige onderzoekers meenden dat de informatiesnelheid gerelateerd zou moeten worden aan de groepssnelheid van de lichtpuls (die zoals gezegd hoger kan zijn dan c), stelden anderen dat de informatiesnelheid in alle gevallen lager moet zijn dan c, omdat anders de causaliteitswet overtreden wordt. Welke gedachte de juiste was, bleef echter onduidelijk.

Het antwoord komt van een onderzoeksgroep uit North-Carolina, geleid door Daniel Gauthier. Volgens hen behelst het oversturen van informatie meer dan het verzenden van een signaal. Om feitelijke informatie over te brengen, moet een signaal namelijk veranderen; een lichtbundel kan bijvoorbeeld feller worden. De maximale v_i is dan gelijk aan hoe snel zo'n verandering waargenomen kan worden. Gauthiers team heeft nu vastgesteld dat het detecteren van die verandering langer duurt als de fotonen sneller gereisd hebben dan het licht. Hoewel de informatie dus eerder aankomt, duurt het langer voordat deze begrepen kan worden. Informatie kan dus nooit sneller zijn dan c en de wet van oorzaak en gevolg blijft overeind:

Gauthier's team found that information encoded in a pulse travelling through a gas of potassium atoms takes longer to be detected than information in a pulse travelling through a vacuum at speed c. Even if the pulse's group velocity far outstrips the speed of light, the information velocity can never exceed c. In other words, the pulse arrives sooner but takes longer to announce its arrival.

Reacties (207)

[Anoniem: 80529]

Wat je dus in feite zou krijgen is een T.net bericht dat terug in de tijd reist.

Wat ik niet snap is dat ze zeggen dat informatie perse een verandering zou moeten zijn. Als je toch gewoon een groepje fotonen hebt die een 1 of een 0 zijn heb je toch informatie? Daar verandert toch niks aan?

Erg interessant verhaal. Zulke posts mogen vaker op T.net wat mij betreft

@ Fred-Erik: waarom mogen we af en toe geen uitstapje naar een ander vakgebied maken? Ik heb liever dit soort posts dan dat "komkommer-nieuws" wat hier soms voorbij komt.

[Anoniem: 79723]

Wat je dus in feite zou krijgen is een T.net bericht dat terug in de tijd reist.

Informatie kan niet terug in de tijd reizen. Wel eerder aankomen dan dat het verzonden wordt, dat is een heel verschil.

Wat ik niet snap is dat ze zeggen dat informatie perse een verandering zou moeten zijn. Als je toch gewoon een groepje fotonen hebt die een 1 of een 0 zijn heb je toch informatie? Daar verandert toch niks aan?

Als je fotonen zo zou versturen dat ze ergens als 0-en & 1-en geinterpreteerd kunnen worden. Is er al sprake van minstens drie veranderingen:

1. het versturen
2. voortbewegen
3. het ontvangen

Alles wat er om je heen gebeurt is verandering, ook iets wat wij als statisch ervaren, zoals een standbeeld.

[Anoniem: 75050]

Ze kunnen niet eerder aan komen dan dat ze verzonden zijn. Ze kunnen wel sneller dan het licht zijn.

[Anoniem: 90138]

Ze kunnen wel sneller dan het licht zijn.

Uhm, dat is dus juist waarvan volgens dit artikel bewezen is dat het onmogelijk is! (zie ook de topictitel "Informatie kan nooit sneller gaan dan het licht")

Als informatie sneller kon worden verzonden dan het licht dan zou het volgens de relativiteitstheorie namelijk WEL mogelijk moeten zijn om een bericht te ontvangen voordat het verstuurd wordt. Als je met de snelheid van het licht ergens van wegvliegt, zal voor jou de tijd op de plaats waar je van wegvliegt bevriezen. Als je sneller dan het licht wegvliegt zal de tijd achteruit gaan en zou het dus mogelijk zijn om ergens aan te komen voordat je ergens anders weggevlogen bent. Voor je eigen besef zal tijd gewoon op de normale manier verlopen zijn, en voor de plaats van bestemming en de plaats van vertrek ook, maar als op bijde plaatsen een atoomklok zou staan die op elkaar gelijk zijn gesteld zou de tijd op de klok waar je aankomt dus vroeger zijn dan de tijd op de klok op de plaats waar je wegging en op die manier heb je in de tijd gereisd. Helaas zal op deze manier volgens Einstein je massa ook oneindig worden waardoor het hele universum zeg maar aan een vroeg einde komt maargoed, dat is een ander probleem en dat soort paradoxen zijn dus de reden waarom veel natuurkundigen een beetje onrustig werden van het bericht dat er deeltjes waren die sneller gingen dan licht.

Opzich is de relativiteitstheorie heel begrijpelijk als je het tot je door kan laten dringen dat tijd en ruimte rekbaar zijn en niet de rotsvaste eenheden die we waarnemen met onze beperkte zintuigen. We zijn allemaal tijdreizigers, we bewegen al met een noodgang door het universum en dus gaat de tijd sneller of langzamer dan andere sterren planeten die op een ander tempo en in een andere richting bewegen. Dat dit effect ookt echt bestaat is overigens al lang aangetoond met een atoomklok op een vliegtuig die na een paar dagen op hoge snelheid gevlogen te hebben exact het door Einstein voorspelde tijdsverschil vertoonde met een atoomklok op aarde.

[Brent]

Informatie kan niet terug in de tijd reizen. Wel eerder aankomen dan dat het verzonden wordt, dat is een heel verschil.

Hebben we dan niet te maken met een enorme paradox?

[atomik]

Informatie kan niet terug in de tijd reizen. Wel eerder aankomen dan dat het verzonden wordt, dat is een heel verschil

Hoe zie je dat voor je dan? Nog voor je de lamp aan doet is de kamer al verlicht?
Lijkt me toch behoorlijk onmogelijk.

Zou trouwens in het geval van datanetwerken wel makkelijk zijn als je van te voren al weet of een pakketje niet aan zal komen, volgens mij wordt errordetectie/correctie daar een stuk efficiënter van..

[TheLemon]

Als je sneller gaat dan het licht ga je niet sneller dan de tijd (=terug in de tijd), maar sneller dan onze tijdswaarneming. Dat is een groot verschil. Veel mensen denken dat C de snelheid is van de tijd, maar het is alleen de hoogste snelheid die wij kennen, dat betekent nog niet dat c een oneindige snelheid heeft. Dat heeft de tijd namelijk wel.

Licht is niets meer dan een medium (net als bijv. geluid, of je eigen zenuwstelsel voor gevoel) om informatie door te geven. Gebeurtenissen zelf kunnen elkaar nooit inhalen. Dat is ook precies wat hier bewezen is en hetgene waar de tijdsgenoten van Einstein eigenlijk al van overtuigd waren.

Een bal kan niet in andermans handen terechtkomen voordat je hem gegooid hebt, al heb je als mens nog geen enkele beweging waargenomen, al zouden je zenuwen en hersenen de gevoelsinformatie sneller doorgeven en verwerken dan het licht, dan is het nog zo dat de bal daadwerkelijk al gegooid is.

[gmafs]

denk eerder dat als je een bal met die snelheid gooit, dan je zijn kop van zijn harses afgooit

[Anoniem: 93910]

Het is niet onmogelijk, je geeft hier immers een verkeerd voorbeeld.

Als informatie sneller dan het licht zou kunnen reizen, dan kan je niet met LICHT een voorbeeld geven, want Licht zou sneller moet reizen dan het licht, dat gaat natuurlijk niet!

Als jij tegenover iemand zou staan met een bal in je handen, je gooit die bal naar diegene toe, je hebt getraind, dus gooi je met lichtsnelheid, dan kan je met zekerheid spreken dat hij eerder een bal voelt, dan dat hij hem ziet. en wat diegene ziet, jah, niks. Want als een bal sneller dan het licht wordt geworpen, kan je dat object niet met je ogen (ogen werken op licht) waarnemen.

[Anoniem: 93910]

Als iets sneller dan het licht verplaatst, betekent dat jij niet in staat bent om het object te volgen met je ogen. Immers de snelheid waarmee het licht van het object gaat ligt veel lager dan het object zelf.

Of mis ik hier nou echt iets??

Nee je mist niets naar mijn idee.
Maar einsteins theorie, zegt dat als je sneller dan het licht gaat reis je terug in de tijd. Die gedachtengang, en theorie kan ik goed begrijpen, maar denk niet dat dat waar is.

Hij ging uit van het feit, volgens mij van wat ik hier lees, dat er pas iets gebeurt, als je het waarneemt. wat niet waar is in mijn ogen.

[edit]:
Nog even te reageren op: Snelheid heeft niks te maken met tijd.

Ik denk dat juist die 2 wel met elkaar samenhangen. Snelheid wordt toch met tijd uitgedrukt? Of wou je zeggen dat je evenveel van de volgende voorbeelde kan aflezen:
ik reis met een snelheid van 33 km/u
ik reis met een snelheid van 33 km.

ALs je goed kijkt zie je dat tijd erbij hoort.

En ik weet het, dit spreekt mijn eerdere stelling tegen (dat je waarschijnlijk niet terug in de tijd kan reizen door sneller dan het licht te gaan), En daarom zeg ik: Het is onmogelijk een conclusie te trekken, niemand op deze aardbol weet nog genoeg om hier met zekerheid te zeggen wat wel en niet mogelijk is

[Anoniem: 93910]

Wat een onzin over de tijd

Nou ik zou het niet meteen onzin willen noemen. Het is juist de kunst om hierover nog geen conclusie te trekken, want waarschijnlijk spelen er zoveel factoren mee, waar zelfs de knapste koppen nog geen weet van hebben.

Want snelheid staat in verband met tijd, hoe je het went of keert, dit feitje, ondersteund -denk ik- Einsteins theorie heel erg.
Dus niet al te snel onzin roepen.

[Anoniem: 53692]

Hmmhmmm (diepe grom achter in de keel)...
Licht maakt in één seconde 7 (zeven) rondjes om de aarde.

[TheLemon]

Nee, jij geeft het juist precies aan. Het feit dat je lichtsnelheid uit moet drukken met tijd, geeft aan dat je kennelijk de lichtsnelheid af kan zetten tegen de tijd en dat deze dus niet gelijk zijn. Dan zou die snelheid namelijk een oneindig groot aantal meters per een oneindig klein aantal seconden (T=0) zijn en oneindigheden bestaan alleen in theorie in de natuurkunde (=dus wiskunde wat per definitie een theorie is om natuurkunde te kunnen berekenen).

[Anoniem: 64607]

volgens mij zou je verhaal moeten zijn :

Als jij tegenover iemand zou staan met een bal in je handen, je gooit die bal naar diegene toe, je hebt getraind, dus gooi je met lichtsnelheid, dan kan je met zekerheid spreken dat hij eerder een bal voelt, dan dat JIJ HEM HEBT GEGOOIT.

[Anoniem: 75050]

Als jij tegenover iemand zou staan met een bal in je handen, je gooit die bal naar diegene toe, je hebt getraind, dus gooi je met lichtsnelheid, dan kan je met zekerheid spreken dat hij eerder een bal voelt, dan dat JIJ HEM HEBT GEGOOIT.

Dat is absoluut niet waar. De bal is er alleen eerder, dan dat die persoon de bal kan zien. De bal reist sneller dan het licht, dat wil niet zeggen dat de bal terug reist in de tijd.

[Sircuri]

wat een onzin... snelheid heeft toch niks te maken met het moment in tijd.

Als iets sneller dan het licht verplaatst, betekent dat jij niet in staat bent om het object te volgen met je ogen. Immers de snelheid waarmee het licht van het object gaat ligt veel lager dan het object zelf.

Of mis ik hier nou echt iets??

[0vestel0]

Wat een onzin over de tijd. Dan bindt je perceptie aan het verschijnsel licht. voorbeeld: Nu doet licht er grof weg 1 seconde over om een rondje aarde (zo'n 44000Km) te maken. Diezelfde reis naar de maan zal zo'n 9 seconden duren. Als informatie sneller dan licht reist, dan doet de info er geen 9 maar mischien maar 7 seconden over om de maan te bereiken. Dan ga je niet terug in de tijd. Want de info heeft wel de 7 seconden nodig gehad. Alleen heeft de info er dan minder tijd voor nodig dan het licht. Dit heeft dus niets met de perceptie van tijd te maken.

[Anoniem: 93910]

Veel mensen denken dat C de snelheid is van de tijd, maar het is alleen de hoogste snelheid die wij kennen, dat betekent nog niet dat c een oneindige snelheid heeft. Dat heeft de tijd namelijk wel.

tijd en snelheid, horen bij elkaar, hoe kan tijd dan een oneindige snelheid hebben, en (licht) snelheid niet?

Je kan niet een (licht) snelheid zonder tijd uitdrukken. Dus wat gebeurt er met een (licht) snelheid als tijd oneindig snel is?
Juistem, dan wordt de (licht) snelheid ook oneindig snel.

of zie ik nu iets fout?

edit:
@TheLemon, haha juistem, grappig.

[Anoniem: 93910]

denk eerder dat als je een bal met die snelheid gooit, dan je zijn kop van zijn harses afgooit

Alles om een theorie te bewijzen

[Anoniem: 58326]

Wat ik niet snap is dat ze zeggen dat informatie perse een verandering zou moeten zijn. Als je toch gewoon een groepje fotonen hebt die een 1 of een 0 zijn heb je toch informatie? Daar verandert toch niks aan?

Je geeft eigenlijk zelf het antoowrd al. Om een getal te kunnen verzenden zoals bijvoorbeeld: 10011010110, zal de lichtbundel dus een aantal malen moeten veranderen, bijvoorbeeld "uit" voor 0 en "aan" voor 1, zolang dit niet gebeurd zul je geen informatie kunnen verzenden.

[Anoniem: 82560]

Je geeft eigenlijk zelf het antoowrd al. Om een getal te kunnen verzenden zoals bijvoorbeeld: 10011010110, zal de lichtbundel dus een aantal malen moeten veranderen

Dit is grote onzin. Zoals het artikel zegt, het gaat om informatie, niet per se 'een getal'.

De meeste onderzoekers stelden dat als het voorste groepje fotonen sneller zou reizen dan het licht, dat deze groep dan geen informatie zou kunnen bevatten.

Kijk hier zit een fundamentele fout. Het klopt dat als je een staat aan wil geven die meer dan 2 mogelijkheden heeft, dan moet je wel een soort modulatie gebruiken. MAAR als ik bv zeg, het ariveren van een foton is het gevolg van deze knop indrukken, dan heb je overdracht van informatie met een enkele foton. Dus is deze onafhankelijk van eventuele foton die later aankomen.

Nature bericht dat wetenschappers hebben vastgesteld dat informatie nooit sneller kan gaan dan de lichtsnelheid (c).

Ook onzin. Wie herinnert zich niet 'entangled photons' waarbij een verandering aan de een, tegelijk de ander laat veranderen?

Zou best handig zijn, neem 2 fotonen, zet er eentje op een ruimteschip en laat de ander op de aarde, dan kun je door de foton te twiddelen je data zonder latency terug sturen naar de aarde. Super makkelijk

En dan nog een opmerking. Met zegt dat licht de absolute snelheid is, door 'c' gelijk te stellen aan de snelheid van het licht. MAAR ondetussen hebben we al de snelheid van het licht in het lab kunnen vertragen, zelfs doen stoppen. En hebben we inderdaad ook voorbeelden gezien van dingen die sneller gaan dan licht.

Het is gewoon zo dat in de tijd van Einstein er niets snellers bekend was dan die van licht, dus heeft hij voor het gemak maar 'lichtsnelheid = c' opgeschreven, maar wie zegt dat dat klopt? Het kan best zijn dat 'c' nog iets hoger is dan nu wordt aangenomen. Dus dat houdt in dat dingen best wel sneller dan het licht kunnen.

ff quote tags gefixed.

[Confusion]

Nee Renhoek, want zodra je aan 1 van de twee fotonen gemeten hebt, zijn ze niet meer entangled en dus wordt een verandering aan de spin (wat overigens bepaald niet makkelijk is: 'eventjes' de spin veranderen) ook niet doorgegeven).

Ik zeg ook niet dat je het zelf verzonnen hebt, ik zeg dat je het verkeerd begrepen hebt en geen verstand hebt van hetgeen waar je over praat.

Mocht je nou koppig blijven geloven dat je gelijk hebt, check dan eerst even wat ik studeer en vraag je dan nog eens serieus af of je echt wel denkt dat jij gelijk hebt.

[Confusion]

Renhoek, je zwamt. Ook met entanglede fotonen kan je geen informatie verzenden, aangezien je niet vantevoren weet welk resultaat je meting op zal leveren. De twee fotonen ontstaan tegelijk, met tegengestelde eigenschappen betreffende bijvoorbeeld de foton-spin, maar of die +1/2 of -1/2 is in het deeltje dat jij gaat meten, is niet vooraf bekend of te bepalen. Er wordt geen informatie verzonden, omdat kennis van de eigenschappen van het ene foton de eigenschappen van het andere foton direct impliceren. Jij zegt toch ook niet dat je extra kennis hebt omdat je je realiseert dat iets niet wit is, als ik vertel dat iets zwart is?

[Anoniem: 82560]

Je kan de spin van een foton meten, hierdoor verandert de spin niet. Je kan bij een 'entangled photon' aan beide kanten meten, hoewel de resulataten inverse zijn.

Je kan aan een kant de spin veranderen, waarna je aan de andere kant kan meten dat de spin verandert is.

Dus in het kort, als je een deeltje hebt met 2 mogelijk staten, en jij zegt 'Hij is zwart', dan weet ik dat hij wit is. Hop een bit is geboren, herhaal dit om vele bytes op deze manier door te kunnen sturen.

Ik ben trouwens niet de eerste die dit verzonnen heeft hoor, zie maar 's op Google. Hoewel de geleerden er nog niet uit zijn of dit uiteindelijk mogelijk is of niet, is dit zeker geen onzin.

[apa]

Als je toch gewoon een groepje fotonen hebt die een 1 of een 0 zijn heb je toch informatie?

Ja, maar hoe meet je of een lichtbundel een 1 of een 0 is? Om een 1 en een 0 achter elkaar te kunnen doorsturen, moet je 2 verschillende signalen hebben: een verandering dus...

[Fred-Erik]

ik vind het ook niet erg, maar waarom op tweakers.net? @Skin: Tuurlijk, maar als ze dit te vaak doen word t.net wel erg algemeen. Maar je hebt gelijk.

[Rembert]

Sja... tweakers is er meer voor het IT gedeelte. Maar een discussie over het sneller gaan dan het licht lijkt me uiteindelijk ook IT gerelateerd, vooral voor de meer filosofisch aangelegden onder de tweakers. Ik ben geen tegenstander van dit soort uitstapjes (integendeel) en ik ben er dan ook voorstander van dat de moderators de reacties van tweakers zo'n beetje bekijken of het uitstapje al dan niet in de smaak valt (en of het hen zelf kan boeien).

Ik ga vanavond de tekst zelf nog eens goed lezen want ik heb het gevoel dat er ergens een kromme redenering in zit, maar ik kan deze nog niet onder woorden brengen. Misschien dat iemand anders die al heeft gevonden - dus laat ik een dubbelpost ff voorkomen en alles goed lezen. Maarreh... first things first, er komt zometeen een vriendin op bezoek en ik moet de stofzuiger nog door het huis trekken :-)

[Anoniem: 84469]

Best leuk als Tweakers verder kijkt dan de pure IT, maar in dit geval denk ik toch... "schoenmaker, blijf bij je leest".

Er staat een nogal vervelende fout in het bericht.

Fotonen gaan niet sneller dan het licht. Ook niet in het experiment van drie jaar geleden.

Maar nu komt het... Een foton is een golf die zich (theoretisch oneindig) lang uitstrekt. En als die langkomt, dan strekt die zich dus uit in de tijd. Heb je nu een serie fotonen die met elkaar intereferen, dan doen die dat ook over die gehele golf.
Een paar jaar geleden speelde men het voor elkaar die fotonen dusdanig te laten intefereren dat er een puls (hetgeen het resultaat van interferentie van de golven is) sneller dan de lichtsnelheid leek over te komen... De individuele fotonen waaruit die puls was opgebouwd kwamen echter niet sneller over... Wat er was gebeurd, was dat de puls van vorm was veranderd, en daardoor eerder leek over te komen. Dat kon dus, omdat fotonen geen puntdeeltjes zijn...

Vergelijk het met een auto... als je de auto tijdens het rijden langer maakt, dan lijkt de voorkant van je auto harder te gaan, dan de auto zelf. (maar de achterkant gaat langzamer...)

En vanaf dat moment wordt dus de vraag wat informatie is... De fotonen, of de puls, of iets anders? En belangrijker wat betreft communicatie technologie, wat is dan bruikbare informatie.

Volgens de informatie definitie van die group uit NC kan ook de informatie niet sneller dan de lichtsnelheid. Maar dat is dus afhankelijk van de manier waarop ze informatie gedefinieerd hebben.
Om naar de auto analogie terug te gaan, zij definieren informatie als de hoeveelheid auto's die langs komt... En die veranderd inderdaad niet.

[Anoniem: 25556]

Nofi, maar bovenstaande is imo niet waar. Ze gaan er van uit dat ze informatie moduleren in die fotonenstroom, terwijl de fotonenstroom zelf ook al informatie is. Denk aan een startsein voor iets, geen fotonen=niet starten, fotonen=starten. Als de fotonen dan sneller reizen dan het licht, is de informatie om te starten (=fotonen) toch echt eerder bij me dan het licht.

Ok, het zal dan niet mogelijk zijn om een datastroom sneller dan het licht te laten reizen, maar het is kul om te zeggen dat er geen informatie sneller dan het licht kan reizen met deze techniek.

Daarnaast vind ik de uitspraak 'nooit' te stellig. Ze zeiden tot voor kort ook dat niets sneller kon dan het licht.. dat is al onwaar gebleken...

[Confusion]

Ok, het zal dan niet mogelijk zijn om een datastroom sneller dan het licht te laten reizen, maar het is kul om te zeggen dat er geen informatie sneller dan het licht kan reizen met deze techniek.

Nee, dat is het niet. Het punt is dat het feitelijk geen fotonen zijn die sneller dan het licht reizen, maar een soort combinatie van verschillende fotonen, waarvan het gezamelijk effect sneller dan het licht reist, maar dat effect is niet in te stellen.

Vergelijk de volgende paradox uit de relativiteitstheorie: men neme een vuurtoren. Op grote afstand van de vuurtoren beweegt de lichtvlek sneller dan het licht. Maar een lichtvlek is niets. De rand van de vlek verplaatst, waardoor een foton aankomt op een plek naast de plaats waar net een foton aankwam. Als je de afstand tussen die twee plaatsen deelt door de tijd, zie je dat die twee fotonen 'sneller dan het licht' na elkaar aankwamen. Maar dat is net zo onzinnig als twee appels ergens heen gooien en zeggen dat de ene appel sneller dan 1000 km/u naast de andere appel terechtkwam. De twee hebben niets met elkaar te maken en er is geen sprake van een werkelijke snelheid van een werkelijk voorwerp. Hier is exact hetzelfde aan de hand: een foton is geen deeltjes, maar een soort superpositie van heel veel losse golven. Als je nu verschillende fotonen combineert, gaan die losse golven een eigen leven leiden en kunnen een soort nieuwe fotonen opbouwen, en de verplaatsing van die opbouw gaat sneller dan het licht. Er is echter geen fysiek voorwerp of deeltjes dat sneller dan het licht reist en er is in de lichtvlek van een vuurtoren, netzomin als in deze 'fotongolf' , informatie te stoppen. Nu niet en nooit niet: het is fundamenteel onmogelijk.

[Anoniem: 25556]

@confusion:

je mist mijn point, verzandt in het wetenschappelijk moeten verklaren van iets.

Kort:
Eerst zei men dat iets niet sneller kon dan het licht. Daarvan is bewijs dat dit niet waar is. Dus past men de theorie aan: We kunnen iets niet sneller waarnemen dan het licht.

Het woord 'iets' haalt de concrete bodem eruit, maw. het hoeven geen bakstenen, of atomen te zijn. Of het nou een golf van golven is (inclusief interferentie etc) of een hitsige schilpad, zodra het sneller reist dan het licht, is de theorie 'niets gaat sneller dan het licht' onwaar gebleken. Die theorie werd net zo stellig als de waarheid aangenomen als nu 'onze waarnemingssnelheid zal de snelheid van het licht nooit overtreffen' theorie.

[Confusion]

Eerst zei men dat iets niet sneller kon dan het licht. Daarvan is bewijs dat dit niet waar is. Dus past men de theorie aan: We kunnen iets niet sneller waarnemen dan het licht.

Nee, de theorie is nooit aangepast. Er kan nog steeds niets sneller dan het licht. De vuurtorenparadox was al heel vroeg bekend en die is exact hetzelfde als deze. Dat je kan denken dat de lichtvlek van de vuurtoren sneller dan het licht gaat, betekent niet dat er daadwerkelijk 'iets' sneller dan het licht gaat, omdat het iets in de theorie altijd individuele fysieke entiteiten zijn, niet verzinsels van mensen.

Er kan niets sneller dan het licht, nog steeds niet. De enige reden dat mensen daar anders over denken is omdat de media dit soort resultaten verkeerd weergeven en de betrokken wetenschappers daar soms aan bijdragen door bij het versimpelde uitleggen ervan (door de wens toekomstige financiering te krijgen) de fysieke werkelijkheid niet nauwkeurig beschrijven.

[MarcelG]

ok dan...
volgende stelling ; ik kan data overbrengen met een oneindig hoge overdrachtssnelheid, namelijk 0 seconden per meter. (Let wel, ik heb het NIET over bandbreedte)

idee is simpel ; ik heb 2 buizen van ieder 1 meter lengte, helemaal gevuld met knikkers. Een buis met witte (0), een buis met zwarte (1).
Op het EXACTE moment dat ik aan de ene kant van de buis met zwarte knikkers een zwarte knikker er in duw, valt er aan de andere kant er een uit. plop...een 1
Vervolgens duw ik in de buis met witte knikkers een witte knikken, en verhip er valt er aan de andere kant een uit. plop...een 0.

Enzoverder.
Overdrachtsnelheid is 1 meter per 0 seconden.....da's volgens mij sneller dan het licht.

[marsattacks]

fout: jouw informatie overdrachtssnelheid is (als het zeer kleine knikkers zijn) die van geluid in glas. Ontzettend veel langzamer dan de snelheid van het licht dus.

[Jeg]

Toch niet helemaal waar ...

De knikker die je in de buis stopt, duwt de eerste knikker in de buis een stukje verder de buis in. Als je dit op atomaire schaal bekijkt, zie je dat er een interactie plaats vindt tussen de atomen van de knikkers; de atomen van de nieuwe knikker duwen de atomen van de oude eerste knikker opzij. Deze interactie vindt plaats door middel van electromagnetische kracht. En je raadt het misschien al, deze kracht wordt overgebracht door fotonen, deeltjes die per definitie met de snelheid van het licht reizen.
De "communicatie" tussen de atomen gebeurt dus met de snelheid van het licht. Dus voordat de atomen van de laatste knikker doorhebben dat ze uit de buis moeten gaan vallen is er al een tijd verstreken die MINSTENS gelijk is aan de lengte van de buis gedeeld door de lichtsnelheid.

[Confusion]

Marcel, die knikkers verplaatsen niet instantaan. Als je een hele lange rij knikkers neemt en je stoot de eerste aan, dan verplaats t de laatste knikker zich pas na l/c seconden, waarin l de lengte van de rij knikkers is en c de geluidssnelheid in de knikkers. Instantane actie bestaat niet.

[lowlander]

nog ff offtopic

Die vuurtoren "paradox" van Confusion klopt als een bus! Het kan zonder de regels van Einstein te breken. De lichtVLEK verplaatst zich nl. wel sneller als het licht, maar die fotonen (het licht) gaan niet van de positie van de eerste velk naar de 2de positie. De fotonen van de vlek op de 2de positie komen ook gewoon van de vuurtoren en zijn ook gebonden aan de lichtsnelheid. Niks paradox dus

[Anoniem: 24471]

Vergeet niet dat je die foton zou moeten herkenen.
Dus om die eerste foton (/groepje whatever) als informatie te zien moet de verwerkings snelheid hoger liggen of hetzelfde zijn als het foton kan reizen wat niet mogelijk is(tot zover dus)wat erop neer komt dat het niet een kwestie is of je die snelheid kan halen of niet, maar wat is de verwerkings snelheid.
Want het echte snelheid wordt bepaald door het verwerking van de informatie.

Dit is zelfs het reden waarom op het moment onmogelijk is om zelfs informatie op lichtsnelheid te hebben want het moet dan wel op minimaal lichtsnelheid verwerkt worden wat dus weer niet mogelijk is (nog).

[Anoniem: 25556]

beginstand:

geen foton = 0

dan:

wel foton = 1

Aangezien die fotonen met een snelheid hoger dan het licht aan komen zetten, heb ik 1 bit (=informatie) ontvangen. Het verwerken geldt het zelfde voor; zuiver de detectie van een foton is genoeg.

Hoe hard die fotonen onderweg precies gereisd hebben is niet interessant (binnen deze redenatie). Dat er meerdere komen, en ik die niet kan verwerken ook niet. Lees het 'startsignaal' voorbeeld nog eens..

[apa]

beginstand:

geen foton = 0

dan:

wel foton = 1

En hoe herken je dan 2 nullen achter elkaar die daarna gevolgd worden door een 1? Je zal volgens jouw principe de sequentie 01 krijgen i.p.v. 001 lijkt me...

In klassieke elektronica (elektrische signalen binnen pc's bv.) gebeurt dat door alles synchroon te laten lopen. Concreet heb je daarvoor een basis-signaal die continu van 0 naar 1 verandert op vaste tijdstippen. Iedere keer er een overgang plaatsvindt, moet er een nieuwe bit uit het signaal gelezen worden.

Om dit te kunnen doen heb je dus wel een synchronisatie-signaal nodig dat steeds verandert. Volgens de theorie hierboven is dat de reden dat synchronisatie-signaal de reden dat de informatie niet sneller dan het licht kan verstuurd worden.

[Anoniem: 24471]

klopt maar dan moet het detectie net zo snel verlopen als het foton zelf
maar aangezien de foton nou juist het snelste ding is
hoe wil je een foton detecteren?? door een foton ??
je zal nog altijd een andere methode nodig hebben die het foton kan detecteren maar als je foton het snelste ding op aarde is hoe kan je dan de foton detecteren voordat de volgend al is aangekomen als het detectie methode langzamer loopt dan het foton zelf ??

zie het maar als een waterleiding
neem bijvoorbeeld 1 cm diameter nou die kan bijvoorbeeld maximaal 1 liter per seconden afgeven aan het eind
maar als je nou 2 liter per seconde erin pompt loopt het buis vol en uiteindelijk stagneert het toevoer
snap je wat ik bedoel?

je overdracht snelheid wordt bepaald door het verwerkings snelheid niet doorvoer snelheid

[Anoniem: 70243]

Je theorie werkt alleen als er sprake is van 1 enkele foton in een vacuum zonder invloeden van buiten op die foton. En hoe wil jij in een vacuum zonder invloeden van buiten een enkele foton waarnemen?

[Anoniem: 20990]

Want het echte snelheid wordt bepaald door het verwerking van de informatie.

Onzin, als je het maar snel genoeg kunt opslaan, er na kunt je het verwerken.
Als een groep astronauten gevegevens doorsturen naar de aarde. Zou men het liefst zo vlug mogelijk willen hebben. Hoe sneller hoe beter. Men slaat de informatie op. En kan men ernaa verwerken.
Het zou grote onzin zijn dat de gegevens traag moeten afkomen omdat we hier op aarde met een traag verwerkingssysteem zitten.

De informatie wordt bv met radiosignalen verstuurd. De snelheid hiervan is de lichtsnelheid. Als je het sneller wilt krijgen dan zullen we het op een andere manier moeten doen.

[Anoniem: 78237]

En hoe werkt dat dan wel? Je kan niet weten exact hoe snel die fotonen reizen (aangezien hun snelheid niet constant is) en heb je dus ook absoluut geen manier om te kijken of je bit 1 of 0 is.
Dus, zoals het artikel zegt, de informatie kan niet sneller dan het licht.

[MAZZA]

De enige manieren die dan nog mogelijk zijn zijn verbeterde compressie methodes en meerdere stralen licht die door een glasvezel gestuurd worden lijkt mij.

Maar je weet trouwens nooit waar we in de toekomst weer tegenaan lopen waardoor dataverkeer sneller kan verlopen. We blijven tenslotte doorgaan met de techniek.

Misschien is het voorlopig ook zo hard niet nodig..

[Anoniem: 79723]

Je hebt geen dataverkeer nodig dat sneller dan het licht gaat. Alleen de verwerking ervan zal steeds sneller worden. Zelfs met een enkele lichtstraal van 1 frequentie kun je al bijna oneindig veel informatie versturen. Elk foton in een bepaalde staat brengen (0 of 1) en dit vervolgens uitlezen. Uit een laser komen enorm veel fotonen per seconde, miljarden terrabytes per seconde moet mogelijk zijn.

[Anoniem: 81936]

Het zou wel degelijk praktisch zijn als je informatie sneller kon versturen dan het licht. Zelfs in deze tijd al. Het besturen van de pathfinder die Mars moest verkennen kon niet goed via een simpele bediening op afstand omdat de latency erg groot is.
Je moet een soort intelligente robot hebben die met complexe opdrachten kan werken.

The Pathfinder mission demonstrated the potential for robotic Mars exploration, but at the same time indicated the need for more rover autonomy. The highly ground-intensive control with infrequent communication and high latency limited the effectiveness of the Sojourner rover.

Controlling the rovers manually from Earth would incur a huge cost and would achieve much lower returns due to the time the rover is idle waiting for instructions. Given that rovers have a limited lifetime, such wasted opportunities translate to a much lower return on our investment.

[Anoniem: 5624]

Je hebt geen dataverkeer nodig dat sneller dan het licht gaat.

Wat een onzin, natuurlijk zal dat ooit wel nodig (in ieder geval handig) zijn. Bijvoorbeeld voor het ontvangen van informatie uit ruimte sonden die weggestuurd worden om het heelal te verkennen... Stel dat er over duizenden jaren zo'n sonde een heel eind weg zit (stel 1 lichtjaar), dan zou je graag willen dat de informatie minder 1 jaar onderweg is.

[Adion]

En ook voor online gaming is dit natuurlijk erg belangrijk, zodat je ook met iemand aan de andere kant van de wereld zonder latency kan gamen.

[Anoniem: 62066]

wat ik niet snap is: zijn er nu echt mensen die geloven dat als iets sneller dan het licht gaat dat dan ook terug in de tijd gaat ??? als je 300 000 km op 1 seconde aflegt ga je even snel als het licht maar je doet er nog altijd 1 seconde over ... ga je sneller dan het licht ja dan duurt het idd nog minder dan 1 seconde welk logisch verstand komt er dan op terug gaan in de tijd ?

het is wel zo als je nu op 1 seconde 20 lichtjaren ver van de aarde gaat dat je de aarde 20 jaar geleden zag maar dat wil niet zeggen dat het dan ook ineens 1983 word.

en niet sneller kunnen dan het licht ? de vraag is ten opzichte van wat ga je dan sneller dan het licht ? wij gaan met onze planeet momenteel ook sneller dan het licht door de ruimte. sterren hebben de energie om iets sneller dan het licht te kunnen aantrekken dus bewijst dit dat het kan.

natuurlijk om zelf sneller dan het licht te gaan is nog een andere vraag met de techniek en kennis die wij hebben is het misschien onmogelijk maar je weet nooit wat de toekomst brengt

[blobber]

en niet sneller kunnen dan het licht ? de vraag is ten opzichte van wat ga je dan sneller dan het licht ? wij gaan met onze planeet momenteel ook sneller dan het licht door de ruimte. sterren hebben de energie om iets sneller dan het licht te kunnen aantrekken dus bewijst dit dat het kan.

Niets kan sneller dan het licht, de aarde gaat zeker niet sneller dan het llicht, bovendien zeg je het zelf al: ten opzichte waarvan?ten opzichte van de zon maakt de aarde in 365 dagen 1 ellipsbaan met een gemmiddelde straal van 149 miljoen kilometer, reken maar uit, maar het is vele malen kleiner dan de lichtsnelheid.
Bovendien: Als je de lichtsnelheid nadert mag je de snelheden niet zomaar bij elkaar optellen, maar moet je ze relativistisch optellen.Zelf als je met 0.9c gaat en iemand komt op je af met 0,9c dan zie je deze persoon dus niet met 1,8c op je af komen, maar ligt het resultaat van de relativistische optelling altijd lager dan c.
Het feit dat er zwarte gaten bestaan, toont juist aan dat niets sneller dan c kan gaan, een zwart gat is namelijk een object met een zwaartekracht die zo groot is dat de ontsnappingssnelheid groter dan de lichtsnelheid is.Als er dus objecten sneller dan c zouden kunnen, zouden we ze dus uit het zwarte gat kunnen zien komen

[arjankoole]

Niets kan sneller dan het licht, de aarde gaat zeker niet sneller dan het llicht

da's nou weer net niet waar, het onderzoek zegt zelf ook al: 'fotonen die sneller zijn gegaan dan het licht'.

Quarks gaan ook sneller dan het licht, en bij een zwart gat versnelt licht, naar een snelheid hoger dan de lichtsnelheid, door de gigantische zwaartekracht. (leuk voorbeeld staat op de nasa site, waar een zwart gat het leven wegzuigt uit z'n voormalige zusterster).

nou ben ik niet de kluner die hier een wetenschappelijk verhaal, compeet met theorien, formules op gaat hangen, maar ik ken de menselijk geest: kan niet bestaat niet. Als het nu niet kan, wil dat zeggen dat het in de toekomst misschien wel mogelijk is. Nog niet zolang geleden wist iedereen zeker dat de aarde plat was, en dat het onmogelijk was om naar de maan te vliegen. Net zo goed als het onmogelijk is dat aarde om de zon draaid, en niet de zon om de aarde.

de afgelopen 100 jaar met name hebben we ongeloofelijk veel geleerd, tegenwoordig spelen we met dingen op nano niveau, ontwikkelen quantum technologie... met name die laatste kan een rol spelen met het overwinnen van de snelheid van het licht, en ook de snelheid waarmee we informatie kunnen verzenden.

[blobber]

Klopt, kijk maar in mijn vorige post ergens bovenin, niets kan sneller dan het licht informatie overbrengen.Had ik in deze post achterwege gelaten omdat beweerd werd dat de aarde zelf sneller dan c ging
btw: waar haal je vandaan dat quarks sneller dan het licht gaan?Quarks kunnen namelijk niet los waagenomen worden.
Zwarte gaten hebben een hogere ontsnappingssnelheid dan c, ze versnellen het licht niet tot boven c, dat is een fabeltje.
Nogmaals: de lichtsnelheid is geen practische barriere, maar een theoretische.Deeltjes met massa, hebben oneindig veel energie nodig om de lchtsnelheid te halen, jammer, maar het is niet anders

[Anoniem: 81284]

Beetje wazig.

Vooralsnog is de lichtsnelheid alleen maar een snelheid. En het is heel goed mogelijk ( zelfs zeer waarschijnlijk/aannemelijk dat je daaraan voorbij kan gaan.

( Alles is relatief ! )

[Anoniem: 62724]

Ik wil me er een beetje in mengen, als student natuur- en sterrenkunde.

Quote van Tweakers:

"dat bepaalde fotonen door een koud gas van metaalatomen wel sneller reisden dan het licht door een vacuüm. "

Quote van Nature:

"which a light pulse was measured as travelling through a cold gas of metal atoms at a speed greater than c."

Licht is een benaming voor een stroom fotonen, Dus nu zeggen je, Arthur, dat licht sneller dan licht gaat.
Licht in lucht gaat langzamer dan licht in een vacuüm, dit lijkt mij gewoon wat nieuwe kennis, maar goed.

Mijn interpretatie is simpelweg dat c in vacuüm(299.792.458 m/s (uit het hoofd)) iets lager is dan dat in een gas van "" koude metalen "". So what?

Verder vind ik dat niet genoeg informatie voor handen is. Nature lijkt me betrouwbaar, maar aangezien ik niet aanneem dat jullie dat speciale relativiteitstheorie kennen en dus de diagrammen, formules en theorie kennen waarop causaliteit berust zitten we toch te zwammen. En trouwens, dat artikel waar tweakers naar linkt vind ik ook vaag!

Dus wat maakt het uit?
Meestal worden bij dit soort quasi-wetenschappenlijke nieuwsberichten door veel mensen toepassingen verzonnen voor pc's die onzin zijn.
Nu weer. Maar ik wil niemand dissen.
Peace out.

[T.T.]

Licht is een benaming voor een stroom fotonen, Dus nu zeggen je, Arthur, dat licht sneller dan licht gaat.

Klopt wat je zegt, ik heb het ook gesubmit als "Informatie kan nooit sneller gaan dan c", maar dat zullen de meeste mensen niet direct kunnen plaatsen. Het mag dan wel wetenschappelijk onjuist zijn wat Arthur doet, het is voor de meeste mensen wel wat beter te begrijpen (ik vind de uitleg ook prima).

Mijn interpretatie is simpelweg dat c in vacuüm(299.792.458 m/s (uit het hoofd)) iets lager is dan dat in een gas van "" koude metalen "". So what?

Dat is ook niet schokkend, dat was al jaren bekend. De onderzoekers stellen (ik heb het bewijs niet gelezen en ik zou daar waarschijnlijk toch ook niet uitkomen) dat informatie overdracht niet gelijk staat aan de snelheid van licht.

Verder vind ik dat niet genoeg informatie voor handen is. Nature lijkt me betrouwbaar, maar aangezien ik niet aanneem dat jullie dat speciale relativiteitstheorie kennen en dus de diagrammen, formules en theorie kennen waarop causaliteit berust zitten we toch te zwammen. En trouwens, dat artikel waar tweakers naar linkt vind ik ook vaag!

Populair-wetenschappelijke artikelen zijn altijd vaag, anders is het voor leken niet te begrijpen. Nature lijkt mij ook wel een betrouwbare bron, daar werken immers ook wetenschappers en die de resultaten goed zullen doornemen.

De volledige wetenschappelijk publicatie is volgens mij (na registratie) te lezen. Als je dus wilt, kun je dat ook lezen

Meestal worden bij dit soort quasi-wetenschappenlijke nieuwsberichten door veel mensen toepassingen verzonnen voor pc's die onzin zijn. Nu weer.

Een beetje dromen kan geen kwaad, je moet de reacties niet al te serieus nemen. Dit nieuws stelt echter wel een duidelijke limiet aan de maximale snelheid waarmee informatie verstuurd en ontvangen kan worden. Het is een beetje neerbuigend om het "quasi-wetenschappelijk" te noemen wanneer het gaat om een echt wetenschappelijk artikel.

[Anoniem: 2198]

De lichtsnelheid is variabel

[RobLemmens]

"Faster than the Speed of Light gelezen" ? Een supergoed boek over het wel of niet variabel zijn van de lichtsnelheid

[Nico de Vries]

Veel klokken en klepels hier.

Ten eerste de titel "Informatie kan nooit sneller gaan dan het licht". In het specifieke geval wat hier onderzocht is blijkt informatie niet sneller dan het licht te gaan. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen andere manieren te bedenken zijn die wel kunnen werken. Zo heeft Chris Van Den Broeck, natuurkundige aan de Katholieke Universiteit van Leuven een artikel geschreven (General Relativity and Quantum Cosmology, abstract
gr-qc/9905084, http://xxx.lanl.gov/abs/gr-qc/9905084, artikel is wel erg ingewikkeld als je niet thuis bent in de materie) waarin een praktische methode om objecten sneller dan het licht te verplaatsen wordt beschreven. Het is een afgeleide van Alcubierre geometrie waarmee het in theorie al mogelijk was objecten sneller dan het licht te verplaatsen maar hiervoor nog oneindige hoeveelheden energie nodig waren.

Verder zie ik veel opmerkingen over tijdreizen. Alsof sneller dan het licht gaan zou betekenen dat je iets kunt zien voordat het gebeurd. Dit is natuurlijk onzin. Toen we sneller dan het geluid gingen konden we ook niet ineens dingen horen voor ze werden gezegd. Ook hier weer geldt dat in specifieke gevallen hiervan sprake is, wat als bewijs kan worden gebruikt dat in deze specifieke gevallen je niet sneller dan het licht kunt, maar dat zegt niets over alle denkbare (en met name ondenkbare) manieren om sneller dan het licht te gaan.

De mensheid snapt nog maar nauwelijks hoe het heelal in elkaar zit en bestaande theorieen (zoals de deeltje-golf dualiteit in de kwantum mechanica) zitten vol met onverklaarde elementen, dus het is nog veel te vroeg om aan te kondingen dat we nooit, in de praktijk, manieren zullen vinden om informatie of objecten sneller dan het licht te verplaatsen.

Overigens hebben al deze zaken wel degelijk relevantie voor bijvoorbeeld het Internet. John Carmack (lead developer bij ID software) zei al eens heel treffend "The speed of light sucks". De lichtsnelheid bepaald immers de latency (vertraging) op het Internet en creeert daarmee allerlei praktische problemen in multiuser videogames. Methodes om infromatie veel sneller dan het licht te verplaatsen zullen dus uiteindelijk betere games opleveren, en wie wil dan nu niet :-)

[RMYuma]

De lichtsnelheid bepaald immers de latency (vertraging) op het Internet en creeert daarmee allerlei praktische problemen in multiuser videogames. Methodes om infromatie veel sneller dan het licht te verplaatsen zullen dus uiteindelijk betere games opleveren, en wie wil dan nu niet :-)

Die latency komt niet van de lichtsnelheid, maar van de gebruikte tussenstations (routers/switches etc) en de gebruikte media (netwerkkaarten, bekabeling). Op een snelheid van rond de 300.000km/s zouden er op een planeet als Aarde (omtrek van ergens in de 44.000km dacht ik) geen probleem mogen wezen.

[Thwuck]

Tja aschrijver, als ja dat serieus meent wil ik je (off-line) wel uitleg geven...

En verder: fotonen zijn het deeltjeselement van licht (je hebt ook nog de golf als verschijningsvorm). Dus per definitie gaan fotonen met de snelheid van het licht. De lichtsnelheid zelf is afhankelijk van de omgeving. Als we het in de volksmond over delichtsnelheid hebben (3x10^8 m/s), is dat de snelheid van licht in vacuum.

Eigenlijk verkleinen ze overigens de afstand tussen de twee eindes van de lichtbundel. Als je het licht in een bocht door dit metaalgas laat lopen, dan kan dat korter duren dan de tijd die het licht nodig zou hebben om rechtstreeks (door de lucht) op het zelfde punt uit te laten komen. Da's dus een mooie paradox.

[Aham brahmasmi]

En kwantumteleportatie dan?????????????????

Bij mijn weten is men ergens in de jaren negentig er al in geslaagd een laserbundel sneller dan het licht te laten gaan dmv kwantumteleportatie. Daarbij werd een cd afgespeeld via de normale manier en met een laser die gekwantumteleporteerd werd dacht ik, en bij de geteleporteerde laser liep het geluid voor in de tijd. Dat is wat ik mij herinner.

Ik weet haast wel zeker dat de beweringen van de figuren genoemd in het bericht gewoon niet kloppen. Er gewoon van uitgaan dat Einstein's theorie klopt omdat je het tegendeel niet kunt bewijzen (dat wordt tenminste betwist) vind ik een zwakke instelling. Die stellige overtuiging dat het niet kan doet mij denken aan wat ik op school over Galilei geleerd heb; er is gewoon een nieuw soort "klassiek" denken ontstaan, maar we leven niet in een klassieke wereld. Straks komt er wel weer een theorie die completer is dan de kwantumveldentheorie, maar zullen allerlei wetenschappers krampachtig aan hun vertrouwde theorieën vast willen houden...